Bursa
Bursa (nekad zvana Brusa) je grad u sjevernozapadnoj Turskoj, administrativni centar Provincije Bursa, u regiji Marmara. Sa svojih 1 194 687 stanovnika u užem centru (2 125 140 metropolski grad)[1] ona je četvrti grad u Turskoj.
Bursa
| |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 40°11′N 29°04′E / 40.183°N 29.067°E | |
| Država |  Turska
|
| Regija | Marmara |
| Provincija | Bursa |
| Vlast | |
| - Gradonačelnik | Recep Altepe |
| Površina | |
| - Ukupna | 1 036 |
| Visina | 100 |
| Stanovništvo (2000.) | |
| - Urbano područje | 1 194 687 |
| - Područje utjecaja | 2 125 140 |
| Vremenska zona | UTC+2 (UTC) |
| Poštanski broj | 1600 |
| Pozivni broj | (+90) 224 |
| Službena stranica www.Bursa.bel.tr/ | |
| Karta | |
  Bursa | |
Bursa je bila prijestolnica Osmanskog carstva između 1326. - 1365. U to vrijeme zvali su je Hüdavendigar (Božji dar), danas je zovu Yeşil Bursa (Zelena Bursa) zbog brojnih parkova i gustih šuma koje okružuju grad. Bursa je neraskidivo povezana sa planinom Uludağ koja je danas pozato tursko skijalište.
Historija uredi
Najstarije naselje na širem teritoriju današnje Burse bio je starogrčki Kios, kog je makedonski kralj Filip V 202. pne. dao bitinijskom kralju Prusiji I koji ga je obnovio i nazvao po sebi Prusa (grčki: Προύσα).
Grad je napredovao tokom bizantske vladavine nakon što je car Justinijan I. (vladao 527.-565.) sagradio palaču u gradu.[2] Bursa je bila među prvim većim gradovima koje su zauzeli Turci seldžuci krajem 11. vijeka, ali je početkom Prvog križarskog rata - 1096., nekoliko puta prelazila iz ruke u ruku. Nakon pada Konstatinopolisa u ruke križara-1204., Bursa je postala centar bizantog otpora.[2]
Od 1326. Bursa je bila prva prijestolnica Osmanskog Carstva. Tad je doživjela pravi procvat koji je trajao cijeli 14. vijek od kad je sultan Bajazid I počeo graditi velike džamije i medrese. To je bilo vrijeme kad je Bursa je procvala kao trgovačko zanatski centar novog carstva u usponu i postala slavna po svojim noževima i tkaninama od svile [2]
Nakon što je mongolski vladar Timur orobio grad - 1402., Osmanlije su nakon protjerivanja Mongola iz strateških razloga premjestili svoju prijestolnicu u sigurniji Edirne - 1413. a nakon tog u netom osvojeni Istanbul 1458.[2] I pored tog što više nije bila glavni grad Bursa je čitav 15. vijek napredovala, kao jedan od najvažnijih gradova carstva,[2] tako da je 1487. imala čak 45 000 stanovnika.
Nakon osnivanja Republike Turske - 1923. Bursa je postala jedno od najvećih industrijskih središta u zemlji.
Znamenitosti uredi
Bursa je grad bujnih bašča i voćnjaka, navodnjavanih planinskim potocima, to je grad jarko obojenih kuća i uskih ulica pun šadrvana. Grad orijentalnog šarma u kom se nalaze neki od najljepših primjera osmanske arhitekture. Među njima je Ulu (Velika) džamija iz 1421. monumentalna građevina sa 20 kupola, poznata po raznolikosti i finoći svojih kaligrafskih ukrasa.[2] Yeşil (Zelena) džamija iz 1421. označila je početak čisto turskog stila u islamskoj arhitekturi, ona je zapravo veliki kompleks, u kojem se nalazi medresa, biblioteka i šadrvan za vjernike. Pored nje nalazi se Mauzolej Yeşil, u kom se nalazi turbe sultana Mehmeda I. Džamiju Muradiye (Muratova džamija) podigao je sultan Murat II početkom 15. vijeka, inače posljednji osmanski vladar koji je stolovao u Bursi, u velikom parku oko džamije nalaze se turbeta sultana i članova njegove porodice. Na terasi s pogledom na grad su grobnice Osmana I, osnivača Osmanske dinastije i njegovog sina Orhana. Značajni spomenik je medresa iz 15. vijeka u kojoj se danas nalazi Arheološki muzej.[2]
Bursa je grad brojnih termalnih izvora, tako da je još za rimskih vremena, bila poznata po svojim termama, od svih su najbolje ostale sačuvane srednjovjekovne terme u kojima su uklopljeni dijelovi Justinijanove carske kupke iz 6. vijeka.[2]
Geografske karakteristike uredi
Bursa leži u plodnoj kotlini na sjevernim obroncima planine Uludağ visoke 2 543 m (to je bio antički Mizija|mizijski]] - Olimp[2]), na jugu Regije Marmara, udaljena dvadesetak kilometara od Mramornog mora, i oko 250 od Istanbula.
