Türi
Türi (njemački: Turgel[3]) je grad od 5,070 stanovnika[2] u centru Estonije u Okrugu Järva.
Türi
| |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 58°49′N 25°26′E / 58.817°N 25.433°E | |
| Država |  Estonija
|
| Okrug | Järva |
| Gradska prava | 1926.[1] |
| Vlast | |
| - gradonačelnik | Toomas Marrand |
| Površina | |
| - Ukupna | 9.80 km²[2] |
| Stanovništvo (2021.) | |
| - Grad | 5,070[2] |
| - Gustoća | 517.3 stan. / km²[2] |
| Vremenska zona | UTC+2 (UTC+3) |
| Poštanski broj | 72213[2] |
| Karta | |
  Türi Pozicija Türija u Estoniji | |
Geografske karakteristike
urediTüri se nalazi u gornjem toku rijeke Pärnu, i prostire se duž desne obale rijeke, udaljen 14 km jugozapadno od svog okružnog administrativnog centra Paidea, sa kojim je zapravo spojen u ekonomsku cjelinu.[1]
Od 2000. je poznat kao proljetna prijestolnica Estonije.[3]
Historija
urediTüri je prvi put dokumentiran 1347. kao feud pod imenom Turgel.[1]
Krajem 19. vijeka Türi je bio selo - parohijski centar sa crkvom, školom, apotekom i gostionom.[4]
U grad je počeo izrastati na prijelazu iz 19. u 20. vijek kada je tadašnji vlasnik feuda Laupa von Taube, osnovao tvornicu celuloze na rijeci Pärnu. U to vrijeme izgrađena je i uskotračna željeznička pruga od Tallinna do Viljandija koja je 1974. rekonstruirana kao širokotračna.[4]
Do 1917. broj stanovnika toliko je narastao da je Türi dobio status trgovišta, a nakon toga 1926. i status grada. Njegova popularnost je porasla kad je u januaru 1937. proradila radio-stanica Türi.[4]
Za Drugog svjetskog rata invazija Wehrmachta nakratko je zaustavljena (12. jul-1941.- 1. januar 1941.) kod Türija, tako da je prilikom borbi uništeno oko 100 zgrada u gradu, uključujući radio stanicu i tvornicu celuloze .[1]
Nakon Drugog svjetskog rata za Estonske Sovjetske Socijalističke Republike, između 1950-59. Türi je bio administrativni centar vlastitog rajona.[1]
Privreda
urediNakon reformi provedenih nakon proglašenja nezavisnosti - 1990. većina dotadašnjih velikih industrijskih poduzeća (Türi Metsakombinaat, Paide EPT, tvornica tekstila, mljekara) je bankrotirala.
Na njihovim temeljima izraslo je nekoliko manjih privatiziranih firmi, koje se bave maloprodajom, transportom i preradom drva.[1]
Pobratimski gradovi
urediTüri ima ugovore o prijateljstvu sa sljedećim gradovima;[3]
Izvori
uredi- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 „Türi” (estonski). Eesti Entsüklopeedia. Pristupljeno 24.11. 2021..
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 „Türi, City in Järva” (engleski). City population. Pristupljeno 24.11. 2021.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 „Sister cities of Türi” (engleski). Sister cities. Pristupljeno 24.11. 2021.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 „History” (engleski). Türi Vallavalitsus. Pristupljeno 24.11. 2021..
