Wikipedija

Karađorđevići

(Preusmjereno sa stranice Dinastija Karađorđević)

Karađorđevići, srpska i jugoslovenska vladarska porodica čiji je rodonačelnik vožd Karađorđe Petrović. Na vlasti su bili do 1945. godine kada je Jugoslavija postala republika.

Kuća Karađorđević
Coat of Arms
ZemljaSrbija, Jugoslavija
TituleKnez Srbije, Kralj Srbije, Kralj Srba, Hrvata i Slovenaca, Kralj Jugoslavije
OsnivačKarađorđe Petrović
Posljednji suverenPetar II od Jugoslavije
Trenutni poglavarAleksandar, krunski princ od Jugoslavije
Osnivanje1804
Prestanak1945
EtnicitetSrbi

Istorija

uredi

Dinastija Karadjordjevic pocinje vozdom Djordjem Petrovicem koga turci nazvase Karadordje ili Crni Djordje.On je podigao prvi srpski ustanak i dao inicijativu za pocetak drugog ustanka.Kada ga je Miloš Obrenivic ubio da bi turcima dokazao da je veran,njegov sin Aleksandar Karadjordjevic odlazi u inostranstvo za to vreme Milos vlada Srbijom.Posle izvesnog vremena Aleksandar se vraca u Srbiju,taj perjod vladavine se zove vladavina ustavobranitelja,to znaci da knez ne sme nista da odlucuje bez ustavobranitelja.Aleksandar se ozenio Persidom kcerkom vojvode Jevrema Nenadovica,sa njom ima devetoro dece cetri cerke i pet sinova od kojih troje umire na rodjenju ostaju samo Petar i Arsen.Aleksandar umire 3.5.1885. u Temisvaru.U medjuvremenu Milos se vraca sa sinom Mihajlom koji nastavljaju da vladaju apsolutisticki.1903 dolazi do majskog prevrata gde dolazi do kraja dinastije Obrenovic i Petar I Karadjordjevic dolazi na vlast ,kazu da je on bio najsavesniji vladar svih vremena u srpskoj istoriji.Nazvan je oslobodilac iz opravdanog razloga ,ispunio je dedin san,oslobodio je staru Srbiju u roku od mesec dana .Ozenio se princezom Zorkom kcerkom kralja Nikole I Petrovicsa Njegosa,sa njom ima petoro dece: kćerke Jelena i Milena (umrla kao dete), i sinovi Đorđe (odrekao se prava nasledstva prestola 1909.), Aleksandar i Andrija (umro kao dete).Kralj Petar 1914 godine predaje presto svom sinu Aleksandru usled teske bolesti,ali sa svojim narodom prelazi albansku golgotu umire 1921 godine.Aleksandar je bio dobar vladar ujedinio je Srbe,Hrvate i Slovence.Mada neki ljudi tvrde da je bio veliki tiranin zbog Sestojanuarsku diktature.Dobio je opravdani nadimak viteski kralj ujedinitelj.Ozenio se princezom Marijom od Rumunije sa njom ima tri sina Petra,Tomislava i Andreja.Ubijaju ga u Marseju od strane Hrvatskih ustasa i Makedonskog VMRO-a.Kralj Petar II Karađorđević, prvorođeni sin kralja Aleksandra I i kraljice Marije, rođen je u Beogradu 6. septembra 1923. Kum na krštenju bio mu je engleski kralj George VI. Posle osnovnog obrazovanja koje je stekao na Dvoru, pohađao je Sandroid školu u Engleskoj, iz koje se vratio posle atentata na njegovog oca 1934. Pošto je tada bio maloletan, kraljevska vlast preneta je na Namesništvo na čelu sa Knezom Namesnikom Pavlom Karađorđevićem.

