Žirovnica

Žirovnica
Žirovnica;
Osnovni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Šumadijski
Opština	Batočina
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	742
Geografija
Koordinate	44°07′01″N 21°01′29″E / 44.116833°N 21.024666°E
Nadmorska visina	211 m
	Žirovnica Žirovnica (Srbije)
Ostali podaci
Poštanski kod	34229
Pozivni broj	034
Registarska oznaka	KG

Za ostale upotrebe, v. Žirovnica (razvrstavanje).

Žirovnica je naselje u Srbiji u opštini Batočina u Šumadijskom okrugu. Prema popisu iz 2011. ima 742 stanovnika (prema popisu iz 2002. bilo je 830 stanovnika).

Koordinate: 44° 07′ 01" SGŠ, 21° 01′ 29" IGD

Geografija

Pogled na Žirovnicu

Žirovnica se nalazi na 211 metara nadmorske visine, i to na koordinatama 44° 07′ 01" severno i 21° 01′ 29" istočno. Nalazi se na oko 7 km od Batočine, 20 km od Kragujevca i 110 km od Beograda.

Kroz selo prolazi magistralni put Batočina-Kragujevac-Kraljevo-Čačak.

Istorija

U Žirovnici je pronađeno nalazište iz bronzanog doba. Potiče najverovatnije iz trako-kimerskog perioda.^[1] Nalaz od devet naočarastih fibula, spirelno uvijene narukvice, dve ogrlice, dve ukrasne ploče se vezuje za grob nekog uglednog domoroca.^[2]

Žirovnica je preživela antičko doba i srednji vek, ali se ipak ugasila krajem XVII veka. U turskom popisu 1739/41 selo se ne pominje. Selo je dobilo naziv po žirištu koje je bilo poznato u ovom kraju.^[3] Na prvom popisu nakon završetka Drugog srpskog ustanka 1818. Žirovnica je imala 29. domaćinstva sa 76 haračkih glava.^[4]

Posle oslobađanja selo je bilo u sastavu dobrovodičke opštine. Oko 1830. kmet je bio Đura Živadinović. Kratko vreme selo je pripadalo badnjevačkoj opštini, da bi se ubrzo vratilo Dobrovodici. Do 1874. zajedno sa Kijevom i Dobrovodicom činili su istu opštinu. Prvo je sedište bilo u Dobrovodici, a zatim u Kijevu. Zbog višegodišnjeg sukoba došlo je do razilaženja. Prvo su 1869. godine Kijevo i Dobrovodica tražili odvajanje od Žirovnice, ali se Žirovnica tome usprotivila. kasnije je Žirovnica zahtevala odvajanje pa su Kijevo i Dobrovodica formirali opštinu Kijevo.^[3]

Žirovničani su učestvovali u ratovima od 1912–1918, kada je iz ovog sela poginulo 114 ljudi.^[5]

Školstvo

Glavni članak: OŠ „Sveti Sava“ (Batočina)

Žirovnica je do 1870. godine svoju decu slala u grnčaričku osnovnu školu, kada je ona prestala da radi, morali su da šalju decu u Botunje. Zbog daljine Žirovničani su odlučili da otvore svoju školu i 6. marta 1871. su se obratili Ministarstvu prosvete. Okružni načelnik u Kragujevcu izvestio je Ministarstvo prosvete da u Žirovnici nema mnogo đaka i da deca mogu ići u botunjsku školu otvorenu prošle godine. Na isti način je propao i drugi pokušaj Žirovničana da dobiju školu.^[6]

Ipak Žirovničani su 8. juna 1893. obavestili ministarstvo prosvete da je za školu u selu napravljena lepa zgrada od tvrdog materijala i zamolili su da se pošalje učitelj. Nakon što je urađena mala popravka koju je tražila komisija škola je bila spremna za školsku 1893/94. godinu. Broj đaka se stalno povećavao, pa je otvorena i druga učionica. Godine 1902. bilo je 85 đaka, a od toga 13 su bili iz Dobrovodice i Prnjavora. Zbog siromaštva sela odlučeno je da se opet radi u jednoj učionici, pa je petnaest đaka koji su bili višak poslato u botunjsku školu.^[6]

Mnogo učitelja je prošlo kroz ovu školu. Smenjivale su se generacije i generacije a zgrada škole je ostarela i oronula. Došlo se na ideju da se zgrada škole renovira, tako da je 1991. godine krenulo sa renoviranjem. Renoviranje je trajalo dve godine, a nastava se izvodila u prostorijama sportskog kluba. Školske 1993/94. godine počelo se sa radom u novoj školi. Škola je menjala i svoj naziv. Najpre je bila Osnovna škola „Nada Naumović“ i pripadala matičnoj školi u Badnjevcu, pa zatim „14. oktobar“ sa matičnom školom u Batočini. Danas škola nosi ime Osnovna škola „Sveti Sava“ i radi kao izdvojeno odeljenje Osnovne škole „Sveti Sava“ u Batočini.

