1633
godina
- Ovo je članak o godini 1633.
Godina 1633 (MDCXXXIII) bila je redovna godina koja počinje u subotu po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u utorak po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 16. vijek – 17. vijek – 18. vijek |
| Decenija: | 1600-e 1610-e 1620-e – 1630-e – 1640-e 1650-e 1660-e |
| Godine: | 1630 1631 1632 – 1633 – 1634 1635 1636 |
| Gregorijanski | 1633. (MDCXXXIII) |
| Ab urbe condita | 2386. |
| Islamski | 1042–1043. |
| Iranski | 1011–1012. |
| Hebrejski | 5393–5394. |
| Bizantski | 7141–7142. |
| Koptski | 1349–1350. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1688–1689. |
| • Shaka Samvat | 1555–1556. |
| • Kali Yuga | 4734–4735. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4269–4270. |
| • 60 godina | Yin Voda P(ij)etao (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11633. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
uredi- 13. 2. - Galileo Galilej stiže u Rim radi suđenja pred inkvizicijom.
- 20. 4. - Tridesetogodišnji rat: protestanti pod Bernhard von Sachsen-Weimarom masakrirali stanovnike grada Landsberg am Lech.
- 23. 4. - Osnovana Heilbronnska liga Švedske, Francuske i protestanata zapadne Nemačke.
- 18. 6. - Charles I se posle osam godina krunisao i u Škotskoj.
- 22. 6. - Presuda Galileju: sumnjiv je za herezu (heliocentrizam), osuđen na zatočenje što je odmah izmenjeno u kućni pritvor u kome ostaje do smrti. "Dijalog o dva glavna sistema sveta" je zabranjen, kao i njegova buduća dela.
- 29. 6. - Poljsko-turski rat (1633-34): Tatari iz Budžaka upadaju u Poljsku-Litvaniju i robe oko Kamenec-Podolskog, hetman Stanisław Koniecpolski im se ubrzo osvetio.
- 2. 7. - Prva moderna trka Palio di Siena.
- 8. 7. - Bitka kod Oldendorfa - švedska pobeda u Nemačkoj.
- 9. 9. - General Heinrich von Holk umro u Saksoniji od kuge, kao i 1000 Hrvata[1].
- 4. 10. - Smolenski rat: Poljaci deblokirali grad od ruske opsade.
- 16. 10. - Hrvatski sabor: ponovna molba da se zabrani novačenje za Njemačku u Hrvatskoj, standardizuju se mjere za žito: 32 pinte, koje služe za mjeru vina, čine 1 zagrebačku mjeru, a 16 pinta čine pol mjere (vagan)[1].
- 22. 10. - Silistrijski paša Abaza Mehmed-paša i nogajski Kan Temir poraženi u Poljskoj.
- 22. 10. - Bitka u zalivu Liaoluo: kineska flota porazila holandsku.
- 22. 11. - Hrvatski sabor zaključuje da se, po kraljevom traženju, sastave popisi šteta koje su nanijeli Turci, odnosno tvrđava koje su napravili i zauzeli na granici[1].
Kroz godinu
uredi- Podignuta tvrđava Kriva Palanka u Makedoniji, zbog masovne hajdučije u tom kraju, osnivač Bajram-paša prethodno ugušio neku bunu[2].
- Turci zauzeli Veliku Kladušu.
- Petsto Turaka iz Virovitice četuje u Podravini dok ih kod Virja nije razbio gen. Juraj Schwarzenberg[1].
- Druga buna Štibrenaca (kaptolskih podložnika), predvode sela Nart i Kraljevec[3]. Istovremeno i Prva sisačka buna, na vlastelinstvu zagrebačkog kaptola[4]
- Pobuna kmetova protiv vojnog odreda koji je prolazio kraj Ptuja (anticipacija pobune iz 1635)[5].
- Sultan Murat IV zabranio kafu, duvan i alkohol pod pretnjom smrti.
- Iranci zauzeli gruzijske zemlje Kartli i Kaheti, proteravši Tejmuraza I - opet se razgoreva Osmansko-safavidski rat (1623-39).
- Završena katedrala Svetog Kolumbe u Derry-ju, severna Irska, prva protestantska katedrala.
- Epidemija boginja u Massachusettsu, teško pogodila Indijance ali i naseljenike.
- Španski franjevci podigli misiju San Luis de Apalachee u "dršci" današnje Floride.
- Japanski šogun Tokugawa Iemitsu započinje politiku izolacije Sakoku.
Rođenja
uredi- 23. 2. - Samuel Pepys, dnevničar († 1703)
- 20. 4. - Go-Kōmyō, japanski car († 1654)
- 15. 5. - Sébastien Le Prestre de Vauban, maršal Francuske i vojni inženjer († 1707)
- 1. 6. - Geminiano Montanari, astronom († 1687)
- 16. 6. - Jean de Thévenot, putopisac († 1667)
- 8. 9. - Ferdinand IV., hrvatsko-ugarski kralj († 1654)
- 24. 10. - James II od Engleske (James VII od Škotske) († 1701)
- ? - Arsenije III Crnojević, patrijarh srpski († 1706)
- ? - Nikola Spanić, korčulanski biskup († 1707)
Smrti
uredi- jun? - Étienne Brûlé, istraživač (* ca. 1592)
- 22. 7. - Trijntje Keever, možda najviša žena ikad (* 1616)
- 12. 8. - Jacopo Peri, kompozitor (* 1561)
- 9. 9. - Heinrich Holk, dansko-njemački vojskovođa (* 1599)
- 1. 10. - Filaret, patrijarh moskovski (* ca. 1553)
- 7. 11. - Cornelis Drebbel, pronalazač (* 1572)
- 8. 11. - Xu Guangqi, naučnik (* 1562)
- 27. 12. - Meletij Smotricki, unijatski kijevski mitropolit, lingvista (* ca. 1577)
Reference
uredi- Literatura
- Rudolf Horvat, Ban Sigismund Erdedi (hr Wikisource)
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959