Početak Drugog svetskog rata 1939. stavio je Kraljevinu Jugoslaviju pred tešku odluku: da li da pristupi Trojnom paktu (Nemačka - Italija - Japan) ili da se suprotstavi neuporedivo snažnijem neprijatelju. Odluka kneza Pavla da potpiše ponuđeni ugovor naišla je na žestoke proteste u zemlji, koji su 27. marta 1941. doveli do krize Vlade i vojnog udara. Kralj Petar Drugi proglašen je punoletnim, i odmah preuzeo vlast od Namesništva. Jugoslovenska vojska bila je potpuno nespremna da se odupre invaziji nacističke Nemačke koja je usledila, i Jugoslavija je za jedanaest dana bila okupirana. Kralj Petar II bio je primoran da zajedno sa Vladom emigrira, prvo u Grčku, a zatim u Egipat. U junu 1941. stigao je u Englesku. Za vreme svog izbeglištva Kralj Petar II je dovršio školovanje u Kembridžu, a potom se pridružio snagama britanskog Kraljevskog ratnog vazduhoplovstva. Uprkos slomu jugoslovenske vojske u zemlji su oformljena dva suparnička pokreta otpora. Prvi je bio Jugoslovenska vojska u otadžbini, poznata i kao Četnički ili Ravnogorski pokret, na čelu sa rojalistom, kasnije generalom Dragoljubom (Dražom) Mihailovićem, Ministrom odbrane Vlade u izgnanstvu. Drugi je bio revolucionarni partizanski pokret, koji je vodio komunista Josip Broz - kasnije poznatiji kao Tito. Posledica je bio krvavi građanski rat.

Saveznici su najpre podržavali Mihailovića, a onda su se preorijentisali na Tita. Pod pritiskom Britanaca kralj Petar je pozvao snage pod komandom generala Mihailovića da se stave pod komandu komunističkih odreda Josipa Broza Tita. Godine 1944, u pratnji sovjetskih tenkovskih brigada, partizani su ušli u Beograd i oformili komunističku Vladu.

Abdikacija

uredi

Kralj Petar je abdicirao tako što je u ulozi šefa države 7. marta 1945. imenovao Regentsko vijeće u sastavu: Srđan Budisavljević, Ante Mandić i Dušan Sernec s ovlaštenjem da sa Narodnim komitetom za oslobođenje Jugoslavije (NKOJ) oformi zajedničku Privremenu vladu i prihvati nominaciju nove Vlade na čelu s Josipom Brozom, za koju je Vijeće dalo saglasnost 29.11.1945. kada je proglašena Federativna Narodna Republika Jugoslavija (FNRJ).[1]

Taj datum, kad je po međunarodnom pravu stvorena Druga Jugoslavija, od tad je obilježavan kao jugoslovenski praznik Dan državnosti. Nakon uvođenja jednopartijskog sistema, komunisti su taj praznik tumačili kao slavljenje Drugog zasjedanja AVNOJ-a 29.11.1943.

U izgnanstvu je prvo živeo u Londonu sa svojom suprugom (oženio se grčkom princezom Aleksandrom 1944.) i sinom Aleksandrom, rođenim 1945. Poslednje godine života proveo je u Americi. Posle duge i teške bolesti umro je u denverskoj bolnici 3. novembra 1970, a sahranjen je u crkvi Svetog Save u Libertvilu (SAD). U planu je da se njegovi posmrtni ostaci prenesu u Zadužbinsku Crkvu Svetog Đorđa na Oplencu (kod Topole)

Svi članovi kraljevskog doma

uredi

Starija linija (od kralja Petra I)

