1756

**1756. po kalendarima**
Gregorijanski	1756. (MDCCLVI)
Ab urbe condita	2509.
Islamski	1169–1170.
Iranski	1134–1135.
Hebrejski	5516–5517.
Bizantski	7264–7265.
Koptski	1472–1473.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1811–1812.
• Shaka Samvat	1678–1679.
• Kali Yuga	4857–4858.
	Kineski
• Kontinualno	4392–4393.
• 60 godina	Yang Vatra Miš; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11756.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	17. vijek – 18. vijek – 19. vijek
Decenija:	1720-e 1730-e 1740-e – 1750-e – 1760-e 1770-e 1780-e
Godine:	1753 1754 1755 – 1756 – 1757 1758 1759

Ovo je članak o godini 1756.

Godina 1756 (MDCCLVI) bila je prijestupna godina koja počinje u četvrtak po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u ponedjeljak po julijanskom kalendaru.

"Diplomatska revolucija" ili stvaranje novih saveza među evropskim silama pred Sedmogodišnji rat.

DogađajiUredi

Januar/Siječanj – Mart/OžujakUredi

Granice 1748-1766

1755/56 - Ruska carica naredila poslaniku Obreškovu da preko mletačkog baila posreduje kod Porte u korist Crne Gore - prvi put da se ruska vlada "zvanično založila za Crnu Goru".^[1]
16. 1. - Britanska vlada, uplašena zbog mogućeg francuskog napada na Hanover, sa pruskim kraljem Friedrichom II sklapa Westminsterski sporazum kojim se "garantira neutralnost" Hanovera, a koji označava početak tzv. Diplomatske revolucije odnosno velikog "preslagivanja" vojnih saveza među tadašnjim evropskim velesilama.
januar - Bivši knez u Kuli podstiče Srbe u Bačkoj na otpor prema komorskoj vlasti.^[2]
zima - Oštra zima u Mongoliji.

7. 2. - Guaraní rat: vođa Guaraní pobunjenika Sepé Tiaraju je poginuo u sukobu sa Špancima i Portugalcima. Tri dana kasnije u bici kod Caiboaté stradalo je 1.511 Indijanaca i samo četiri kolonijalista, koji zatim zauzimaju sedam misija, Misiones Orientales - ali novim ugovorom iz 1761. Španija dobila misije natrag (jedna inspiracija za film "Misija" iz 1986).
11. 2. - Bitka za Vijaydurg: Britanci su, u savezu sa maratskim "premijerom", zauzeli tvrđavu Vijaydurg i porazili admirala Tuladži Angrija.
18. 2. - Zemljotres kod Dürena, blizu Kölna, jedan je od najjačih poznatih u istoriji Nemačke i srednje Evrope - nema mnogo mrtvih ali ima dosta materijalne štete.
27. 2. - Mitropolit Nenadović je optužen za Nedeljkovićeve ispade - odlazi u Beč, da se opravda, nosi sa sobom i narodne pritužbe - upućena je komisija.

1. 3. - Papina enciklika Ex quo: poziva grkokatolike na promicanje trebnika (euhologion/evhologij) iz 1754.
15. 3. - Marija Terezija potpisala "urbarijalnu regulaciju": slavonskom kmetu je određen minimum posjeda i maksimum vlastelinskih tereta^[3]^[4] (stupa na snagu 1762, odnosi se i na Srijemsku županiju, od 1759, prethodno je trebalo premeriti zemljište i uvesti knjige^[5]).
24. 3. - Pruski kralj Friedrich II tjera seljake pod svojom vlašću da počnu uzgajati "neobičnu" i "vražju" biljku danas poznatu kao krumpir: Kartoffelbefehl je sada izdat za Šlesku, a u Pomeraniji je to određeno još ranije.
27. 3. - Francuzi zauzeli britanski Fort Bull (danas Rome, New York).
mart, krajem - Ćingovski car Kine Qianlong ponovo šalje vojsku na Džungariju gde se odmetnuo knez Amursana - u grad Ili/Yining na zapadu dan. Xinjianga. Amursana beži svom tastu, kazaškom vladaru Ablaj-kanu, kasnije se vraća i proteruje kineski garnizon.

