Gauteng
Gauteng (fonetski: Hauteng) je jedna od devet provincija Južnoafričke Republike, koja se nalazi na sjeveroistoku države na visoravni Highveld. Glavni i najveći grad provincije je Johannesburg [2] u njoj leži i jedna od tri prijestolnice države Pretoria u kojoj je sjedište vlade.
Gauteng
| |
|---|---|
| |
| U sastavu | Južnoafričke Republike |
| Upravni oblik | provincija |
| Službeni jezik | zulu: 21.1% afrikaans: 13.6% sotho: 12.6% engleski: 12.0% sjeverni sotho: 3.5% |
| Glavni grad | Johannesburg |
| premijer | David Makhura[1] |
| Površina | 16548 km² |
| Stanovništvo | 10.531.300 |
| Gustoća | 636 stanovnika na km² |
| Web stranica | |
| osnovana 27. aprila 1994. | |
Provincija Gauteng je dio nekadašnje Provincije Transvaal koja je ukinuta nakon prvih slobodnih općih izbora u zemlji 1994., i rušenja apartheida, te podjeljena na tri provincije Limpopo, Mpumalanga i Gauteng.[3] Isprva se zvala Pretoria-Witwatersrand-Vereeniging ali je to promijenjeno u Gauteng što na jeziku sotho znači Zlatno mjesto, kako su oni zvali Johannesburg i njegovu okolicu, koje je od 1886. postalo stvarno mjesto zlatne groznice.[4]
Geografske karakteristike uredi
Provincija Gauteng se prostire na 16 548 km² [2] i površinom je najmanja južnoafrička provincija. Ona sa sjevera graniči sa provincijom Limpopo, sa istoka sa Mpumalangom, sa juga graniči sa provincijom Slobodna Država a sa zapada sa provincijom Sjeverozapad.[2]
Najveći dio Gautenga leži na visoravni Highveld na prosječnoj nadmorskoj visini od 1 500 m. Teren provincije je uglavnom valovit prošaran travnatim brežuljcima, sjeverni dio provincije je nešto niži i ima karakteristike tropske savane.[2]
Između Johannesburga i Pretorije protežu se dva niska planinska masiva, dijelovi Planina Magaliesberg i Witwatersrand.[2] Najveći i najznačaniji vodotok je rijeka Waal koja formira južnu granicu provincije prema provinciji Slobodna Država.
.svg)
Klima uredi
Iako leži na geografskoj širini u kojoj bi se očekivala tropska klima zbog velike nadmorske visine provincija ima umjerenu kontinentalnu klimu s prosječnim godišnjim padalinama od 650 mm.[2] Tako da ima umjereno vruća ljeta (26 °C - 29 °C), i blage zime (4 - 5 °C) bez snijega, koji ponekad padne u Johannesburgu koji leži na 1700 m, ali ima jutarnjih mrazeva.[2]
Stanovništvo uredi
Prema popisu iz 2001. u provinciji je živjelo 8 837 178 stanovnika[5], a prema procjeni iz 2009. u provinciji živi 10 531 300 stanovnika [2], po tom kriteriju je najgušće naseljena južnoafrička provincija. Tri četvrtine stanovništva su crnci a bijelaca ima oko 1 / 5 [2], najviše stanovnika govori zulu ( 21.1%) nešto manje njih afrikaans (13.6% ), sotho (12.6% ), engleski (12.0%) i sjeverni sotho (3.5%).
Privreda, školstvo, kultura uredi
Gauteng ima najveću koncentraciju zlatne rude u zemlji, koja je uglavnom koncentrirana oko Johannesburga u masivu Witwatersrand. To nije jedino rudno bogatstvo te provincije, ona ima i velike količine platine, kromita iz kojeg se dobija krom, željezne rude i urana, koji se kopa na sjeveru u bazenu Bushveld.[2] Zbog velikog broja rudnika,industrijskih pogona, brojnih banaka i financijskih institucija Gauteng je privredno najbogatija pokrajina i srce južnoafričke ekonomije. U najvećem gradu pokrajine Johannesburgu nalazi se najveći aerodrom u zemlji Tambo, koji je povezan sa svim svjetskim metropolama.[2]
Iako najgušće naseljen, Gauteng ima i značajne poljoprivredne površine, na kojima se uzgaja kukuruz, sirak i kikiriki, ali i voće i povrće na brojnim malim farmama za prodaju po velikim gradovima provincije.[2] Provincija ima i brojne farme krava i snažnu mliječnu industriju.[2]
U Gautengu se nalaze četiri velika univerziteta, dva u Pretoriji (Univerzitet Južne Afrike i Univerzitet Tshwane) i dva u Johannesburgu ( Univerzitet Johannesburg i Univerzitet Witwatersrand).[2]
U Gautengu se nalaze paleontološki lokaliteti Swartkrans, Sterkfontein i Kromdraai u kojima su pronađeni fosili hominida, koji su 1999. uvršteni na UNESCO-vu listu mjesta svjetske baštine u Africi kao lokalitet pod nazivom - Kolijevka čovječanstva.[2][6]
Izvori uredi
- ↑ „Premier of Gauteng”. Arhivirano iz originala na datum 2012-03-01. Pristupljeno 2012-02-23.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 „Gauteng” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 23. 02. 2012.
- ↑ „The nine provinces of South Africa” (engleski). Brand South Africa. Pristupljeno 11. 02. 2012.[mrtav link]
- ↑ „About Gauteng”. Gauteng Provincial Government. Arhivirano iz originala na datum 2008-08-04. Pristupljeno 23. 02. 2012.
- ↑ „Census 2001 at a glance” (engleski). South Africa/Population Census. Arhivirano iz originala na datum 2005-12-12. Pristupljeno 15. 02. 2012.
- ↑ „Fossil Hominid Sites of Sterkfontein, Swartkrans, Kromdraai, and Environs” (engleski). Unesco. Pristupljeno 23. 02. 2012.
Eksterni linkovi uredi
- Službene stranice provincijske vlade Arhivirano 2013-06-21 na Wayback Machine-u (en)
- Gauteng na portalu Encyclopædia Britannica (en)