Poljoprivreda

Poljoprivreda je vodeća privredna grana po obimu proizvodnje kao i po zaposlenosti lokalnog stanovništva.

Stočarstvo je najznačajnija grana proizvodnje u poljoprivredi u Žirovnici. Stočarstvo je najtraženiji deo poljoprivrede, jer njeni proizvodi (meso, mast, mleko, jaja) spadaju u glavne prehrambene proizvode stanovništva. Seljak sitnog poljoprivrednog gazdinstva u Žirovnici je svaštar, gaji više vrsta stoke. Gaji goveda, svinje, ovce, konje i živinu.

Demografija

U naselju Žirovnica živi 694 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 43,2 godina (42,7 kod muškaraca i 43,7 kod žena). U naselju ima 239 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,47.

Ovo naselje je u potpunosti naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija

Godina	Stanovnika




1948.	1216	^[7]
1953.	1216
1961.	1188
1971.	1055
1981.	1078
1991.	974	923
2002.	908	830

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi			830	100.0%
nepoznato			0	0.0%

Stanovništvo prema polu i starosti ^[8]


	m	ž
?	0	1
80+	14	16
75-79	17	23
70-74	23	27
65-69	29	34
60-64	30	21
55-59	16	20
50-54	40	32
45-49	35	43
40-44	24	26
35-39	24	12
30-34	20	20
25-29	31	27
20-24	37	29
15-19	34	21
10-14	15	23
5-9	18	22
0-4	11	15
prosek	42.7	43.7

Domaćinstva

**Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	274	277	272	256	264	237	239

**Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosečan broj članova
Broj domaćinstava	40	49	45	29	37	25	9	3	1	1	3.47

Domaćinstva

**Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	374	111	223	30	10	-	352

**Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosečan broj članova
Broj domaćinstava	53	225	61	12	1

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	193	75	-	26	33	3	11	25	3	10
Ženski	92	56	-	1	12	1	1	9	4	-
Oba	285	131	-	27	45	4	12	34	7	10
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	-	1	3	-	-	1	2	-	-
Ženski	-	-	-	3	2	2	-	-	1
Oba	-	1	3	3	2	3	2	-	1

Galerija

Crkva Svete Ane
Crkva Svete Ane
Polje zasejano kupusom i kukuruzom

Reference

↑ M. Garašanin, Praistorija Srbije, str. 487.
↑ Istorija srpskog naroda, prva knjiga, Beograd 1994. str. 55.
↑ ^3,0 ^3,1 Jeremija D. Mitrović, Batočina i okolina u prošlosti, Kragujevac 1976. str. 56.
↑ Živojin Andrejić, Batočina sa okolinom, Batočina 1988. str. 90
↑ Živojin Andrejić, Batočina sa okolinom, Batočina 1988. str. 191-193
↑ ^6,0 ^6,1 Jeremija D. Mitrović, Batočina i okolina u prošlosti, Kragujevac 1976. str. 122.
↑ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9
↑ Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7

Spoljašnje veze

Portal Srbija

[1] M. Garašanin, Praistorija Srbije, str. 487.

[2] Istorija srpskog naroda, prva knjiga, Beograd 1994. str. 55.

[Mitrović56-3] 3,0 ^3,1 Jeremija D. Mitrović, Batočina i okolina u prošlosti, Kragujevac 1976. str. 56.

[4] Živojin Andrejić, Batočina sa okolinom, Batočina 1988. str. 90

[5] Živojin Andrejić, Batočina sa okolinom, Batočina 1988. str. 191-193

[Mitrović122-6] 6,0 ^6,1 Jeremija D. Mitrović, Batočina i okolina u prošlosti, Kragujevac 1976. str. 122.

[7] Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9

[8] Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]