1680
godina
(Preusmjereno sa stranice 1680.)
- Ovo je članak o godini 1680.
Godina 1680 (MDCLXXX) bila je prijestupna godina koja počinje u ponedjeljak po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u četvrtak po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 16. vijek – 17. vijek – 18. vijek |
| Decenija: | 1650-e 1660-e 1670-e – 1680-e – 1690-e 1700-e 1710-e |
| Godine: | 1677 1678 1679 – 1680 – 1681 1682 1683 |
_boven_Rotterdam_-_11028-A-B_-_Museum_Rotterdam.jpg)
| Gregorijanski | 1680. (MDCLXXX) |
| Ab urbe condita | 2433. |
| Islamski | 1090–1091. |
| Iranski | 1058–1059. |
| Hebrejski | 5440–5441. |
| Bizantski | 7188–7189. |
| Koptski | 1396–1397. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1735–1736. |
| • Shaka Samvat | 1602–1603. |
| • Kali Yuga | 4781–4782. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4316–4317. |
| • 60 godina | Yang Metal Majmun (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11680. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
urediJanuar/Siječanj – Mart/Ožujak
uredi- 8. 1. - Mađarski emigranti (kuruci) u Hajdúszoboszló izabrali Imre Thökölyja za vođu.
- 6. 2. - Praizvedba opere L'honestà negli amori Alessandra Scarlattija u Rimu.
- 22. 2. - Afera otrova u Francuskoj: trovačica, gatara i "veštica" La Voisin spaljena na lomači; u aferu su implicirane i neke ugledne osobe.
April/Travanj – Jun/Lipanj
uredi- 18. 5. - U Madridu potpisana zbirka "Indijskih zakona" (Leyes de Indias) koji se odnose na američke i filipinske posede Španske Imperije.
- 4. 6. - Tokugawa Tsunayoshi postaje novi šogun Japana (do 1709).
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
uredi- 20. 7. - Sambhaji postaje vladar Marathi (do 1689), nakon što je osujetio maćehu koja je postavila svog sina Rajarama.
- 9. 8. - Politika reujedinjenja: Alzas se priključuje Francuskoj.
- 10. 8. - Pueblo ustanak: Pueblo Indijanci u današnjem Novom Meksiku se oslobodili od Španaca (do 1692).
- 15. 8. - Imre Tekeli zauzeo Kežmarok u Gornjoj Ugarskoj - ratuje uz pomoć Erdelja i varadinskog paše[1].
- 1. 9. - Johann Georg III. je novi elektor (izborni knez) Saksonije.
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
uredi- oktobar - Velika Redukcija u Švedskoj: feudi dati plemićima vraćeni kruni. S odobrenjem Skupštine staleža, kralj Karl XI postaje apsolutni vladar.
- 21. 10. - Naredbom francuskog kralja Luja XIV u Parizu osnovana Comédie-Française, jedna od najstarijih i najuglednijih teatarskih kuća u svijetu.
- 14. 11. - Velika kometa 1680. - prva koja je otkrivena teleskopom; sjajna i sa dugačkim repom, najveći sjaj dostigla krajem decembra.
- 15. 11. - U Jelšavi zaključeno primirje između Habsburga i Imre Tekelija.
Kroz godinu
uredi- Habsburški dvor obnovio čast bana u Hrvatskoj[2].
- Zbog turskog progona sedište Skopske nadbiskupije preneto u Janjevo na Kosovu (do 1821)[3].
- Hrvatski jezuit Ivan Ratkaj stigao u Meksiko.
- 1680-96 - U Trnavi radi ćirilična jezuitska štamparija[4].
- Svrgnut i zatvoren erdeljski mitropolit Sava II Branković (zbog pravoslavlja, gramzivosti[5] ili održavanja veza sa erdeljskom opozicijom[6]), Đorđe Branković bio zatvoren jedno vreme, zatim odlazi u Vlašku.
- Živopisan manastir Praskvica (verovatno slikar Radul)[7].
- Sanquharska deklaracija: grupa kovenantera u Škotskoj se odriče lojalnosti kralju Čarlsu II - sledi Vreme ubijanja (The Killing Time) kraljevih protivnika (do 1688).
- Osnovana Karlskrona, kao sedište švedske mornarice.
Rođenja
uredi- 6. 1. - Matija Zmajević, ruski admiral († 1735)
- 23. 2. - Jean-Baptiste Le Moyne de Bienville, osnivač New Orleansa († 1767)
- pribl. - Kapetan Crnobradi, gusar († 1718)
- pribl. - Toma Babić, književnik († 1750)
- pribl. - Gavril Stefanović Venclović, književnik († 1749?)
Smrti
uredi- 17. 2. - Jan Swammerdam, biolog, mikroskopista (* 1637)
- 22. 2. - La Voisin, gatara, trovačica, "veštica" (* ca. 1640)
- 22. 2. - Jaketa Palmotić Dionorić, književnik (* 1623)
- 17. 3. - François de La Rochefoucauld, književnik (* 1613)
- 23. 3. - Nicolas Fouquet, bivši nadzornik finansija Francuske (* 1615)
- 3. 4. - Shivaji, osnivač carstva Marathi (* ca. 1630)
- 29. 4. - Nicolas Cotoner, Veliki majstor Malteških vitezova (* 1608)
- 4. 6. - Tokugawa Ietsuna, šoguna Japana (* 1641)
- 10. 7. - Louis Moréri, enciklopedista (* 1643)
- 22. 8. - Stjepan Glavač, kartograf (* 1627)
- 25. 8. - Simeon Polocki, književnik itd. (* 1629)
- 1. 9. - Johann Georg II., izborni knez Saksonije (* 1613)
- 10. 9. - Baldassare Ferri, kastrat (* 1610)
- 11. 9. - Go-Mizunoo, bivši japanski car (* 1596)
- 4. 10. - Pierre-Paul Riquet, graditelj kanala (* 1609)
- 16. 10. - Raimondo Montecuccoli, habsburški general (* 1609)
- 28. 11. - Athanasius Kircher, jezuita, polimata (* ca. 1602)
- 28. 11. - Gian Lorenzo Bernini, skulptor, arhitekta (* 1598)
- ? - Maksim Skopljanac, bivši srpski patrijarh
- ? - Hasan Kaimija, pjesnik iz Sarajeva
Reference
uredi- ↑ Simon Millar (2008). Vienna 1683: Christian Europe Repels the Ottomans. Osprey Publishing. str. 20–. ISBN 978-1-84603-231-8.[mrtav link]
- ↑ Historija n. J., 999
- ↑ Nušić, Branislav (1902). Призрен. rastko.rs
- ↑ Veselinović, Rajko L. Од Велике сеобе до смрти патријарха Арсенија III Чарнојевића (1706). rastko.rs
- ↑ Vladimir Ćorović, Dalje borbe s Turcima, rastko.rs
- ↑ Historija n. J., 821
- ↑ Vorgić, Dejan Živopis manastira Praskvice, rastko.rs
- Literatura
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959