Klimatske karakteristike uredi
Bursa ima mješavinu između editeranske i vlažne subtropske klima po Köppenovoj klasifikaciji klime - Csa/Cfa, sa toplim vlažnim ljetima od juna do septembra. Na Bursu prosječno padne na godinu oko 702 mm oborina.
Zime su hladne sa puno oborina, često padne snijeg koji se u gradu zadrži tjedan dva. Za razliku od toga na Planini Uludag zadrži se skoro do ljeta.
| Klimatološki medijani za Bursa | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mjesec | jan-sij | feb-velj | mar-ožu | apr-tra | maj-svi | jun-lip | jul-srp | aug-kol | sep-ruj | okt-lis | nov-stu | dec-pro | godina |
| Srednji maksimum (°C) | 9,6 | 10,7 | 13,8 | 18,9 | 23,8 | 28,5 | 28,7 | 30,8 | 27,0 | 21,6 | 15,9 | 11,2 | 20,21 |
| Srednji minimum (°C) | 1,6 | 2,1 | 3,7 | 7,3 | 11,2 | 15,1 | 17,4 | 17,3 | 13,6 | 10,1 | 5,7 | 3,3 | 9,03 |
| Precipitacija (mm) | 79,5 | 72,2 | 68,8 | 65,6 | 44,6 | 34,6 | 17,7 | 18,9 | 43,2 | 75,3 | 83,2 | 100,9 | 7025 |
| Izvor: [3] | |||||||||||||
Privreda uredi
Bursa je centar turske automobilske industrije, u gradu i okolici imaju svoje pogone Fiat, Renault i Karsan (turski proizvođač Peugeot). Tu imaju pogone i brojni proizvođači auto dijelova kao Bosch, Magneti Marelli, Valeo i Delphi. Pored tog Bursa je ostala centar tekstilne industrije (predionice pamuka i vune), tu su i brojne tvornice prehrambene industrije[2], punione bezalkoholnih pića i velika čeličana koja je danas vlasništvo Mittala.[4]
Bursa je danas jedno od najpopularnijih destinacija zimskog turizma zbog brojnih skijališta na planini Uludağ.[2] Pored grada u mjestu Yenişehir nalazi se Aerodrom Yenişehir (IATA: YEI, ICAO: LTBR)
Obrazovanje uredi
Bursa ima dva javna i jedan privatni univerzitet. Najveći i najstariji je Univerzitet Uludağ, osnovan 1975., kao Univezitet Bursa ( preimenovan 1982.) sa 47 000 studenata. Uz to u gradu djeluje Tehnički univerzitet osnovan 2010., a od 2012. i privatni univerzitet Orhangazi.
Gradovi prijatelji uredi
|
|
Izvori uredi
- ↑ „TURKEY: Census Population” (engleski). Citypopulationde. Pristupljeno 31. 05. 2012.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 „Bursa-Van earthquake of 2011” (engleski). Encyclopædia Britannica Online. Pristupljeno 30. 05. 2012.
- ↑ „Weather Information for Bursa”. Turkish State Meteorological Service. Arhivirano iz originala na datum 2014-03-29. Pristupljeno 29. 05. 2012.
- ↑ „ArcelorMittal Ambalaj Celigi” (engleski). ArcelorMittal. Arhivirano iz originala na datum 2012-07-14. Pristupljeno 30. 05. 2012.
Vanjske veze uredi
- Bursa (en)
- Službene stranice grada (tr)
