Tanzimat (osmanoturski: تنظيمات = reforma) je naziv za seriju reformi provedenih u Osmanskom Carstvu između 1839. - 1876. za vladavine sultana Abdul Medžida (vladao od 1839. do 1861.) i Abdul Aziza (vladao 1861. - 1876.) [1]

Tanzimat
تنظيمات
Mustafa Rašid Paša glavni arhitekt Tanzimata
Mustafa Rašid Paša glavni arhitekt Tanzimata
Mustafa Rašid Paša glavni arhitekt Tanzimata
Država
Osmansko Carstvo

Cilj tih proevropskih reformi, bio je radikalna promjena carstva, koje se iz starog teokratskog, trebalo preobraziti u modernu državu. [1]

Historija Tanzimata

uredi

Brojne ključne odredbe Tanzimata navedene su u Hatišerifu iz Gülhane (Carski dekret iz crvene sobe) - 1839. Taj dokument je bio poziv na uspostavu novih institucija koje će garantirati imovinu, siguran i dostojanstven život svim stanovnicima carstva, bez obzira na njihovu religijsku pripadnost ili rasu. Njime je također najavljen razvoj standardiziranog sistema oporezivanja, koji je trebao uklonili korupciju i zloupotrebe, ravnopravniji sistem služenja vojnog roka, regrutacije i školovanja. Dekret je najavio i jednakost kaurima (nemuslimani uglavnom kršćani i židovi) koja nikad do kraja nije provodena. [1]

Tanzimat je proveden uglavnom pod vodstvom Mustafe Rešid Paše, koji je bio veliki vezir u ravno šest mandata od 1846. do 1858. Reforme su obuhvatile razvoj novog sekularnog školskog sistema, reorganizaciju vojske po uzoru na Prusiju, osnivanje biranih vilajetskih skupština, kao i reformu trgovačkog i kazneneg prava, najvećim dijelom po uzoru na Francusku. Provođenje tih zakona, bilo je u ingerenciji novoosnovanih državnih sudova, nezavisnih od dotad svemoćih ulema (Islamski vjerski savjet). [1]

Tanzimat je počeo jenjavati sredinom 1870-ih, tokom posljednjih godina Abdul Azizove vladavine. Rezultat reformi na kraju se sveo na vrlo visok stupanj centralizirane uprave, jer je sva zakonodavna moć postala koncentrirana u rukama sultana. Ono što je na kraju ispalo apsurdno, nitko u carstvu nije ništa mogao poduzeti, kad je Abdul Aziz počeo zloupotrebljavati svoj položaj i provoditi potpuno revizionističku politiku. [1]

Usprkos svemu na Tanzimat se može gledati pozitivno, jer su njegove reforme položile temelje za postepenu modernizaciju turske države. [1]

Izvori

uredi
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Tanzimat (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 30. 10. 2013. 

Vanjske veze

uredi