Pavlovići

Za ostale upotrebe, v. Pavlovići (razvrstavanje).

Pavlovići ili Jablanići su bosanska srednjovekovna porodica koja je u doba kraljevine Bosne (kraj XIV i prva polovina XV veka) upravljala istočnim i jugoistočnim delovima današnje Bosne i Hercegovine. Njihov najpoznatiji predstavnik i rodonačelnik bio je Pavle Radenović (?-1415). Sa završetkom osmanlijskog osvajanja kraljevine Bosne 1463. godine Pavlovići nestaju sa istorijske scene.

Prošlost porodice Pavlovića

Najstariji poznati član Pavlovića bio je lokalni vlasteličić Raden Jablanić. Njegov sin Pavle Radenović (?-1415) se uzdiže tokom vladavine Tvrtka I (1338-1391) i postaje jedan od najmoćnijih velikaša kraljevine Bosne vladajući prostorom oko Krivaje i Prače. On sa Vlatkom Vukovićem 1391/92 po nalogu kralja Bosne i velikaša zauzima Konavlje i proširuje svoje posede, kontrolišući sa Vlatkom carinu na Ledenicama. On održava dobre odnose sa Dubrovačkom republikom i 1397. godine postaje njen građanin izdavši Dubrovčanima povelju o slobodnoj trgovini i zaštiti na njegovim posedima. Kao jedan od najmoćnijih velmoža kraljevine Bosne aktivno učestvuje u previranjima oko vlasti, kako u Bosni tako i u Mađarskoj podržavajući Vladislava Napuljskog protiv Žigmunda Luksemburškog. Pavle umire 1415. godine od posledica rana koje je zadobio u lovu na Parenoj Poljani nedaleko od Kraljeve Sutjeske odnosno Bobovca. Tom prilikom su ga tokom lova zaverenici iz porodice Zlatonosovića, po nalogu kralja Stefana Ostoje i Sandalja Hranića napali, nanevši mu smrtonosne povrede.

Nasleđuju ga sinovi Petar (1415-1420), koji 1420. godine gine u borbi sa Osmanlijama i Radoslav (1420-1441) koji je bio oženjen Teodorom, ćerkom Vukca Hranića Kosače i sestrom Stefana Vukčića Kosače. On 1426. godine prodaje Dubrovčanima svoj deo Konavlja, da bi od 1430. do 1432. godine vodio protiv njih rat oko Cavtata osvojivši ga. Pored Dubronika, Radoslav se sukobljavao i sa Kosačama, porodicom svoje žene uspevši da Stefana Vukčića Kosaču potisne iz Primorja. Posle njegove smrti 1441. godine nasleđuje ga sin Ivaniš (1441-1450) koji umire 1450. godine, posle čega vlast prelazi na dva preostala Radoslavova sina Petra i Nikolu (1450-1463). Njih dvojica staju uz kralja Stefana Tomaša u borbi za odbranu kraljevine Bosne protiv Osmanlija. Obojica su stradala 1463. godine tokom pada kraljevine Bosne pod osmanlijsku vlast, čime je ugašena vlastelinska porodica Pavlović.

U bliskom srodstvu sa ovom porodicom bila je bosanska kraljica Kujava Radinović.

Posed porodice Pavlović

Posedi Pavlovića obuhvatali su prostore današnje istočne i jugoistočne Bosne i Hercegovine sa delom Konavlja.

U svom radu: „O porijeklu stanovništva Tuzlanske oblasti“ Risto Jeremić navodi da je ceo prostor između reka Drine i Bosne pripadao srednjovekovnoj vlasteli Pavlović, čija je matica bio Jablan grad u srezu Zvorničkom, a glavno sedište grad Borač kod Rogatice.

Najznačajnije tvrđave pod njihovom kontrolom bile su:

• Borač
• Prača
• Gradina kod Pala
• Hodidjed
• Stari grad na sastavcima Paljanske i Mokranjske Miljacke
• Višegrad
• Olovo
• Trebinje
• Cavtat

Pored toga imali su nekoliko carina, od kojih su najznačajnije bile kod:

• Olova
• Drijeva

Vladari iz porodice Pavlovića

• Jablan (?-?), vlasteličić
• Raden Jablanić (?-?) (pomenut 1380), vlasteličić
• Pavle Radenović (~1370-1415), knez
• Petar I Pavlović (1415-1420), vojvoda
• Radoslav Pavlović (1420-1441), vojvoda
• Ivaniš Pavlović (1441-1450), vojvoda
• Petar II Pavlović (1450-1463), vojvoda
• Nikola Pavlović (1450-1463), knez

Moguće potomstvo

Moguće potomstvo se nalazi na tlu Kuršumlije, selima u okolini, gde se može naći selo selo po imenu Trebinje, na sećanje o poreklu.

Literatura

• Opća enciklopedija, svezak VI, JLZ, Zagreb, 1980.
• Povijest Hrvata, srednji vijek, Školska knjiga, Zagreb, 2003. ISBN 953-0-60573-0

Vanjske veze

• Obitelj Pavlović Arhivirano 2013-08-23 na Wayback Machine-u na stranicama Hrvatskog plemićkog zbora
• Dinastija Radenović-Pavlović Hrvatski povijesni portal