Elizabeta Luksemburška

Elizabeta Luksemburška (1409-1442) je bila kraljica Nemačke, Mađarske, Ugarske, Hrvatske i Bohemije i vojvotkinja Austrije, a nakon smrti supruga Alberta II Habsburškog nekoliko meseci je vladala hrvatsko-ugarskim kraljevstvom kao regentkinja do izbora novog kralja dok je u Austrija njena vlast bila prihvaćena bez ikakvog ograničenja.

statua Elizabete Luksemburške u Insbruku

Poreklo

uredi

Elizabeta je rođena 7. oktobra 1409. godine kao ćerka Žigmunda, cara Svetog Rimskog carstva, i njegove druge supruge, Barbare Celjske, kćerke Hermana II Celjskog. Kako nije bila kćerka Žigmundove prve žene, ugarske kraljice Marije, nije bila potomak Anžujaca, ali je kroz mnogo linija poticala od starih ugarskih kraljeva Arpadovića. Elizabetin deda sa majčine strane, vladar Celja, bio je sin Katarine Kotromanić, dok je njen deda sa očeve strane bio Karlo IV car Svetog Rimskog Carstva, i preko njega Elizabeta je bila naslednica Bohemije. Preko babe sa očeve strane bila je naslednica Poljske i to preko starih Pjastovića. Elizabeta je tako bila vodeći pretendent za nekoliko slovenskih grofovija kao naslednica celjskih grofova i stoga veoma poželjna mlada.

Venčanje i naslednici

uredi

Dana 28. septembra 1421. godine udala se za Alberta Austrijskog. Njen muž je, po njenom naslednom pravu, nakon smrti cara Žigmunda izabran za kralja Ugarske, Bohemije i Nemačke, a ona je time postala kraljica navedenih kraljevina.

Albert je umro 1439. godine, nakon čega je Elizabeta automatski preuzela vlast u Austrija u ime djeteta kojeg je nosila, dok je u hrvatsko-ugarskom kraljevstvu njoj prepuštena vlast do izbora novog kralja. Ona se nadala vlastitom izboru kao zadnjem predstavniku Luksemburške dinastije, ali pošto je njen muž umro tijekom borbe s Osmanlijama plemić su izabrali ratnika koji je dobio zadatak da brani hrvatsko-ugarsko kraljevstvo od budućih napada.

Elizabeta će osporiti taj izbor i pokrenuti građanski rat koji defitivno završava njenom sumnjivom smrću 19. decembra 1442. godine, svega tri godine nakon Alberta, a pre vlastite majke.

Njen jedini sin, Ladislav V Posthumni, postao je kralj Bohemije i Ugarske, ali je umro kao adoloscent bez dece od leukemija iako se u to doba mislilo na trovanje, pa su Elizabetina kraljevstva nasledili izabrani vladari. Njene ćerke, Ana i Elizabeta, nastavile su Elizabetinu liniju koja je kasnije povratila neka svoja kraljevstva.

Prethodnik: Elizabeta Luksemburška Nasljednik:
Albert II. Habsburgovac Vladislav I.


Vanjske veze

uredi