1631
godina
- Ovo je članak o godini 1631.
Godina 1631 (MDCXXXI) bila je redovna godina koja počinje u srijedu po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u subotu po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
Milenijum: | 2. milenijum |
---|---|
Vjekovi: | 16. vijek – 17. vijek – 18. vijek |
Decenija: | 1600-e 1610-e 1620-e – 1630-e – 1640-e 1650-e 1660-e |
Godine: | 1628 1629 1630 – 1631 – 1632 1633 1634 |
Gregorijanski | 1631. (MDCXXXI) |
Ab urbe condita | 2384. |
Islamski | 1040–1041. |
Iranski | 1009–1010. |
Hebrejski | 5391–5392. |
Bizantski | 7139–7140. |
Koptski | 1347–1348. |
Hindu kalendari | |
• Vikram Samvat | 1686–1687. |
• Shaka Samvat | 1553–1554. |
• Kali Yuga | 4732–4733. |
Kineski | |
• Kontinualno | 4267–4268. |
• 60 godina | Yin Metal Koza (od kineske Ng.) |
Holocenski kalendar | 11631. |
Podrobnije: Kalendarska era |
Događaji
uredi- januar? - Patrijarh Pajsije Janjevac stigao u kanonsku posetu vretanijskoj eparhiji u društvu Jevtimija Carigrađanina koji podstiče nezadovoljstvo Srba Vlaškim statutima (?)[1].
- 23. 1. - Tridesetogodišnji rat, Sporazum iz Bärwaldea: Francuska će finansirati švedsku vojsku u Nemačkoj.
- mart - "Vrenje" i pobune među Srbima u Slavoniji, biće pogubljeni knez Marko Bogdanović i harambaša Smiljan Vujić[1].
- 15. 3. - Ugarski palatin Nikola Esterhazi vodi vojsku u Erdelj ali je kod Rakamaza poražen od Đorđa I Rakocija (već u aprilu sklopljen mir).
- 28. 3. - 4. 4. - Lajpciški konvent, okupljanje nemačkih protestanata i debata o okončanju Tridesetogodišnjeg rata.
- 10. 4. - Francesco Erizzo je novi mletački dužd (do 1646).
- 13. 4. - Bitka kod Frankfurta na Odri je pobeda švedskog kralja Gustava II Adolfa.
- 23. 4. - Umro Francesco Maria II della Rovere, poslednji vojvoda od Urbina - vojvodstvo priključeno Papinskoj Državi.
- 5. 5. - Umro varaždinski general Trautmansdorf, naslediće ga Georg Ludwig Graf von Schwarzenberg.
- 20. 5. (10. 5. po j.k.) - Pohara Magdeburga: carski general Johann ’t Serclaes von Tilly zauzeo Magdeburg posle višemesečne opsade - mesto opljačkano i uništeno, stanovnici masakrirani. Mnoge protestantske nemačke države zbog ovoga podržavaju švedsku invaziju.
- 27. 5. - Hrvatski sabor u Varaždinu, određeni nunciji koji će kralju podnijeti tužbu protiv Vlaha (prijethodno opet odložen rad "Vlaške komisije") - "vlaški arhimandrit" predvodi čete Vlaha u zauzimanju hrvatskih imanja[2].
- 17. 6. - Umrla Mumtaz Mahal - njen ožalošćeni muž Shah Jahan će započeti gradnju Taj Mahala.
- 19. 6. - Ugovorom iz Cherasca i definitivno okončan Rat za mantovsko nasleđe.
- 20. 6. - Alžirski gusari napali Baltimore, selo u Irskoj.
- 16. 7. - Gustav II Adolf zauzima Würzburg i prekida Würzburška suđenja vešticama.
- ljeto - Bosanski beglerbeg Hasan-paša poduzima kazneni pohod protiv hercegovačkih begova Ljubovića; takođe se između Ljubovića i Šabanovića vodi "pravi mali rat"[3].
- avgust, krajem - Prinuđen nestašicom zaliha, Tilly šalje vojsku u Saksoniju, zbog čega njen vladar Johann Georg I stupa u savez sa Švedskom.
