Savez sindikata Jugoslavije

	SFRJ
	; Članak je dio serije:; Politika i uprava; SFRJ
	Ustav (1974); Zakon o udruženom radu (1976);
	Republike i pokrajine; Društveno-političke zajednice SFRJ Zajednice opština; Opštine; ; Organizacija udruženog rada; Samoupravna interesna zajednica;
	Skupština SFRJ Savezno vijeće; Vijeće republika i pokrajina; ;
	Savezno izvršno vijeće Predsjednici; ;
	Vrhovni sud Jugoslavije;
	Ustavni sud Jugoslavije;
	Društveno-političke organizacije SKJ; SSRNJ; SSOJ; SSJ; SUBNOR; ;
	Druge države; pogledaj • razgovor • uredi

Savez sindikata Jugoslavije (SSJ) bila je sindikalna organizacija koja je okupljala delovanje svih sindikata u socijalističkoj Jugoslaviji. SSJ je isprva delovao pod imenom Jedistveni sindikat radnika i nameštenika Jugoslavije (JRSNJ) sve do 1948. godine, kada mu je na Prvom kongresu promenjeno ime. SSJ je delovao do 1990. godine.

Istorijat uredi

Nakon zamiranja sindikalnog pokreta u Jugoslaviji posle okupacije 1941. godine, jedini sindikat koji je delovao u okupiranoj Jugoslaviji bio je „Delavska enotnost“, na oslobođenoj teritoriji u Sloveniji.

Na zemaljskoj konferenciji u Beogradu, od 23. do 25. januara 1945. godine, obnovljena je sindikalna organizacija i stvoreni Jedinstveni sindikati radnika i nameštenika Jugoslavije (JSRNJ).^[1] JSRNJ je na svom Prvom kongresu, održanom od 24. do 28. oktobra 1948. godine, promenio ime u Savez sindikata Jugoslavije (SSJ). Organizovani na principima dobrovoljnosti, te organizacione i finansijske samostalnosti, sindikati su imali značajnu ulogu u obnovi zemlje, rekonstrukciji industrije i izgradnji socijalizma.

SSJ je po pravilu svake četvrte do pete godine održavao kongres. Posebne etape u razvoju sindikata predstavljali su Treći kongres (1955), Četvrti kongres (1959) i Peti kongres (1964).

Uvođenjem radničkog samoupravljanja 1950. godine, te prenošenjem mnogih funkcija države na razne samoupravne organe, sindikalna organizacija je počela da deluje kao društveno-politička organizacija radnog kolektiva koja pruža pomoć radničkom organu upravljanja, te pokreće radnike i službenike na izvršenje zadataka i mera koje bi doneo organ radničkog samoupravljanja.

SSJ je 1957. godine bio glavni nosliac pripreme i organizacije Prvog kongresa radničkih saveta Jugoslavije.

Godine 1990, Savez sindikata Jugoslavije prestao je da deluje usled opšteg stanja, a rad republičkih ogranaka nastavili su sindikati pod starim ili novim imenom.

Međunarodne veze uredi

Godine 1945, nakon obnove rada sindikata u Jugoslaviji, uspostavljena je i njihova međunarodna aktivnost. Opštezemaljska sindikalna konferencija podržala je anglo-ruski komitet za stvaranje Međunarodne sindikalne federacije, izabrala delegaciju koja je prisustvovala konferenciji (6 — 17. februar 1945. u Londonu) i osnivačkom kongresu Svetske sindikalne organizacije (27. decembar — 8. oktobar 1945. u Parizu) na kome je u Izvršni odbor SSF bio izabran Đuro Salaj, kao predstavnik sindikata zemalja jugoistočne Evrope.

Nakon Rezolucije Informbiroa 1948, SSJ je 1950. godine istupio iz SSF-a usled stalnog šikaniranja i diskriminatorskih postupaka od strane SSF i sindikata zemalja istočne Evrope. SSJ od tada nije bio član nijedne svetske sindikalne organizacije, ali je aktivno učestvovao u radu Međunarodne organizacije rada i UNESKO-a.

Organizacija uredi

Savez sindikata Jugoslavije temeljio se:

na samostalnom postojanju šest sindikata:
- Sindikat radnika industrije i rudarstva
- Sindikat građevinskih radnika
- Sindikat radnika poljoprivrede, prehrambene i duvanske industrije
- Sindikat radnika uslužnih delatnosti
- Sindikat radnika saobraćaja i veza
- Sindikat radnika društvenih delatnosti (prosvetni, kulturno-umetnički, zdravstveni radnici i bivši državni službenici)
na zajedničkom delovanju rukovodstva Saveza sindikata od opštine preko sreza i republike do federacije, koji obedinjavaju, koordiniraju i usmeravaju delatnost sindikata rukovodeći se opštim interesima radničke klase.

Rukovodstvo uredi

Za rukovođenje sindikalnim organizacijama, statutom SSJ bila su određena dva organa: kongres i Centralno veće. Kongres SSJ sazivao je Centralno veće najmanje jednom u četiri godine. Kongres SSJ sačinjavali su delegati, koje su birali sindikati na svojim kongresima, odnosno na republičkim ili opštinskim skupštinama.

Vidi još uredi

Reference uredi

↑ Josip Cazi, Ujedinjeni radnički sindikalni savez Jugoslavije i rad komunista u njemu, 1920-1940, knj. II Na političkoj liniji Komunističke partije Jugoslavije, 397 str.

Literatura uredi

Mala politička enciklopedija. „Savremena administracija“, Beograd 1966. godina.
Enciklopedija Jugoslavije (knjiga sedma). „Leksikografski zavod FNRJ“, Zagreb 1968. godina.

Spoljašnje veze uredi

Portal SFRJ

Istorijat sindikalnog pokreta u Srbiji od početaka do danas

[1] Josip Cazi, Ujedinjeni radnički sindikalni savez Jugoslavije i rad komunista u njemu, 1920-1940, knj. II Na političkoj liniji Komunističke partije Jugoslavije, 397 str.

[1]