1529.
godina
(Preusmjereno sa stranice 1529)
- Ovo je članak o godini 1529.
Godina 1529 (MDXXIX) bila je redovna godina koja počinje u petak (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 15. vijek – 16. vijek – 17. vijek |
| Decenija: | 1490-e 1500-e 1510-e – 1520-e – 1530-e 1540-e 1550-e |
| Godine: | 1526 1527 1528 – 1529 – 1530 1531 1532 |
| Gregorijanski | 1529.. (MDXXIX) |
| Ab urbe condita | 2282. |
| Islamski | 935–936. |
| Iranski | 907–908. |
| Hebrejski | 5289–5290. |
| Bizantski | 7037–7038. |
| Koptski | 1245–1246. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1584–1585. |
| • Shaka Samvat | 1451–1452. |
| • Kali Yuga | 4630–4631. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4165–4166. |
| • 60 godina | Yin Zemlja Vo(l) (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11529. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
uredi- januar - Pavlu Bakiću, vrhovnom zapovedniku šajkaša, sused oteo posed Banhidu - kralj Ferdinand morao posredovati za povratak[1].
- 9. 3. - Na početku Etiopsko-adalskog rata, Ahmad Granj porazio etiopske snage u bici kod Šimbra Kurea.
- 22. 3. - Kralj Ferdinand izdao naredbu za zatvaranje despota Stevana Berislavića i njegove majke, jer je napustio Bač i Feleđhaz, koje su odmah zaposeli Turci[1] (Berislavić se ranije žalio ugarskoj komori da "mora sa svojima od gladi umrijeti"[2]).
- 8. 4. - Flensburška disputacija između luterana i anabaptista u Danskoj - odbačene radikalne ideje.
- 19. 4. - Na Drugoj Dijeti u Speyeru, grupa nemačkih kneževa i gradova protestuju zbog vraćanja na snagu Wormskog edikta, čime nastaje termin Protestantizam.
- 22. 4. - Ugovor iz Saragose postavlja graničnu liniju portugalske i španske sfere 297,5 liga tj. 17° istočno od Molučkih otoka.
- 10. 5. - Sultan Sulejman I kreće sa vojskom iz Stambola.
- svibanj - Zagrebački bisup Šimun od Erdeda ovladao u ime Zapolje gotovo cijelom Slavonijom, utaborio se ispred Gradeca.
- 4. 6. - Štajerska, Koruška i Kranjska odobravaju Ferdinandu sredstva za 1500 španjolskih vojnika, zbog turskih upada i prevage zapoljevaca u Slavoniji - polovica Španjolaca smještena u općinu Gradec[3].
- 17. 6. - Pavle Bakić upozorava Ferdinanda da šajkaši odavno nisu primili platu - ovi zato prilaze Turcima (prišao im je i nekadašnji vojvoda Jovana Nenada Subota Vrlić)[1].
- 21. 6. - Rat Konjačke lige: bitka kod Landrijana je odlučujuća španska pobeda nad Francuzima u severnoj Italiji.
- 13. 7. - 8. 9. - Ferdinandove snage opsjedaju biskupski grad Zagreb, stradala i stolna crkva sv. Stjepana; biskup Šimun se ranije povukao od Gradeca, opsjeda Jelisavac[4].
- 17. 7. - Sultan Sulejman kod Beograda, kod Vukovara 31. 7..
- 31. 7. - Slavonski sabor Ferdinandovih pristaša u Gradecu.
- 18. 8. - Ivan Zapolja se na Mohaču pridružio Sulejmanu; despot Berislavić u ovo vreme pobegao iz pritvora i pridružio se sultanu, koji mu je vratio slavonske posede[1].
- 5. 8. - Cambraiski mir ili "Damski mir": Lujza Savojska (majka François I) sklopila ugovor sa šurnjajom Margaretom Austrijskom, tetkom Karla V - Francuska izlazi iz rata pod uslovima nešto blažim od Madridskog ugovora 1526.
- 26. 8. - Karlo V., kao španski kralj, proglasio Francisca Pizzara za guvernera Nove Kastilje (pre svega Peru).
- 8. 9. - Sulejman ponovo u Budimu, kojeg su predali nemački vojnici; Toma Nádasdy prelazi na Zapoljinu stranu.
- + Nemac Ambrosius Ehinger osnovao Maracaibo u Venecueli.
- 14. 9. - Turci u Budimu ustoličili Ivana Zapolju za ugarskog kralja.
- 27. 9. - 15. 10. - Opsada Beča 1529.
- Istakli se Nikola Šubić Zrinski, Ivan Kacijaner, Ivan Lenković ..., tu je i Pavle Bakić.
- Sultan se povlači zbog jesenjih kiša, u povlačenju napadnut kod Požuna/Bratislave (u Budimu je 25. 10., u Petrovaradinu 6. 11.).
- 24. 10. - Car i papa počinju 10-mesečnu opsadu Firence.
- 26. 10. - Pad engleskog lorda kancelara Thomasa Wolseya nakon što nije uspeo izdejstvovati razvod kralja Henryja VIII i Katarine Aragonske (kako bi se oženio Anne Boleyn); nasleđuje ga Thomas More.
- oktobar - Jean Parmentier sa dva broda došao do Sumatre, ali umire od bolesti.
- 4. 11. - Tzv. Engleski reformacioni parlament počinje prvo zasedanje - do 1536. doneće značajne zakone Engleske reformacije.
- studeni - Biskup Šimun Bakač Zapoljin hrvatski ban (do 1534), na povratku u Slavoniju ga presreo Ljudevit Pekri, Bakaču rasuta družina i teško ranjen[5].
- 18. 11. - Nikola III. Zrinski dobio povelju od kralja Ferdinanda kojom je dobio pravo kovanja srebrnih ugarskih filira[6] (u Gvozdanskom).
- 21. 12. - Papa Klement VII. kaznio crkvenim prokletstvom Ivana Zapolju (i francuski kralj mu je uskratio novčanu pomoć nakon mira sa Karlom V)[7].
Tokom/tijekom godine
uredi- Modruški biskup Šimun Kožičić Benja prenio sjedište u Rijeku iz Vinodola (Modruš pao prošle godine).
- Petar Kružić se odrekao senjskog kapetanstva, posvjećuje se obrani Klisa.
- Anton s Padove započeo rad u kapeli Sv. Roka u Draguću (do '37).
- ? - Kralj Ferdinand daje Radoslavu Čelniku Mitrovicu ako je osvoji od Turaka (ali on još sarađuje s njima)[1].
- Stjepan VIII. Báthory postaje erdeljski knez.
- Georgius Agricola opisao fluorit.
- Martin Luther objavio "Veliki - " i "Mali katehizam".
- Moise Vodă vojvoda Vlaške nakon Radu de la Afumațija.
- Bolest nazvana engleski znoj odnosi hiljade života u Nemačkoj.
Rođenja
uredi- 25. 4. - Frane Petrić, filozof i znanstvenik († 1597)
- Pavao Bizanti, teološki i crkvenopravni pisac († 1587)
Smrti
uredi- 2. 2. - Baldassare Castiglione, pisac, dvoranin... (* 1478)
- Andrea Sansovino, skulptor (* ca. 1467)
- Bernardin Frankopan, ratnik, diplomata (* 1453)
- Sümbül Efendi, osnivač sufijskog reda
Reference
uredi- Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)