1656
godina
(Preusmjereno sa stranice 1656.)
- Ovo je članak o godini 1656.
Godina 1656 (MDCLVI) bila je prijestupna godina koja počinje u subotu po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u utorak po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
Milenijum: | 2. milenijum |
---|---|
Vjekovi: | 16. vijek – 17. vijek – 18. vijek |
Decenija: | 1620-e 1630-e 1640-e – 1650-e – 1660-e 1670-e 1680-e |
Godine: | 1653 1654 1655 – 1656 – 1657 1658 1659 |
Gregorijanski | 1656. (MDCLVI) |
Ab urbe condita | 2409. |
Islamski | 1066–1067. |
Iranski | 1034–1035. |
Hebrejski | 5416–5417. |
Bizantski | 7164–7165. |
Koptski | 1372–1373. |
Hindu kalendari | |
• Vikram Samvat | 1711–1712. |
• Shaka Samvat | 1578–1579. |
• Kali Yuga | 4757–4758. |
Kineski | |
• Kontinualno | 4292–4293. |
• 60 godina | Yang Vatra Majmun (od kineske Ng.) |
Holocenski kalendar | 11656. |
Podrobnije: Kalendarska era |
Događaji
urediJanuar/Siječanj – Mart/Ožujak
uredi- zima 1655/56 -
- Novi bosanski namesnik Topal Mehmed-paša.
- Janko Mitrović i Filip Smiljanić sa zadarskim uskocima oplenili Cetinsku krajinu i zarobili 40 Turaka, na povratku došlo do tuče sa mletačkim vojnicima u kojoj gine Smiljanić a Mitrović preuzima četu (odn. Smoljan Smiljanić-Mihaljević ujakovu konjicu)[1].
- siječanj - Pobunjeni sisački kaptolski kmetovi se privremeno sporazumeli sa Kaptolom[2].
- 17. 1. - Drugi severni rat: Königsberškim ugovorom vladar Brandenburg-Pruske Friedrich Wilhelm postaje švedski vazal umesto poljskog (do novembra).
- februar - Novski prvaci uputili u Sarajevo grupu seljaka da se žale na Dubrovčane u vezi hajdučkih napada[3].
- februar - Hajduci pljačkaju sela u Hercegovini, pristavši brodovima u Rijeci dubrovačkoj; takođe se prelazi i preko Župe a pljačka se i dubrovačka imovina[4].
- 26. 2. - 4. 3. - Platanski incident (Çınar Incident) - vojnici u Carigradu se pobunili zbog isplate u devalviranom novcu, povešali okrivljene na veliki platan.
April/Travanj – Jun/Lipanj
uredi- 1. 4. - Lavovski zavet: poljski kralj Jan II Kazimir okrunio Gospu Częstochowsku za kraljicu Poljske, koja je većim dijelom pod ruskom i švedskom okupacijom ("Potop").
- 7. 4. - Bitka kod Warke je prva poljska pobeda na otvorenom bojištu od početka švedske invazije.
- 28. 4. - Holandski brod Vergulde Draeck potonuo pored zapadne Australije sa 118 od 193 člana posade.
- 2. 5. - U požaru stradalo sedam osmina Aachena.
- 17. 5. - Francesco Cornaro izabran za mletačkog dužda, umro već 5. lipnja.
- 17. 5. - Rusija objavljuje rat Švedskoj - dejstva počinju u julu, ruski cilj je povratak na Baltik.
- 9. 6. - Hrvatski sabor se usprotivio kralju jer je ovaj poručio "Vlasima" da će se Hrvatskoj pripojiti samo oni koje je 1631. odvojio arhimandrit Maksim Petrović (a što je protivno zaključku sa prošlogodišnjeg ugarskog sabora)[2].
- 13. 6. - U Cromwellovoj Engleskoj ukinuta zabrana stanovanja Jevreja iz 1290.
- 15. 6. - Bertuccio Valiero je novi mletački dužd (do 1658).
- 26. 6. - Kandijski rat: Treća Dardanelska bitka je velika pobeda Mlečana i Malteških vitezova nad Turcima, uprkos pogibiji komandanta Marcella. Najgori turski poraz na moru od Lepanta[5].
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
uredi- 1. 7. - Poljsko-litvanske snage povratile Varšavu od Šveđana ali je gube već krajem meseca.
- 8. 7. - Providur Barbaro Badoer uzeo Tenedos Turcima[6].
- jul - Sarajevski paša kreće na novske odmetnike (naročito Omer-aga Begzadić i Alaga Šabanović), ali iz Nevesinja skreće za Mostar i Livno[7].
- 16. 7. - Franko-španski rat (1635-59): Bitka kod Valenciennesa je poraz Francuza u Španskoj Nizozemskoj.