uredi
  1. Kralj Petar I Karađorđević (1844-1921), sin kneza Aleksandra
    1. Kneginja Jelena Karađorđević (1884-1962), kći kralja Petra I, udata za ruskog velikog kneza Ivana Konstantinoviča Romanova
    2. Kneginja Milena Karađorđević (1886-1887), kći kralja Petra I
    3. Kraljević Đorđe (Petrov) Karađorđević (1887-1972), sin kralja Petra I
    4. Kralj Aleksandar I Karađorđević (1888-1934), sin kralja Petra I
      1. Kralj Petar II Karađorđević (1923-1970), sin kralja Aleksandra I
        1. Prestolonaslednik Aleksandar (Petrov) Karađorđević (1945-), sin kralja Petra II, trenutni starešina kraljevskog doma; u javnosti se pojavljuje kao Nj.K. V. Prestolonaslednik Aleksandar II
          1. Petar (Aleksandrov) Karađorđević (1980-), sin Aleksandra Karađorđevića
          2. Filip (Aleksandrov) Karađorđević (1982-), sin Aleksandra Karađorđevića
          3. Aleksandar (Aleksandrov) Karađorđević (1982-), sin Aleksandra Karađorđevića
      2. Kraljević Tomislav Karađorđević (1928-2000), sin kralja Aleksandra I
        1. Nikola Karađorđević (1958-), sin kraljevića Tomislava
          1. Marija Karađorđević (1993-), kći Nikole Karađorđevića
        2. Katarina (Tomislavljeva) Karađorđević (1959-), kći kraljevića Tomislava, udata za Dezmonda de Silvu
        1. Đorđe (Tomislavljev) Karađorđević (1984-), sin kraljevića Tomislava
        2. Mihailo (Tomislavljev) Karađorđević (1985-), sin kraljevića Tomislava
      3. Kraljević Andrej Karađorđević (1929-1990), sin kralja Aleksandra I
        1. Tatjana Karađorđević (1957-), kći kraljevića Andreja, udata Gregorija Tune-Larsena
        2. Hristofor Karađorđević (1960-1994), sin kraljevića Andreja
        3. Lavinija Karađorđević (1961-), usvojena kći kraljevića Andreja, udavana za Erastosa Sidiropulosa (brak razveden) i Ostina Prišard-Levija
        4. Vladimir Karađorđević (1964-), sin kraljevića Andreja
        5. Dimitrije (Andrejev) Karađorđević (1965-), sin kraljevića Andreja
    5. Knez Andrija Karađorđević (1890-1890), sin kralja Petra I

Mlađa linija (od kneza Arsena)

uredi
  1. Knez Arsen Karađorđević (1859-1938), sin kneza Aleksandra, mlađi brat kralja Petra I
    1. Knez Pavle Karađorđević (1893-1976), sin kneza Arsena, knez-namesnik 1934-1941
      1. Knez Aleksandar (Pavlov) Karađorđević (1924-2016), sin kneza Pavla
        1. Dimitrije (Aleksandrov) Karađorđević (1958-)
        2. Mihailo (Aleksandrov) Karađorđević (1958-)
        3. Sergije Karađorđević (1963-)
        4. Jelena (Aleksandrova) Karađorđević (1963-), udata za Terija Gobera
        5. Dušan Karađorđević (1977-)
      2. Knez Nikola Karađorđević (1928-1954)
      3. Kneginja Jelisaveta Karađorđević (1936-), udavana za Hauarda Oksenberga (brak razveden, ćerke Kristina i Katarina Oksenberg), Nila Balfura (brak razveden, sin Nikolas Avgustus Balfur) i Manuela Uljou Elijasa (umro)

Veza sa dinastijom Nemanjića

uredi

Između dve najveće srpske vladarske porodice (Nemanjići i Karađorđevići) postoji krvna veza. Ona doduše nije direktna nasledna (po muškoj liniji), već uključuje nekoliko bočnih grana, preko drugih evropskih vladarskih porodica (Kotromanići, Celjski, Habzburzi, portugalska i rumunska kraljevska porodica).

