Edvard Kocbek (Videm, 27. rujna 1904. – Ljubljana, 3. studenog 1981.), slovenski pjesnik, pisac, esejist, prevoditelj, politički aktivist i borac u pokretu otpora protiv fašizma. Godinama je uređivao pisao za časopis "Dejanje". Objavio je i uspomene iz doba Narodnooslobodilačkog rata ("Tovarišija"). Zbog zbirke ratnih novela "Strah in pogum" bio je uklonjen iz javnog života.

Edvard Kocbek
Mesto rođenjaSveti Jurij, kod Ščavnice
Austrougarska
Datum smrti3. 11. 1981. (77 godina)
Mesto smrtiLjubljana
SFRJ
Profesijaknjiževnik i političar
Član KPJ od1941.
Odlikovanja
Orden narodnog oslobođenja
Orden narodnog oslobođenja
Orden zasluga za narod sa zlatnim vencem
Orden zasluga za narod sa zlatnim vencem
Orden bratstva i jedinsta
Orden bratstva i jedinsta
Partizanska spomenica 1941.
Partizanska spomenica 1941.

Biografija

uredi

Rođen je 27. septembra 1904. godine u Sv. Juriju kod Ščavnice. Isprva je studirao teologiju u Mariboru od 1925. do 1927, a posle toga je upisao romanistiku u Ljubljani, Berlinu, Lionu i Parizu. Nakon završetka studija, bio je srednjoškolski profesor u Bjelovaru, Varaždinu i Ljubljani od 1931. do 1941. godine.

 
Kocbek (treći s desna, u pozadini) sa maršalom Titom u Bosni 1944.

Po okupaciji Jugoslavije aprila 1941. godine, kao predstavnik hrišćanskih socijalista, pridružio se Osvobodilnoj fronti i ušao u njeno vođstvo. Za vreme rata bio je član Izvršnog odbora Osvobodilne fronte, član AVNOJ-a, poverenik za prosvetu u NKOJ-u od 1943, ministar za Sloveniju u vladi DF Jugoslavije od marta 1945, potpredsednik Prezidijuma Narodne skupštine NR Slovenije i član Glavnog odbora Oslobodilačkog fronta Slovenije.

Zbog objavljivanja knjige „Strah in pogum“, koja se bavila likvidacijom političkih protivnika tokom rata u Sloveniji, bio je od 1952. godine politički izolovan. Ponovo je počeo da objavljuje radove od 1961, a tri godine kasnije bio je dobitnik Prešernove nagrade za delo „Groza“.

Umro je 3. novembra 1981. godine u Ljubljani. Sahranjen je na ljubljanskom groblju Žale.

Pesnik i pisac

uredi

Bio je urednik i saradnik časopisa „Stražni ognji“, „Križ“, „Beseda“, „Dom in svet“ i „Dejanje“ (1928–1941). Člankom Premišljevanje o Španiji 1937, izazvao je rascep u katoličkim redovima, te osnovao sopstveni časopis „Dejanje“.

Pesme koje je objavio između 1925. i 1933. i skupio u knjizi „Zemlja“ (1934), pokazuju stilsko skretanje od ekspresionističkog zanosa u produhovljenu deskripciju.

Kocbekova esejistika, koja je težila ka filozofskoj sintezi hrišćanskog aktivizma i personalističke etike, rađala se iz dinamičkog odnosa između pojedinaca i društva. Od personalističke filozofije preuzeo je tezu o revoluciji u čoveku, posle koje zatim, bez nasilja, dolazi promena društvenih odnosa. Po tome, revolucija u čoveku treba da se izvrši u okviru hrišćanskog duhovnog i etičkog sistema. Zato Kocbek nije mogao da usvoji marksizam, a ni doslednu praksu na marksističkoj osnovi.

U periodu izolacije 1952-1961, uglavnom se bavio prevođenjem dela sa francuskog i nemačkog jezika.

Poezija (pjesničke zbirke): Proza: Dramatika:
  • Plamenica (192?),
  • Mati in sin (okoli 1920.),
  • Noč pod Hmeljnikom (1943).

Odlikovanja

uredi

Literatura

uredi
  • Enciklopedija Jugoslavije (knjiga peta). „Leksikografski zavod FNRJ“, Zagreb 1962. godina.
  • Bjeloš, Nenad. "Odlikovani Slovenci 1944-1950". Vojnozgodovinski zbornik št. 9 (2002). 90-97.
  • Inkret, Andrej. In stoletje bo zardelo: Kocbek, življenje in delo. Ljubljana. 2011. ISBN 978-961-241-503-7.
  • Omerza, Igor. Edvard Kocbek: Osebni dosje št. 584', Ljubljana. 2010. ISBN 978-961-226-979-1.
  • Pogačnik, Jože [et al.]. Slovenska književnost III. Ljubljana, 2001. 54-59 in 150-152.
  • Hribar, Tine, Ena je groza, 2010. (COBISS)

Spoljašnje veze

uredi