Monza
Monza (latinski: Modicia) je grad od 119.856 stanovnika[1] u Italiji, glavni grad provincije Monza i Brianza u Lombardiji.
Monza
Città di Monza | |||
|---|---|---|---|
 | |||
|
|||
| Koordinate: 45°35′N 9°16′E / 45.583°N 9.267°E | |||
| Država |  Italija
| ||
| Regija | Lombardija | ||
| Provincija | Monza i Brianza | ||
| Vlast | |||
| - Gradonačelnik | Dario Allevi | ||
| Površina | |||
| - Ukupna | 33 km² | ||
| Visina | 162 m | ||
| Stanovništvo (2011) | |||
| - Grad | 119.856 | ||
| Vremenska zona | UTC+1 (UTC+2) | ||
| Poštanski broj | 20900 | ||
| Pozivni broj | 039 | ||
| Službene stranice www.comune.monza | |||
| Karta | |||
  Monza | |||
Geografija uredi
Monza se prostire duž obale rijeke Lambro, pritoke Poa.[2] Monza je udaljena 15 km sjeveroistočno od regionalnog centra Milana, pa je danas praktički spojena u konurbaciju.
Historija uredi
Antička Monza je sve do 6. vijeka bila selo, kad je lombardska kraljica Teodelinda u njoj sagradila svoj dvorac i samostan. Za vrijeme perioda srednjovjekovnih komuna Monza je kadkad bila nezavisna, a ponekad pod vlašću Milana.[2] Milanski vojvode Viscontiji izgradili su 1325. svoj dvorac u gradu. Monza je kao strateški grad na putu za Milano često puta opsjedana i opljačkana (32 puta), a od svih tih opsada najimpresivnija je bila ona iz 1525. kada su carske trupe Karla V opljačkale grad.[2] U Monzi je 29. juna 1900. ubijen talijanski kralj Umberto I, pa mu je 1910. na mjestu pogibije podignuta zavjetna kapela.[2]
Znamenitosti uredi
Monza je poznata po svojoj romaničko-gotičkoj katedrali Ivana Krstitelja koju je osnovala lombardska kraljica Teodelinda, a proširena je u 13. vijeku. Fasada katedrale od bijelog i zelenog mramora isklesana je krajem 14. vijeka od strane Mattea da Campionea, a zvonik je izgrađen od 1592. do 1606. godine.[2] U riznici katedrale kao najveća relikvija nalazi se Željezna kruna Langobarda (Corona Ferrea) za koju se po legendi tvrdi da ima i dijelove klinova kojima je Isus pribijen na križ. Njome su se nakon 1311. krunili carevi Svetog Rimskog Carstva i kasnije Napoleon Bonaparte 1805. u Milanu.[2] U riznici se nalaze i brojne relikvije kraljice Teodelinde i brojni križevi iz lombardsko-gotičkog perioda.
Velika znamenitost je i crkva Santa Maria in Strada iz 1357. sa svojom fasadom od terakote iz 1393. godine, zatim stari Palazzo Comunale (Arengario) iz 13. vijeka i Villa Reale, rezidencija habsburgških namjesnika Kraljevstva Lombardija-Venecija podignuta od 1777. do 1780. koja se danas koristi kao galerija.[2]
Privreda uredi
Monza je važan industrijski centar u kom se proizvode šeširi, ćilimi, strojevi, tekstil, namještaj, staklo, boja i plastika.[2] Monza je svjetski poznata je po svojoj pisti Autodromo na kojoj se voze utrke Formule 1 (Velika nagrada Italije) koja se drži najbržom na svijetu.[2]
Gradovi prijatelji uredi
Izvori uredi
Vanjske veze uredi
- Službene stranice grada Arhivirano 2013-03-24 na Wayback Machine-u (it)
- Monza na portalu Encyclopædia Britannica (en)