  1. Zavida (XI vek-posle 1127), srpski župan
  2. Stefan Nemanja (1113-1199) (Sveti Simeon Mirotočivi), Veliki župan srpski - supruga Ana (Sv. Anastasia)
  3. Stefan Prvovenčani (1165-1227) (Sveti Simon) Kralj srpski - supruga Ana, unuka venecijanskog dužda Enrika Dandola
  4. Stefan Uroš I, (1221-1280) (monah Simeon) Kralj srpski - supruga Jelena (Sv. Jelena) Princeza od Anžuj- Sicilije
  5. Stefan Dragutin (1251-1315) (Sv. Teoktist) Kralj srpski, Kralj sremski - supruga Katalena, ugarska Princeza
  6. Jelisaveta (1270-1331) - suprug Stefan I Kotromanić, Ban bosanski
  1. Stefan II Kotromanić (1292-1353) Ban Bosanski - supruga Elizabeta Pjast, kujavska Princeza
  2. Katarina Kotromanić (1336-1396) - suprug Herman grof Celjski
  3. Herman II grof Celjski (1365-1436) - supruga Ana, Grofica od Šaunberga
  4. Barbara Celjska (1392-1451) - suprug Sigismund od Luksemburga, Kralj ugarski, češki i nemački. Car rumunski
  5. Elizabeta Luksemburška (1409-1442) - suprug Albreht II [1] Vojvoda austrijski, Kralj ugarski češki i rimski
  6. Elizabeta Habzburška (1437-1505) - suprug Kazimir IV [2] grof Jagelon, Veliki knez litvanski, Kralj poljski
  7. Vladislav II Jagelonac (1456-1516) Kralj češki i ugarski - supruga Ana [3] Grofica od Kandala
  8. Ana Jagelonska (1503-1547) - suprug Ferdinand I Nadvojvoda austrijski, Kralj češki, Car rimski
  9. Karl II Nadvojvoda štajerski - supruga Marija [4] Vojvotkinja bavarska
  10. Ferdinand II (1578-1637) Car rimski, Kralj ugarski i češki - supruga Marija Ana [5], Vojvotkinja bavarska
  11. Ferdinand III (1608-1657) Car rimski, Kralj ugarski i češki - supruga Marija Ana [6], Infantkinja španska
  12. Leopold I (1640-1705) Car rimski, Kralj ugarski i češki - supruga Eleonora [7], Grofica Palatinata rajnskog
  13. Marija Ana Jozefa (1683-1754) - suprug Žuan V [8] od Bragance, Kralj portugalski i algarveški
  14. Pedro III od Portugala (1717-1786) Kralj portugalski i algarveški - supruga Marija [9] Kraljica portugalska i algarveška
  15. Žuan VI (1767-1826) Kralj portugalski i algarveški, Car brazilski - supruga Šarlota [10] Kraljica portugalska i španska princeza
  16. Pedro IV (I) (1798-1834) Kralj portugalski i algarveški, Car brazilski - supruga Leopoldina [11] Nadvojvotkinja austrijska
  17. Marija II od Portugala (1819-1853) Kraljica portugalska i algarveška, - suprug Ferdinand [12] Princ Saks-Koburg Gotski, Kralj-suprug portugalski i algarveški
  18. Antonija (1845-1913) - suprug Leopold [13] Princ hoencoleriski
  19. Ferdinand (1865-1927) Kralj rumunski - supruga Marija [14], Princeza britanska i Saks- Koburg gotska
  1. Marija (1900-1961) - suprug Aleksandar I Karađorđević, Kralj Srpsko-hrvatsko- slovenački, Kralj jugoslovenski
  2. Petar II (1923-1970) Kralj jugoslovenski - supruga Aleksandra, Princeza grčka i danska
  3. Aleksandar II (1945-) Titularni Kralj srpski i jugoslovenski - supruga Katarina Batis
  4. Petar (1980-), Filip, Aleksandar, Kraljevići, Prinčevi srpski i jugoslovenski

* Sve gornje spoljašnje veze (obeležene brojevima u uglastim zagradama) vode ka člancima na engleskoj Vikipediji

Izvori

uredi
  1. ↑ Charles D. Pettibone (2014) The organization and order of battle of militaries in World War II, Trafford Publishing, Bloomington, Indiana SAD, str.393.

Eksterni linkovi

uredi

Šablon:Monarsi 1789-1945 sh.

Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Karađorđevići&oldid=41896417