- avgust? - oktobar - Thomas James istražuje Jamesov zaljev.
- 4. 9. - Ivan III. Drašković sa braćom dobija od kralja naslov grofa.
- 12. 9. - Osamdesetogodišnji rat: bitka kod Albrolhosa je španska pomorska pobeda nad Holanđanima kod Brazila. Istog i sledećeg dana Holanđani kod Slaaka uništili špansku flotu sa invazionom vojskom.
- 17. 9. (7. 9. po j.k.) - Bitka kod Breitenfelda: Gustav II Adolf potukao Tillyja, ovo je prva značajna pobeda protestanata u Tridesetogodišnjem ratu; grof Izolani sa pet hrvatskih pukovnija bio na lijevom Tillyjevom krilu, natjerali Sase u bijeg[2].
- 10. 10. - Saksonska armija zauzela Prag.
- 25. 10. - Pošto je oklevao s opsedanjem Bagdada, veliki vezir Gazi Husrev-paša smenjen s položaja - doći će do pobune janičara i spahija u Anadoliji[4].
- 7. 11. - Pierre Gassendi prvi posmatrao tranzit Merkura.
- 7. 12. - Tranzit Venere koji je predvideo Kepler, ali ne može se posmatrati iz Evrope.
- 16. 12. - Počinje najjača erupcija Vezuva od propasti Pompeje, stradalo 4.000 ljudi.
- 23. 12. - Gustav II Adolf zauzeo Majnc bez borbe.
Kroz godinu
uredi- U Poreču nakon kuge ima samo 30 ljudi, u Puli ostale samo tri domaće obitelji, sa strancima i vojnicima ne više od 300 stanovnika[5].
- Ibrahim ef. Bistrigija postaje sarajevski muftija (do 1664)[6].
- Pierre Vernier izmislio nonijus.
- William Oughtred u Clavis Mathematicae uveo znak za množenje "×"; posthumno i nestručno objavljeno Artis Analyticae Praxis Thomasa Harriota, uvedene oznake < i > za nejednakost.
- Počela gradnja Santa Maria della Salute u Veneciji.
- Papa Urban VIII. priznao nezavisnost San Marina.
- Mustafa Koči-beg (Koçi Bey) predstavio sultanu Muratu IV Risale ("traktat") o reformama - začetak tradicionalističkog reformizma[4].
- Kadızade Mehmed Efendi postao imam u Aja Sofiji - promocija pokreta Kadizadelija.
Arhitektura
uredi-
Santa Maria della Salute, gr. 1631-87
-
Taj Mahal, gr. 1632-53
Rođenja
uredi- 26. 3. - Franjo Jambrehović, filozofski pisac († 1703)
- 19. 8. - John Dryden, književnik († 1700)
- 26. 10. - Leopold Karl von Kollonitsch, primat Ugarske († 1707)
- 30. 10. - Pierre Beauchamp, koreograf († 1705)
- ? - Müneccimbaşı Ahmed Dede, osmanski astronom i astrolog († 1702)
Smrti
uredi- 31. 3. - John Donne, književnik i prelat (* 1572)
- 2. 4. - Nicolò Contarini, mletački dužd (* 1553)
- 5. 5. - Friedrich Siegfried Trautmannsdorf, varaždinski general
- 17. 6. - Mumtaz Mahal, omiljena žena mogulskog vladara (* 1593)
- 19. 7. - Cesare Cremonini (filozof) (* 1550)
- 21. 8. - Matija Divković, franjevac i književnik (* 1563)
Reference
uredi- ↑ 1,0 1,1 Istorija s. n., 473
- ↑ 2,0 2,1 Horvat, Ban Sigismund Erdedi
- ↑ Historija n. J., 583
- ↑ 4,0 4,1 History of the Ottoman Empire, 291
- ↑ Historija n. J., 642
- ↑ Sarajevo u osmanskom periodu Arhivirano 2011-05-21 na Wayback Machine-u, sarajevo.ba
- Literatura
- Rudolf Horvat, Ban Sigismund Erdedi (hr Wikisource)
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5
- History of the Ottoman Empire and Modern Turkey: Volume 1..., Stanford J. Shaw (Google Books)