Lignit (od latinski: lignum = zelen[1]) je vrsta smeđeg ugljena, geološki najmlađi[2] posrednik između treseta i kamenih ugljena.[1] Boje lignita variraju od žute do tamno smeđe, a rijetko je crn.[3] Ima vidljive ostatke biljne mase iz koje je nastao, a ponekad i jasnu drvenastu strukturu.[2] Lignit je formiran od treseta na malim dubinama, pri temperaturama nižim od 100 °C.[3] Osušeni lignit sadrži oko 60 do 70 % ugljika i ima kalorijsku vrijednost blizu 17 MJ / kg.[3]

Lignit
Lignum
Slojevi lignita na površinskom iskopu
Slojevi lignita na površinskom iskopu
Slojevi lignita na površinskom iskopu

Karakteristike

uredi

Procijenjeno je da gotovo polovica ukupnih svjetskih rezervi ugljen]]a sastavljena od lignita i ostalih vrsti smeđeg ugljena, ipak se lignit ne eksploatira u većoj mjeri, jer ima nižu kalorijsku vrijednost od ostalih vrsti ugljena (npr. kameni ugljeni) koji su jednostavniji za korištenje, skladištenje i puno stabilniji.[3] Ipak se u državama siromašnim drugim izvorima energije gdje su druga goriva rijetka puno koristi.[3]

Većina lignita je geološki mlada, u pravilu formirana za mezozoika i kenozoika (oko 251 milijuna godina do danas). Brojni slojevi lignita leže neposredno blizu površine u velikim slojevima, ponekad debljim od 30 m, pa su laki za eksploataciju, a troškovi proizvodnje mali. I pored toga je njegovo korištenje složeno, zbog visokog procenta vode, koja kod pojedinih sorti dosiže i 75 %, jer se nakon iskapanja i sušenja, raspada i mrvi do praha, što mu smanjuje vrijednost kao goriva.[3] Lignit je uz to sklon raspadanju tokom izgaranja, pa na taj način i energetski gubici mogu biti relativno visoki.[3]

Sve u svemu lignit zahtijeva posebnu brigu kod skladištenje, nije ekonomičan za transport na velike udaljenosti i nekotrolirano izgara.[3] Zbog svega toga se lignit kao gorivo prvenstveno koristi u neposrednoj blizini rudnika, u lokalnim komunalnim poduzećima, industriji i domaćinstvima.[3] Kako danas ima sve manje raspoloživih energenata, brojne zemlje od Australije, Novog Zelanda, Kanade, Sjedinjenih Američkih Država i brojne druge, istražuju mogućnosti za povećanje efikasnosti korištenje lignita.[3]

Proizvodnja po zemljama

uredi
Iskopani lignit u milionima metrička tona
Država 1970 1980 1990 2000 2001 2010 2013
  Njemačka 369.3 388.0 356.5 167.7 175.4 169 183
  Indonezija - - - - - 163 -
  Sovjetski Savez 127.0 141.0 137.3 - - - -
  Rusija - - - 86.4 83.2 76 73
  Turska 4.4 15.0 43.8 63.0 57.2 69 63
  Australija 24.2 32.9 46.0 65.0 67.8 67 63
  SAD 5.4 42.3 82.6 83.5 80.5 65 70
  Grčka 8.1 23.2 51.7 63.3 67.0 56 54
  Poljska 32.8 36.9 67.6 61.3 59.5 56 66
  Čehoslovačka 67.0 87.0 71.0 - - - -
  Češka - - - 50.1 50.7 44 40
  Jugoslavija 26.0 43.0 60.0 - - - -
  Srbija i Crna Gora - - - 35.5 35.5 - -
  Srbija - - - - - 37 40
  Kina 13.0 22.0 38.0 40.0 47.0 - -
  Rumunjska 14.1 27.1 33.5 17.9 29.8 - -
  Sjeverna Koreja 5.7 10.0 10.0 26.0 26.5 - -
  Indija - - - 22.11 - - 45
Ukupno 804 1,028 1,214 877 895 1,042 6972
Izvor: Worldcoal.org – Coal Statistics[4]  1izvor za Indiju Y2000[5]

Povezano

uredi

Reference

uredi
  1. 1,0 1,1 Lignite (engleski). Merriam Webster. Pristupljeno 12. 10. 2015. 
  2. 2,0 2,1 lignite (hrvatski). Leksikografski zavod Miroslav Krleža. Pristupljeno 12. 10. 2015. 
  3. 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 Lignite (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 12. 10. 2014. 
  4. Coal Statistics (engleski). Worldcoal. Arhivirano iz originala na datum 2015-09-26. Pristupljeno 13. 10. 2014. 
  5. Production of coal and lignite (engleski). Infochangeindia. Arhivirano iz originala na datum 2015-12-08. Pristupljeno 13. 10. 2014. 

Vanjske veze

uredi