April/Travanj – Jun/LipanjUredi

1. 4. - Veliki vezir Jirmisekizade Mehmed Said-paša daje ostavku, sledi Ćosa Bahir Mustafa-paša, samo do decembra.
6. 4. - Dalmatinski biskupi upućuju predstavku mletačkom Senatu protiv pravoslavnih u zemlji.^[6]
9. 4. - Umro je bengalski nawab Alivardi Khan, nasleđuje ga unuk Siraj ud-Daulah, poslednji nezavisni nawab (do 1757).
12. 4. - Francuske trupe, na čelu sa du Plessis de Richelieuom, bez formalne objave rata se iskrcavaju na Menorcu pod britanskom vlašću, čime u Evropi de facto počinje Sedmogodišnji rat.
- Englezi napadaju dubrovačke brodove tijekom rata.^[7]
april? - Rusija se približava Austriji i Francuskoj u savezu protiv Pruske.
19. 4. - Sukob braće Marka i Joza Ivanovića iz Dobrote sa tripoliskim korsarima u pirejskoj luci Zmaj - poražen je gusarski šambek, poginuo je Reis Adži Ibrahim ali i knez Marko.
25. 4. - Grimanijev zakon: pokušaj unapređenja poljoprivrede u mletačkoj Dalmaciji.^[8]

Boucherova slika Madam Pompadur (1756), učesnice u stvaranju franko-austrijske alijanse

1. 5. - Diplomatska revolucija, Državni kadril: zaključen je Versajski ugovor, obrambeni savez Francuske i Austrije. Franko-austrijska alijansa traje do 1792.
7. 5. - Burmanski kralj Alaungpaya poslao zlatno pismo britanskom kralju Georgeu II
13. 5. - Umro splitski nadbiskup Pacifik Bizza, naslijediće ga Nikola Dinarić (1757-64).
maj - U Carigradu odlučeno da se preduzme pohod na Crnu Goru zbog neplaćanja harača - ovi nemaju podršku ni drugih plemena, ni Mletaka, pa ni Rusije.^[9]
17. 5. - Britanija je i formalno objavila rat Francuskoj.

Ratovanje na Minorci

20. 5. - Sedmogodišnji rat: Bitka kod Minorce u kojoj francuska flota nanosi težak poraz britanskoj mornarici. Admiral John Byng će zbog ovoga dogodine biti pogubljen.

13. 6. - Rabinska skupština u Brodiju osuđuje jeretika Jakoba Franka, sledbenika Šabtaja Cvija (→ frankizam).
20. 6. - Pošto su se Britanci oglušili o zabranu gradnje novih fortifikacija, i pošto je 3. juna već zauzeo Cossimbazar, bengalski navab Siradž ud-Daula zauzima i Fort William, u Kalkuti. Veliki broj zarobljenika je strpan u tamnicu prozvanu Crna rupa Kalkute, gde jedan broj umire tokom noći.
22. 6. - U Švedskoj otkriveno da je kraljica Luisa Ulrika, inače sestra Fridriha Velikog, spremala udar protiv Riksdaga staleža i povratak apsolutističke vlasti - nekoliko kraljičinih saradnika je pogubljeno sledećeg meseca, ona je prošla uz ukor.
29. 6. - Sedmogodišnji rat: Dvomjesečna Opsada tvrđave Fort St Philip završava predajom britanskog garnizona, čime prestaje britanska vlast nad Menorcom (vraćaju se 1763-81).

