Aviano
Aviano (furlanski: Avian[2]) je grad i općina (comune) u regiji Furlanija-Julijska krajina u Sjevernoj Italiji. Aviano je danas najpoznatiji po avijacijskoj bazi Ratnog zrakoplovstva Sjedinjenih Država (USAF) iz koje su polijetali avioni koji su bombardirali ciljeve u Iraku za Zaljevskog rata i ciljeve u Saveznoj Republici Jugoslaviji za vrijeme operacije NATO-ovog bombardiranja SRJ 1999.
Aviano
Comune di Pordenone | |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 46°04′N 12°35′E / 46.067°N 12.583°E | |
| Država |  Italija
|
| Regija | Furlanija-Julijska krajina |
| Frazioni | Villotta, Costa, Giais, Marsure, Piancavallo, Castello di Aviano, San Martino di Campagna |
| Vlast | |
| - Gradonačelnik | Ilario De Marco Zompit |
| Površina | |
| - Ukupna | 113 km² |
| Visina | 159 |
| Stanovništvo (31. decembar 2009) | |
| - Grad | 8747[1] |
| - Gustoća | 77.4/ km² |
| Poštanski broj | 33081 |
| Pozivni broj | 0434 |
| Službene stranice www.comune.aviano | |
| Karta | |
  Aviano | |
Geografija
urediAviano leži u podnožju Dolomita, udaljen 12 km od Pordenonea i 60 km od Udina. Od Aviana do poznatog skijališta Piancavalo (1267 m), koje je dio (frazione) Aviana, ima 16 km.
Historija
urediRimljani su pokorili taj kraj oko 186. pne.. Današnji Aviano je kao naselje nastao početkom 10. vijeka oko srednjovjekovne utvrde, koju su izgradili lokalni feudalci, vazali Akvilejske patrijarhije. Od 1420. je pod vlašću Mletačke Republike, a nakon napoleonskih ratova početkom 19. vijeka Aviano je kao i čitav kraj bio uključen u marionetsku habsburšku tvorevinu Kraljevstvo Lombardija-Venecija. Od 1866. je dio Kraljevine Italije, koja je 1911. izgradila prvi vojni aerodrom, tako da je Aviano kolijevka talijanske ratne avijacije.
Znamenitosti Aviana
uredi- Ostatci utvrde iz prve polovice 10. vijeka), na brdu pored grada, od kojeg su ostali; dva tornja, donžon i bedemi.
- Katedrala (Duomo) San Zenone, podignuta između 1775. i 1832. posjeduje freske iz 10. vijeka i 17. vijeka koje se pripisuju školi Paola Veronesea.
Avijacijska baza Aviano
urediAmerikanci su počeli koristiti Aviano odmah po završetku Drugog svjetskog rata kao pomoćni aerodrom u kojem su se izmjenjivale razne eskadrile. Nakon potpisivanja sporazuma između talijanske i američke vlade 1955. u Aviano je iz Udina premješten vrhovni štab Ratnog zrakoplovstva Sjedinjenih Država (USAF) za Italiju.
Uloga Aviana je značajno porasla 1991. za vrijeme Zaljevskog rata kad je Aviano bio baza za strateške rezerve. Aviano je dobio još više na značaju kad je 1992. premješten štab 16. brigade lovačke avijacije za hitne operacije i štab 401. brigade (401 Fighter Wing) iz baze Torrejon u Španjolskoj. Aviano je od tad sjedište dviju eskadrila lovaca F-16 (510. i 555. eskadrila) koje su tu premještene iz baze Ramstein u Njemačkoj 1994. godine. Ta brigada je 1994. prezvana iz 401. u 31. brigadu i reorganizirana tako da danas ima 4 eskadrile lovačkih aviona. Od tada je Aviano stalna baza NATO-a koju vode Amerikanci, a u kojoj rade Talijani rade kao pomoćno osoblje.
Reference
uredi- ↑ „Statistiche demografiche ISTAT, Comune: Aviano 31 Dicembre 2009”. Statistiche demografiche ISTAT, Comune: Aviano 31 Dicembre 2009. Arhivirano iz originala na datum 2016-04-15. Pristupljeno 2011-03-21.
- ↑ „Toponomastica: denominazioni ufficiali in lingua friulana”. Toponomastica: denominazioni ufficiali in lingua friulana. Arhivirano iz originala na datum 2011-12-22. Pristupljeno 2011-03-21.
Vanjske veze
uredi
- Službene stranice grada (it)
- 31 lovačka brigada iz Aviana Arhivirano 2021-05-22 na Wayback Machine-u (en)
- Aviano Blog (iz zračne baze Aviano) (en)