1332.
godina
(Preusmjereno sa stranice 1332)
< |
13. vijek |
14. vijek
| 15. vijek
| >
< |
1300-e |
1310-e |
1320-e |
1330-e
| 1340-e
| 1350-e
| 1360-e
| >
<< |
< |
1328. |
1329. |
1330. |
1331. |
1332..
| 1333.
| 1334.
| 1335.
| 1336.
| >
| >>
Godina 1332 (MCCCXXXII) bila je prijestupna godina koja počinje u srijedu (1. januar/siječnja po julijanskom kalendaru).
| Gregorijanski | 1332.. (MCCCXXXII) |
| Ab urbe condita | 2085. |
| Islamski | 732–733. |
| Iranski | 710–711. |
| Hebrejski | 5092–5093. |
| Bizantski | 6840–6841. |
| Koptski | 1048–1049. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1387–1388. |
| • Shaka Samvat | 1254–1255. |
| • Kali Yuga | 4433–4434. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 3968–3969. |
| • 60 godina | Yang Voda Majmun (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11332. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
urediJanuar/Siječanj – Mart/Ožujak
uredi- 8. 1. - Umro trapezuntski car Andronik III Veliki Komnin, nakratko ga nasleđuje osmogodišnji sin Manojlo II.
- 15. 2. - Na ponuku mletačke općine, Split, Trogir i Šibenik sklapaju savez sa knezom Nelipićem za uzajamnu obranu (od Šubića). Nelipić na osnovu ovoga počinje rat protiv Mladena III Šubića, koji iz Klisa pljačka splitske trgovce. Za ovo podiže utvrdu na brdu Grebenu kod Klisa.[1]
- Inače, Mladen III. Šubić, knez Klisa, Skradina i Omiša počinje samostalnu vlast ove godine, mada je majka Lelka i dalje utjecajna.
April/Travanj – Jun/Lipanj
uredi
- 19. 4. (Uskrs) - Savez Srbije i Bugarske: kralj Dušan se oženio Jelenom, sestrom bugarskog cara Ivana Aleksandra.
- proleće - Zetski velikaši na čelu sa vojvodom Blagojem, sa sedištem u Svetom Srđu na Bojani, bune se protiv kralja Dušana, možda nezadovoljni nagradama. Pokret se širi i na sever Albanije, gde gospodari Dimitrije Suma - brzo ugušeno, posredovali su i Dubrovčani.[2][3]
- 13. 5. - Umro vaseljenski patrijarh Isaija I (sledi mu Jovan XIV 1334-47).
- maj-jun - Aydınska flota na čelu sa Umur Begom napada Negroponte (Halkidu na Eubeji), čiji je bailo Pietro Zeno. Papa i Mlečani do kraja godine osnivaju ligu za borbu protiv Turaka. Umur je ove godine napadao i druga mesta na Egeju.
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
uredi- 18. 7. - Bitka kod Rusokastra: Bugari su porazili vizantijsku invaziju u Trakiji.
- 20. 7. - Umire škotski regent Thomas Randolph, 1. erl od Moraya. Edward Balliol i škotske velmože koje je razbaštinio bivši kralj Robert I već spremaju invaziju Škotske - isplovljavaju 31. 7. (engleski kralj Edward III im je zabranio da napadaju kopnom).
- leto - Walter VI od Brienne se vraća u Brindisi, pošto je neuspešno pokušavao zauzeti katalonske Tebu i Atinu.
- 2. 8. - Nominalni danski kralj Christoffer II je umro u zatvoru - zemlja je u vlasti magnata ili pod nemačkim hipotekama od 1326, što se nastavlja tokom osam godina interregnuma, do ubistva grofa Gerharda III, koji drži veliki deo zemlje.
- Švedski kralj Magnus IV je iskoristio priliku da otkupi neke provincije, uključujući Skaniju (Danska povratila 1360).
- 10. 8. - Dubrovčani izabrali Junija Držića za posrednika u pregovorima između bosanskog bana i srpskog kralja - pregovori se rastežu i naredne godine.[5]
- 11. 8. - Bitka na Dupplin Mooru je pobeda Edwarda Balliola u Škotskoj blizu Pertha.
- 15. 8. - Sporazum Dubrovnika i Kotromanića: šest meseci nepovredivosti, nastavak trgovanja (Hum se ovde tretira kao bosanska zemlja).[5]
- 2. 9. - Umro je Jayaatu Khan Tugh Temür, kineski yuanski car i mongolski kan. Želeo je da ga nasledi sinovac Toghon Temür, najstariji Kusalin sin, ali glavni ministar El Temür postavlja mlađeg sina, šestogodišnjeg Rinchinbal Khana.
