Prabuty
Prabuty (njemački: Riesenburg) je grad od 8,625 stanovnika na sjeveru Poljske.[2]
Prabuty
| |
|---|---|
.jpg) | |
| Koordinate: 53°45′N 19°11′E / 53.750°N 19.183°E | |
| Država |  Poljska
|
| Vojvodstvo | Pomeransko |
| Povjat | Kwidzyn |
| Gradska prava | 1330.[1] |
| Vlast | |
| - gradonačelnik | Marek Szulc |
| Površina | |
| - Ukupna | 7.290 km²[2] |
| Visina | 90[2] |
| Stanovništvo (2021.) | |
| - Grad | 8,625[2] |
| - Gustoća | 1,183 stan. / km²[2] |
| Vremenska zona | UTC+1 (UTC+2) |
| Poštanski broj | 82-550[2] |
| Karta | |
  Prabuty Pozicija Prabutya u Poljskoj | |
Geografske karakteristike uredi
Prabuty se nalazi na jugoistoku Pomeranskog vojvodstva, rijeci Liwi.[1]
Historija uredi
Prabuty je prvi put dokumentiran 1236. kao utvrda Starih Prusa - Rezia, koju su zauzeli i razorili Teutonski vitezovi. Četrdeset godina kasnije, na istom mjestu započela je izgradnja zamka uz koji je izraslo naselje - Riesenburg, koji je status grada dobio 1330.[1] Još od osnivanja Pomezanske biskupije 1243. rizenburgški zamak bio je biskupska rezidencija, dok se Katedralni kaptol (sjedište) nalazilo u Marienwerderu (Kwidzynu).
.jpg)
Sredinom 14. vijeka rizenburgški zamak postao je jedna od najmonumentalnijih biskupskih rezidencija u Teutonskoj državi. 14. vijek bio je period bez ratova i invazija, ali je grad trpio zbog brojnih epidemija i prirodnih katastrofa.[1]
15. vijek protekao je u ratovima između Poljsko-litavske unije i Teutonske države za vrijeme kojih je 1414. grad spalila Jagelova vojska. Teror Teutonskih vitezova rezultirao je željom nekih građana da se pridruže Pruskoj konfederaciji osnovanoj 1440. Te je težnje osujetio biskup Caspar, tako da je i nakon Trinaestgodišnjeg rata i Toruńskog mira - Prabuty ostao dugi niz godina u Teutonskoj državi.[1]
Period 1501 - 1521 bio je zenit Prabutya jer je bio prijestonica Pomezanske biskupije. Nakon sekularizacije [[Pruska|Pruske 1525. prestala je postojati Teutonska država, a i Pomezanska biskupija je izgubila na važnosti, jer je izgubila mnogo vjernika koji su prihvatili luteranizam. Tokom 16. vijeka u grad se doselilo puno Poljaka, krajem 16 i početkom 17. vijeka harale su epidemije.[1]
Švedsko-poljski ratovi u 17. vijeku prouzročili su velika razaranja i osiromašenje njegovih stanovnika. Između 1688. i 1787. Prabuty su uništila tri velika požara.[1]
U 19. vijeku grad je povezan željezničkom prugom sa Malborkom i Kwidzynom, ali se nije industralizirao. Za Drugog svjetskog rata razoreno je oko 55% zgrada.[1]
Privreda uredi
Nakon Drugog svjetskog rata u Prabutyju su osnovana brojna industrijska poduzeća]] i zadruge, od kojih su brojna nakon 1990-ih i privatizacije bankrotirala. Umjesti njih osnovano je puno malih porodičnih firmi koje jedva preživljavaju, ali bi trebale postati nosioci razvoja.[1]
Znamenitosti uredi
Najveća znamenitost je gotička konkatedrala sv. Vojtjeha iz 14. vijeka.