Jul/Srpanj – Septembar/RujanUredi

30. 7. - U Carskom selu u Rusiji carici Jelisaveti predstavljen velebni dvorac, danas poznat kao Katarinin dvorac.

leto - Knez Čingunžav digao Halha Mongole na severu današnje Mongolije protiv ćingovske vlasti - nema podršku plemstva, uhvaćen je sledećeg januara.

2. 8. - Franko-indijanske snage zauzele Fort Granville, blizu današnjeg Lewistown, Pennsylvania.
14. 8. - Francuzi zauzeli utvrdu Oswego na jezeru Ontario, sa 1.700 zarobljenika i 121 topom.
avgust - Opšti crnogorski zbor - definitivno odlučeno da se ne plaća harač Turcima.^[10]
16. 8. - Ugovor iz Compiegna: na zahtev Đenovske republike, Francuska treba da zauzme pozicije na Korzici, koja se odvojila od đenovske vlasti (→ Korzikanska Republika).
29. 8. - Sedmogodišnji rat: ne čekajući napad novih saveznika, pruski kralj Friedrich II započinje invaziju Saksonije - to je Treći šleski rat.

Operacije Sedmogodišnjeg/Trećeg šleskog rata 1756

2. 9. - Tuniski beg Abu l-Hasan Ali I je abdicirao nakon što su sinovi Al-Husayn I ibn Alija uz pomoć Alžiraca zauzeli grad - pogubljen je 22-gog. Novi tuniski beg je Muhammad I ar-Rashid (do 1759).
8. 9. - Francuski i indijanski rat: Pennsylvanijske trupe su uništile lenapeansko selo Kithanin (dan. Kittanning, Pennsylvania), odakle su od prošle jeseni pokretani indijanski napadi.
9. 9. - Prusi zauzeli Dresden nakon malog otpora, nastavljaju ka Češkoj, sutradan započinju opsadu Pirne.

Oktobar/Listopad – Decembar/ProsinacUredi

Prva strana šestog toma Encyclopedie

Bitka kod Lobositza

1. 10. - Treći šleski rat, Bitka kod Lobositza (Lovosice): Austrijanci pod Browneom su, neovisno o taktičkom rezultatu, zaustavili vojsku Fridriha Velikog. Ovaj se vraća u Saksoniju, kuda odlazi i Browne, ne bi li izbavio Sase.
7. 10. - Markusflut: poplava na Severnom moru oko Elbe, strada oko 600 ljudi.
14. 10. - Sedmogodišnji rat: Opsada Pirne završava kapitulacijom saksonske vojske Prusima većinu čijih pripadnika će Friedrich prisilno regrutirati u vlastitu vojsku. Saksonska blagajna će biti ispražnjena, biće izdavani novci efraimiti, smanjenog sadržaja srebra (do 1763).
oktobar - Nakon Frančeska Grimanija, novi generalni providur u Dalmaciji je Al. Kontarini.
oktobar - Pošto su Moguli povratili Pendžab, afganski vladar Ahmed-šah Durani ponovo napada Indiju, u januaru će opljačkati i Delhi.
18. 10. - Umro bački episkop Visarion Pavlović, naslediće ga Mojsije Putnik (1757-74).

1. 11. - Francuska anektirala Sejšele, ekspedicija Corneille Nicholas Morpheya je najveće ostrvo nazvala Séchelles. Prvi naseljenici stižu 1770. (u britanskim rukama 1794-1976).
1. 11. - Francuska ekspedicija na Korziku, postavili su garnizone u Ajaccio, Bastiju i Saint-Florent.^[11]
1. 11. - Giacomo Casanova je noćas pobegao iz venecijanskog zatvora.
2. 11. - U očekivanju turskog napada, vladika Vasilije napušta Crnu Goru.^[12]
11. 11. - Britanski premijer Thomas Pelham-Holles odstupa usled poraza na Menorci, ali vraća se već sledećeg leta. U međuvremenu tu je William Cavendish, 4. vojvoda od Devonshirea a neformalni lider je William Pitt Stariji.
10. 11. (30. 10. po j.k.) - "Ruski arhimandrit" Vladimir Bukovski rukopoložen za zetskog arhiepiskopa - ali u stvari se radi o varalici, ubrzo se gubi.^[13]
studeni, potkraj - Turska vojska napada Crnu Goru iz tri pravca, otpor na čelu s guvernadurom Radonjićem je jak, ali Turci prodiru do Čeva. Na putu ka Cetinju su dočekani na Predišu i u Tomićima, pa se zbog otpora i jesenjih kiša povlače^[14] (sledeće godine primirje i sporazum o haraču).
- Kada je vezirov ćehaja vodio deo vojske preko Mostara, osiljeni janičari su mu dozvolili prolazak tek nakon sporazuma.^[15]

