Napo (rijeka)
Napo (španjolski: Río Napo) je rijeka na sjeveru Ekvadora i Perua duga 885 km lijeva pritoka rijeke Amazone.[1]
| Napo Rio Napo | |
|---|---|
 Rijeka kod grada Puerto Francisco de Orellana | |
| Lokacija | |
| Kontinenti | Južna Amerika |
| Države |  Ekvador,  Peru |
| Pokrajine | Napo, Orellana, Sucumbíos, Pastaza Loreto |
| Gradovi | Puerto Francisco de Orellana |
| Hidrografija | |
| Izvor – aps. visina – koordinate | Vulkan Antisana 427 m 1°3′5″ S, 77°48′10″ W |
| Ušće – aps. visina – koordinate | istočno od Iquitosa (Peru) 78[1] m 3°27′17″ S, 72°44′29″ W |
| Dužina | 885[1] km |
| Pritoke | lijeve; Misahuallí, Pusuno, Suno, Payamino, Coca, Aguarico, Tamboryacu desne; Arajuno, Tiputini, Yasuní, Curaray, Mazán |
| Hidrologija | |
| Protok – srednji | 1,086 m³/s |
| Sliv – površina | amazonski 110,000[1] km² |
| Ulijeva se u | Amazonu |
| Karta | |
 Karta sliva Amazone sa porječjem Napa | |
Hidrologija uredi
Napo se formira sutokom rijeka Jatunyacu i Anzu (Llocullon), koje izviru u Andama 100 i 200 km od Quita, kod lokaliteta Serena. Od tamo teče prema jugoistoku, na početku u Andama na nadmorskoj visini iznad 400 metara je bistra, ali kad doteče u nizinu postaje muljevita i vrlo vijugava.
Kod grada Puerto Francisco de Orellana, prima pritoku Cocu. a nešto prije ušća u Peruu, prima najveću pritoku Curaray (crnu rijeku). U Amazonu uvire sjeveoroistočno od grada Iquitosa.[1]
Porječje rijeke ima površinu od 110,000 km² (1,6 % sliva Amazone), koja se prostire po ekvadorskim provincijama; Napo, Orellana, Sucumbíos, Pastaza i peruanskom departmanu Loreto.[1]
Otprilike 60% porječja se nalazi u Ekvadoru, dok preostalih 40% leži u Peruu. Ukupna godišnja količina padavina u porječju rijeke iznosi između 2,500 i 5,000 mm. U ravnici Napo plavi svake godine između januara i maja. Vodostaj u donjem dijelu varira oko 8,5 metra.[1]
Većina poznatih rezervi nafte u Ekvadoru nalazi se u gornjem toku Napa. Američke kompanije Texaco i Gulf su krajem 1960-ih i početkom 1970-ih izgradile prve ceste u tom kraju i počele crpsti naftu. To je narednih dekada privuklo oko 100,000 ljudi koji su u potrazi za poslom došli u dotad netaknute tropske kišne šume, u kojima su živjeli malobrojni indijanci.[1]
Njihovim doseljenjem počela je deforestacija za pašnjake i oranice Ipak brojne ekologe najviše zabrinjava Naftovod Oriente u gornjem dijelu, dug oko 250 km, i to zbog potresa, jer je za potresa 1987. dobar dio oštećen pa je iscurila nafta.[1]
Prva velika brana na rijeci Coca Codo Sinclair, koja se gradi za hidroelektranu snage 1,500 MW, nalazi se na oko 1,300 metara nadmorske visine, u Andama oko 100 km od Quita. Ekologe najviše brine što se nalazi u seiizmički trusnom kraju.[1]