- 27. 7. - Baruch de Spinoza izopšten iz amsterdamske jevrejske zajednice.
- 28 - 30. 7. - Bitka kod Varšave je švedsko-brandenburška pobeda.
- 4. 8. - Zbor morlačkih harambaša na čelu sa Jankom Mitrovićem u Biljanima povodom mletačkog imenovanja Frana Posedarskog za "pukovnika ninskih seljaka" - odbacuje se svaki pokušaj da se "postavljaju pukovnici nad njihovom nacijom"[1].
- 20. 8. - Badoer zauzeo i Lemnos.
- 27. 8. - Nizozemska Zlatna Obala: sklopljen Ugovor iz Butrea sa narodom Ahanta (traje do 1872).
- avgust-septembar - Uskoci u dva navrata upadaju u okolinu Knina, Turci odgovaraju pljačkanjem okoline Šibenika[1].
- avgust - oktobar - Neuspešna ruska opsada švedske Rige.
- 5. 9. - Ibrahim-paša požeški i Mustaj-beg bihaćki krenuli u robljenje Hrvatske - stići će do Križanić-tornja blizu Karlovca gdje ih je potukao knez Juraj Frankopan[2].
- 14. 9. - Mehmed-paša Ćuprilić postaje veliki vezir s velikim ovlašćenjima, prvi iz uticajne porodice Ćuprilića (Köprülü) - oporavak Osmanskog carstva. Ali, u ovom trenutku u prestonici je anarhija usled mletačke blokade Moreuza. Sultan Mehmed IV se seli u Jedrene gde se posvećuje lovu[8].
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
uredi- 8. 10. - Bitka kod Prostkena: poljsko-litvansko-tatarska pobeda nad švedskim i brandenburškim snagama u Pruskoj.
- 3. 11. - Primirje iz Vilne između Rusa i Poljaka protiv Šveđana.
- 6. 11. - Afonso VI Pobednički je novi kralj Portugala (do 1683).
- 20. 11. - Ugovor iz Labiaua: švedski kralj Karl X Gustav daje puni suverenitet Brandenburg-Pruskoj u zamenu za nastavak vojne pomoći.
- 1. 12. - Poljski kralj sklopio savez sa carem Ferdinandom III.
- 6. 12. - Radnotski ugovor predviđa podelu Poljske-Litvanije između Švedske, Brandenburga, Ukrajine i Erdelja.
- decembar? - Christiaan Huygens napravio prototip sata sa klatnom.
Kroz godinu
uredi- Sava II Branković je erdeljski mitropolit (do 1680).
- Petar Bogdani je skadarski biskup i administrator barske nadbiskupije.
- "Nestalo" davanja danka u krvi[9].
- "Elegia" Frana Krste Frankopana.
- U Lepoglavi otvorena filozofska škola (do 1677).
- Velázquezova slika Las Meninas.
- Holanđani nakon teške opsade uzeli Portugalcima Colombo na Sri Lanci.
- 1656-57 - Blaise Pascal piše Lettres provinciales u korist jansenizma, protiv jezuita.
- Reforme patrijarha Nikona: na Moskovskom saboru anatemisani oni koji se krste sa dva prsta.
- Osnovan Harkov.
Rođenja
uredi- 2. 1. - Franz Lefort, ruski general i admiral († 1699)
- 20. 5. - Johann Bernhard Fischer von Erlach, arhitekta († 1723)
- 5. 6. - Joseph Pitton de Tournefort, botaničar († 1708)
- 7. 7. - Guru Har Krishan, osmi guru sikizma († 1664)
- 1. 8. - Xaver Jakub Ticin, lužičkosrpski jezuita i lingvista († 1693)
- 8. 11. - Edmond Halley, astronom itd. († 1742)
- ? - Robert de Cotte, arhitekta († 1735)
Smrti
uredi- 21. 3. - James Ussher, irski primas (* 1581)
- 1. 5. - Carlo Contarini, mletački dužd (* 1580)
- 5. 6. - Francesco Cornaro, mletački dužd (* 1585)
- 11. 8. - Octavio Piccolomini, carski general (* 1599)
- 8. 10. - Johann Georg I od Saksonije, protestantski knez-izbornik (* 1585)
- 6. 11. - João IV Obnovitelj, kralj Portugala (* 1604)
Reference
uredi- Literatura
- Rudolf Horvat, Ban Nikola Zrinski mladji (hr Wikisource)
- Kenneth Meyer Setton. Venice, Austria, and the Turks in the Seventeenth Century. American Philosophical Society; 1991. ISBN 978-0-87169-192-7.
- Geoffrey Treasure. The Making of Modern Europe, 1648–1780. Routledge; 16 December 2003. ISBN 978-1-134-41766-7.
- Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5