krajem godine - Mehmed-paša Kukavica odlazi iz Bosne (vraća se 1757-60), pošto je okončao desetogodišnji period nereda u zemlji. Dao je nabiti na kolac crnogorskog harambašu Lazara Pecirepa u Travniku, za šta su Crnogorci nabili na kolac nekoliko Turaka. Dolazi Ćamil Ahmed-paša, "još odlučniji i suroviji čovek".^[15]
krajem godine - Seljaci iz Moslavine pred sudom u Zagrebu - ne žele postati kmetovi, nije donesena odluka, ali su popustili dogodine pod prijetnjom vojske.^[16]

Kroz godinuUredi

Grb Bjelovara

Ferenc V. Nádasdy

Bjelovar osnovan na crti razgraničenja Križevačke i Đurđevačke pukovnije, kao središte pukovnija Varaždinskog generalata.^[17]
Ferenc V. Nádasdy je hrvatski ban (do smrti 1783).
Andrija Kačić Miošić: "Razgovor ugodni naroda slovinskog" (prošireno izdanje 1759).
Osnovana Apatinska pivara.
Prvi brodovi s banatskim proizvodima dolaze u Karlovac (Savom i Kupom).^[18]
Neki Rusini se obraćaju mitropolitu Nenadoviću da ih zaštiti i osigura život po pravoslavnim običajima.^[19]
Pećki patrijarh Gavrilo III se krije u Beogradu od poverilaca njegovih prethodnika na pećkom prestolu.^[20]
Ivan III. Calebotta je šibenski biskup nakon Karla Antuna Donadonija (do 1759).
Beogradski muhafiz je Ibrahim-paša Malatijski, nakon Elči Mustafa-paše Kara Mehmedpašazadea (do 1758).^[21]
Crkve: Lopatinec (sv. Jurja), Orahovica (sv. Križa); kapelica u Batini. Podignut Dvorac Oršić u Gornjoj Stubici.
Novi živopis u manastiru Krušedol, pod uticajem ukrajinskog baroka.^[22]
U zapisima se pominje da je Crkva Bogorodice Ljeviške pretvorena u džamiju, ne zna se tačno kada.
1756-60 - U Rusiju se odselilo 1.499 Crnogoraca, na čemu je radio vladika Vasilije; jedan broj se vratio.^[13]
Bivši ruski car Ivan VI. je nakon 12 godina u Holmogoriju na Belom moru prebačen u tvrđavu Šliselburg.
Paravicinijev ugovor: 48 malih vladara na zapadnom Timoru i okolnim ostrvima ušlo u savez sa Holandskom ostindijskom kompanijom.
Nauka i tehnika:
- Vincenneska manufaktura porcelana premeštena u Sèvres. Umetnički direktor je Jean-Claude Chambellan Duplessis.
- Mihail Lomonosov je eksperimentom opovrgao flogistonsku teoriju i došao do zakona održanja mase u hemijskoj reakciji (18 godina pre Lavoisiera).
- Charles de Brosses: "Povest o plovidbi u južnim zemljama..." - u ovoj uticajnoj knjizi se valjda prvi put koriste nazivi "Polinezija" i "Australazija"
- Axel Fredrik Cronstedt opisao zeolit.
- John Smeaton koristi hidraulično vapno prilikom gradnje Eddystonskog svetionika.
- Victor Riquetti de Mirabeau: L'Ami des hommes ou Traité de la population (→ fiziokratizam)

RođenjaUredi

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1756.