- septembar - Vasilije Veliki Komnin je zbacio svog sinovca Manojla II sa trapezuntskog trona, vlada do 1340. (Manojlo je ubijen sledeće godine). U državi je anarhična situacija, Vasilije je nepopularan.
- 24. 9. - Edward Balliol je krunisan za kralja Škotske, ali otpor nije završen.
- 7. 11. - Habsburški Luzern se priključuje Staroj Švicarskoj Konfederaciji.
- 14. 12. - Mali kineski car i mongolski kan Rinchinbal je već umro - El Temür nema izbora nego da pozove Toghan Temura (vl. 1333-68).
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
uredi- prosinac, prva polovica - Ugarski kralj Karlo Robert je krenuo iz Višegrada prema Napulju sa sinom Andrijom, ali zbog podagre ostaje da prezimi u Stonom Biogradu (nastavlja put tek u lipnju).[6]
- 16. 12. - Bitka kod Annana je pobeda lojalista mladog škotskog kralja Davida II; Balliol beži kroz rupu u zidu, nag na konju beži u Englesku, njegov brat Henry je poginuo - engleski kralj ulazi u sukob sledeće godine.
- 24/25. 12. - Grad Dammstadt je spaljen i većina građana ubijena - rezultat spora oko imenovanja biskupa Hildesheima i ekonomske konkurencije sa tim gradom.
Kroz godinu
uredi- Creski statut.
- Prvi put se spominju: Ražanac kod Zadra, Velika kod Sl. Požege, Đelekovec kod Koprivnice, Bapska kod Iloka, poljski grad Łódź.
- 1330, '32 - Anonimni tekst Directorium ad faciendum passagium transmarinum (pripisivan je i barskom nadbiskupu Guillaumeu Adamu, što je osporeno). Francuskom kralju se predlaže krstaški rat i osvajanje pravoslavnih zemalja i Svete zemlje. Srbija je opisana kao zemlja drvenih kuća i dvorova, osim u primorju, bez tvrdih gradova, ali sa dosta poljoprivrednog i mineralnog bogatstva; Latini/katolici i Arbanasi bi se navodno rado okrenuli protiv srpske vlasti.[3]
- Vojvoda Hrelja je podigao Sv. Arhanđele u Štipu.[7]
- Ban Stjepan se sprema protiv nekog odmetnika Mrdeše u primorju, koji je ubio jednog Mlečanina, a druge ranio i opljačkao - ban traži dva broda od Dubrovnika.[8]
- 1332-38 - Dva papina izaslanika, benediktinac Jakov Berengarij i oratorijanac Rajmund de Bonofato, borave u Ugarskoj i Slavoniji gdje sabiraju priloge za papu (avinjonske pape traže deseti dio prihoda crkovnjaka). U zagrebačkoj biskupiji za tri godine skupljeno 1.127 maraka.[9] Kralju Karlu Robertu je "na više godina" ustupljena trećina tih prihoda za rat protiv "razkolnika i nevjernika".[10]
- Kan Zlatne horde [[Özbeg|Uz-bek@@ dao pravo Mlečanima na koloniju u Azaku, ili Tani, na ušću Dona - isto pravo imaju i Đenovljani.
Rođenja
uredi- 27. 5. - Ibn Haldun, sociolog, filozof, istoričar († 1406)
- 18. 6. - Jovan V Paleolog, vizantijski car († 1391)
- 20. 8. - Stjepan, ugarski princ
- 10. 10. - Karlo II, kralj Navare († 1387)
Smrti
uredi- 13. 2. - Andronik II Paleolog, bivši car, monah Antonije (* 1259)
- 13. 3. - Teodor Metohit, vizantijski državnik, književnik, filozof i pokrovitelj umetnosti, monah Teolept (* 1269-70)
- 2. 8. - Christoffer II, kralj Danske (* 1276)
Reference
uredi- Literatura
- Svezak drugi: dio prvi. Treće doba: Vladanje kraljeva iz raznih porodica (1301-1526). Prva knjiga: Anžuvinci i Sigismund do gubitka Dalmacije (1301-1409), Vjekoslav Klaić (archive.org)
- Istorija srpskog naroda, Prva knjiga, Od najstarijih vremena do Maričke bitke (1371), SKZ Beograd 1981 (I)
- Ćorović, Historija Bosne I
