Ubistvo
Ubistvo ili ubojstvo, u najširem smislu, svako ljudsko djelo koje za neposrednu posljedicu ima smrt drugog čovjeka. Za njega se također koristi i izraz homicid koji dolazi od latinskih riječi homo (čovjek) i cedere (sjeći).
U užem smislu ubistvom se smatra samo ono oduzimanje tuđeg života koje je protivno pravu, pa se kao definicija često navodi protivpravno lišavanje odnosno protupravno oduzimanje života. Gotovo sve države u svojim pravnim sistemima, odnosno krivičnom zakonodavstvu ubistvo smatraju jednim od najtežih zločina te ga u skladu s time reguliraju.
Vrste ubistava
Ovisno o državi, o okolnostima oduzimanja života - pri čemu su najvažniji nehat i umišljaj - razlikuju se slijedeće vrste ubistva:
- tzv. obično ubistvo, odnosno ubistvo s umišljajem;
- teško ili kvalificirano ubistvo, ponekad ubistvo iz predumišljaja;
- ubistvo na mah;
- ubistvo iz nehata
Neka zakonodavstva kao poseban oblik ubistva opisuju čedomorstvo.
U anglosaksonskoj pravnoj tradiciji se ubistvo na mah i ubistvo iz nehata smješta u izraz manslaughter.
U hrvatskoj pravnoj terminologiji se u 19. i početkom 20. vijeka za ubistvo iz predumišljaja koristio izraz umorstvo, pa se ponekad i taj izraz kolokvijalno koristi kao sinonim za ubistvo.
Vrste ubistava s obzirom na ubijenu osobu
Za ubistva u odnosu na to koja ili koliko osoba je ubijeno, odnosno u kakvoj su vezi s ubicom, se koriste posebni izrazi:
- infanticid ili ubistvo djece;
- patricid ili ubistvo vlastitog oca;
- matricid ili ubistvo vlastite majke;
- fratricid ili ubistvo vlastitog brata ili sestre;
- genocid
Ubistva u pokušaju
Krivično djelo čiji je počinitelj umišljajno pokušao, ali nije uspio prouzročiti smrt neke osobe se u mnogim zakonodavstvima tretira kao ubistvo u pokušaju ili pokušaj ubistva.
Krivično djelo prilikom koga je počinitelj namjeravao izazvati teške tjelesne ozljede, ali kao posljedicu prouzročio smrt druge osobe se obično ne tretira kao ubistvo ili pokušaj ubistva nego kao kvalificirani oblik teške tjelesne ozljede.
Ubistva koja ne predstavljaju zločin
Pravo u mnogim državama dozvoljava da se, pod određenim okolnostima, drugoj osobi oduzme život. To su:
- ubistvo iz samoodbrane;
- ubistvo u krajnjoj nuždi;
- pogubljenje, odnosno izvršenje smrtne kazne;
- eutanazija.