27. 1. - Volfgang Amadeus Mocart, austrijski kompozitor († 1791)
12. 3. - Avram Mrazović, prosvetitelj, književnik († 1826)
27. 5. - Maksimilijan I. Josip, knez pa kralj Bavarske († 1825)
13. 8. - James Gillray, karikaturist († 1815)
29. 8. - Heinrich von Bellegarde, habsburški feldmaršal († 1845)
23. 9. - John Loudon McAdam, graditelj puteva († 1836)
Adam Alojzij Baričević, svećenik, polihistor († 1806)
Peter Duka von Kádár, habsburški general iz Osijeka († 1822)
c. Episkop temišvarski Stefan († 1822)

SmrtiUredi

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1756.

25. 2. - Eliza Haywood, engleska spisateljica (* ca. 1693)
3. 7. - Giambattista Nolli, arhitekta i geometar (* 1701)
22. 9. - Abu l-Hasan Ali I, vladar Tunisa (* 1688)
18. 10. - Visarion Pavlović, episkop bački (* ca. 1670)
11. 12. - Marija Amalija, carica Karla VII (* 1701)

ReferenceUredi

↑ Istorija s. n. IV-1, 506
↑ Istorija s. n. IV-1, 209
↑ Historija n. J. II, 1067
↑ Historija n. J. II, 1075
↑ Istorija s. n. IV-1, 208
↑ Istorija s. n. IV-2, 53
↑ Historija n. J. II, 1225
↑ Istorija s. n. IV-2, 18
↑ Istorija s. n. IV-1, 506-7
↑ Istorija s. n. IV-1, 507
↑ The Decline of the French Monarchy, Volume 1 By Henri Martin, p. 443
↑ Historija n. J. II, 1266
↑ ^13,0 ^13,1 Mitropolija crnogorska za vrijeme mitropolita Petrovića. rastko.rs
↑ Historija n. J. II, 1266-7
↑ ^15,0 ^15,1 Istorija s. n. IV-1, 445
↑ Historija n. J. II, 1068
↑ Povijest Bjelovara. bjelovar.hr
↑ Historija n. J. II, 1084
↑ Historija n. J. II, 1147
↑ Istorija s. n. IV-1, 543
↑ Istorija s. n. IV-1, 308
↑ Likovna umetnost 18. i 19. veka. rastko.rs

Literatura

Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1)

[1] Istorija s. n. IV-1, 506

[2] Istorija s. n. IV-1, 209

[3] Historija n. J. II, 1067

[4] Historija n. J. II, 1075

[5] Istorija s. n. IV-1, 208

[6] Istorija s. n. IV-2, 53

[7] Historija n. J. II, 1225

[8] Istorija s. n. IV-2, 18

[9] Istorija s. n. IV-1, 506-7

[10] Istorija s. n. IV-1, 507

[11] The Decline of the French Monarchy, Volume 1 By Henri Martin, p. 443

[12] Historija n. J. II, 1266

[MitCGvriMitPet-13] 13,0 ^13,1 Mitropolija crnogorska za vrijeme mitropolita Petrovića. rastko.rs

[14] Historija n. J. II, 1266-7

[isniv1445-15] 15,0 ^15,1 Istorija s. n. IV-1, 445

[16] Historija n. J. II, 1068

[17] Povijest Bjelovara. bjelovar.hr

[18] Historija n. J. II, 1084

[19] Historija n. J. II, 1147

[20] Istorija s. n. IV-1, 543

[21] Istorija s. n. IV-1, 308

[22] Likovna umetnost 18. i 19. veka. rastko.rs

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]