1476
Godina
- Ovo je članak o godini 1476.
< |
14. vijek |
15. vijek
| 16. vijek
| >
< |
1440-e |
1450-e |
1460-e |
1470-e
| 1480-e
| 1490-e
| 1500-e
| >
<< |
< |
1472. |
1473. |
1474. |
1475. |
1476.
| 1477.
| 1478.
| 1479.
| 1480.
| >
| >>
Godina 1476 (MCDLXXVI) bila je prijestupna godina koja počinje u ponedjeljak (1. 1. po julijanskom kalendaru).
| Gregorijanski | 1476. (MCDLXXVI) |
| Ab urbe condita | 2229. |
| Islamski | 880–881. |
| Iranski | 854–855. |
| Hebrejski | 5236–5237. |
| Bizantski | 6984–6985. |
| Koptski | 1192–1193. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1531–1532. |
| • Shaka Samvat | 1398–1399. |
| • Kali Yuga | 4577–4578. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4112–4113. |
| • 60 godina | Yang Vatra Majmun (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11476. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
uredi- 15. 2. - Posle 33 dana opsade kralj Matija Korvin zauzeo turski Šabac.
- Vuk Grgurević zatim hara do Srebrenice gde je poharao vašar (pet tovara srebra i 127.000 aspri), zatim i Kučlat i Zvornik, gde je ranjen.
- 2. 3. - Burgundijski ratovi: Bitka kod Grandsona je švajcarska pobeda nad Karlom Smelim.
- 4. 3. - Andrea Vendramin izabran za novog venecijanskog dužda (1476-78).
- maj - Seljačka buna u nemačkom Niklashausenu, podstaknuta propovedima Hansa Bohma o jednakosti (Bohm pogubljen u julu).
- 22. 6. - Bitka kod Murtena, Švajcarci potukli Karla Smelog.
- jun, krajem - Odeljenje mađarske vojske spaslo "kralja" Bosne Matiju Vojsalića, čije su gradove Turci napali zbog kontakta sa Mađarima - poslednji put se spominje u istoriji.
- Sultan Mehmed nudi primirje kralju Matiji Korvinu na 7 - 12 godina u zamenu za slobodan prolaz prema mletačkim posedima - Matija odbija.
- srpanj - Turski upad u zemlje Fridriha III (Slovenija), stradali Slavonija i Zagorje (i još jedan u listopadu)[1].
- 26. 7. - Mehmed II porazio moldavskog kneza Stefana Velikog kod Razbojenija (Valea Alba ili Akdere), ali mora se povući već sledećeg meseca.
- avgust - Smederevski sandžakbeg Ali-beg upao u Banat do Temišvara, ali Vuk Grgurević ga na povratku razbio kod Požežene[2] (s njim su i "Dojčin Petar" i Dmitar Jakšić).
- Ugarsko-srpske snage opsedaju Smederevo, podignute tri kule oko tvrđave.
- 26. 11. - Vlad III Dracula dolazi, zahvaljujući ugarskoj intervenciji, po treći put na čelo Vlaške, ali je ubrzo ubijen.
- 8. 12. - Nemački car Fridrih III sklopio savez sa češkim kraljem Vladislavom protiv Matije Korvina i pobunjenih austrijskih plemića.
- 12. 12. - Beatrisa Napuljska okrunjena za kraljicu u Stolnom Biogradu[3].
- 26. 12. - Ubijen milanski vojvoda Galeazzo Maria Sforza, nasleđuje ga mladi sin Gian Galeazzo Sforza - za regentstvo se sukobljavaju majka Bona Savojska i stric Ludovico.
- decembar - Mehmed II deblokirao Smederevo i rasturio ugarsko-srpsku vojsku.
Tokom/tijekom godine
uredi- Ugarski primas Ivan Beckenslaher prebjegao njemačkom caru Fridriku III.
- Andrija Banić (Bánffy) hrvatski ban 1476-77 - spajaju se titule hrvatsko-dalmatinskog i slavonskog bana.
- Bosanski sandžak-beg Bali-beg Malkočević (1475-76) podigao zadužbinu na Bistriku (mesdžid, banja, most)[4].
- Turci (Hasan-paša) izgradili Podgoricu.
- Pokušaj hercega Vlatka da uz pomoć Ivana Crnojevića povrati Hercegovinu, ali između njih dolazi do sukoba.
- Četvorojevanđelje popa Stefana u Zeti.
- Katolički nadbiskup Andrija Jamometić postavljen u Prečistu Krajinsku[5], posle grčkog unijate Jovana s Krita (moguće da nikada nije došao u dodeljeno područje[6]).
- Prvi spomen: Bošnjaci kod Županje; Guča (u turskom katastarskom popisu).
- Izbjeglice iz Cetinske krajine dolaze na Olib.
- Gradi se kaštel frankopanskog Omišlja.
- Ivan III., moskovski veliki knez, posle više od dva stoleća prekinuo isplatu danka Mongolima (Velikoj Hordi), što će 1480. dovesti do Ugoršćine.
- Španci zauzeli područje Ifni u južnom Maroku (do 1524).
- Štampa/Tiskarstvo:
- Nemački štampar Erhard Ratdolt došao u Veneciju i stvara Calendarium, jednu od prvih knjiga sa naslovnom stranom.
- Prva knjiga na češkom (Novi zavet).
- William Caxton osnovao prvu štampariju u Engleskoj.
Rođenja
uredi- 28. 6. - Giovanni Pietro Carafa, papa Pavao IV. († 1559)
- 21. 7. - Alfonso I d'Este, ferarski vojvoda († 1534)
- 28. 8. - Kanō Motonobu, japanski slikar († 1559)
- Juan Sebastián Elcano, prvi koji je oplovio svet († 1526)
- Josel von Rosheim, zastupnik nemačkih i poljskih Jevreja († 1554)
- Ivan I. Ernušt, slavonski ban
- Matija Morović, poslednji potomak porodice[7]
Smrti
uredi- 23. 2. - Pietro Mocenigo, mletački dužd (* ca. 1406)
- 26. 4. - Simonetta Vespucci, slikarska muza (* 1453)
- 6. 7. - Regiomontanus, nemački matematičar, astronom i dr. (* 1436)
- 19. 7. - Hans Bohm, "dobošar iz Niklashausena", socijalni agitator
- 9. 10. (ili 1477?) - Stefan Branković, bivši srpski despot i srpski svetac
- 28. 11. - Giacomo della Marca, italijanski fratar i svetac (* ca. 1391)
- decembar - Vlad III Dracula, vlaški vojvoda (* 1431)
- 26. 12. - Galeazzo Maria Sforza, milanski vojvoda (* 1444)
Reference
uredi- ↑ V. Klaić, str. 102
- ↑ Dr Ž. Fajfrić, Sveta loza Brankovića, rastko.rs
- ↑ V. Klaić, str. 100
- ↑ Sarajevo u osmanskom periodu Arhivirano 2011-05-21 na Wayback Machine-u, sarajevo.ba
- ↑ Istorija Crne Gore, str. 328
- ↑ JAMOMETIĆ, Andrija, Hrvatski biografski leksikon
- ↑ V. Klaić, str. 149
- Vjekoslav Klaić, Svezak drugi: dio treći.... Treća knjiga: Doba kralja Matijaša Korvina i Jagelovića (1458-1526) (archive.org)
- Vladimir Ćorović, Historija Bosne
- Grupa autora, Istorija Crne Gore