Dezful
Dezful (perz. دزفول) je grad u pokrajini Huzestan na jugozapadu Irana. Prema popisu stanovništva iz 2006. godine u Dezfulu je živjelo 235.819 ljudi[1].
Dezful
(fa) دزفول | |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 32°23′N 48°24′E / 32.383°N 48.400°E | |
| Država |  Iran
|
| Pokrajina | Huzestan |
| Okrug | Dezfulski okrug |
| Visina | 149 m |
| Stanovništvo (2006.) | |
| - Urbano područje | 235.819[1] |
| Vremenska zona | IRST (UTC+3:30) |
| - Ljeto (DST) | IRDT (UTC+4:30) |
| Službene stranice www.dezful.ir | |
| Karta | |
  Dezful Dezful na karti Irana | |
Geografija uredi
Dezful je položen uz obale rijeke Dez na nadmorskoj visini od 149 m. Nalazi se 10-ak km jugoistočno od Andimeška, 25 km sjeveroistočno od Šuša, 55 km sjeverozapadno od Šuštara i 120 km sjeverozapadno od pokrajinskog sjedišta Ahvaza. Jedan je od najvećih gradova u Huzestanu i sjedištem je Dezfulskog okruga. Okolica grada izrazito je ravničarska i na njoj se nalazi niz poljoprivrednih površina. Okolicom grada prevladava pustinjska klima (BWh) s vrućim ljetima i umjerenim zimama[2]. Temperature se u julu penju do maksimalnih 53,6°C, a u januaru se spuštaju do minimalnih –9,0°C. Prosječna godišnja količina padalina je 384,4 mm, broj kišnih dana 52, a broj sunčanih sati 2744. Vlažnost zraka kreće se od 22% u junu do 75% u januaru, prosječno 46,5%.
Historija uredi
Plodne ravnice sjevernog Huzestana natapane rijekama Dez i Karhe pružale su idealne uvjete za razvoj najstarijim zabilježenim civilizacijama. Historičari smatraju da je sjedište avanske dinastije, prve u historiji Elama, bilo smješteno u okolici današnjeg Dezfula[2]. Sam grad je osnovan početkom 4. vijeka kao sasanidska tvrđava koja je imala funkciju zaštite drevnog mosta preko Deza. Obje građevine dao je podići iranski vladar Šapur II., a vremenom su oko njih počeli nicati stambeni objekti koji su u konačnici prerasli u grad Dež-Pol ili Dezful[2]. Pod potonjim imenom grad je poznat tek od 12. vijeka, dok je ranije u djelima Istahrija i Jakuta nazivan kao Kantarat al-Andameš ili Kasr al-Runaš[2]. U 14. vijeku Mustavfi je opisao Dezful kao grad duljine 520 pasusa (770 m) odnosno širine 15 pasusa (22 m) sa 42 luka, a vijek kasnije temeljito je opisan i u djelu Jazdija[2]. Tokom ovog perioda Dezful je naselila većina stanovnika iz nekad većeg Šuša koji je pretrpio dva velika mongolska razaranja[3]. Od drevnog mosta danas su sačuvani samo kameni temelji, a gornja konstrukcija opetovano je nadograđivana ciglom u ranoislamskom, seldžučkom i kadžarskom periodu[2]. Osim mosta, dvije najpoznatije historijske znamenitosti grada su Imamzade Rudband i Saborna džamija. Ekonomija grada tradicionalno se temeljila na uzgoju šećerne trske, a od 19. vijeka i indiga koji se obrađivao u 120 tvornica[2]. Grad je istovremeno bio poznat i po proizvodnji olovaka. Tokom iransko-iračkog rata, Dezful su početkom 1981. nakon velike tenkovske bitke nakratko zauzele iračke snage. Populacija grada se od 1956. do 2006. gotovo upeterostručila[1]. Stanovništvo grada danas čine prvenstveno Perzijanci, Kurdi, Luri i Arapi[2]. Najrasprostranjeniji jezik je perzijski odnosno religija šijitizam, dok 0,3% građana čine i zoroastrijanci[2].
Promet uredi
U Dezfulu je preko rijeke Dez izgrađeno sedam mostova: Pandžom, Šanavar, Kadim Kovl, Džadid, Sevom, branski most Dezful, te Čahar. Raspored gradskih ulica odnosno prometnica slijedi pravilni mrežni raster (izuzevši stari centar) presječenog dijagonalnim bulevarom Fateha al-Mobina. Druga bitna prometnica je i Šarijatijev bulevar, centralna prometna os koja se na sjeverozapadu spaja na Most Džadid. Dezful je dobro povezan međugradskim prometnicama koje se račvaju u šest smjerova. Cesta 41 vodi do Andimeška odakle se nadovezuje na cestu 37 koja ga spaja s Pol-Dohtarom, Horamabadom i autocestom 5 na sjeveru odnosno Ahvazom na jugu. Gotovo paralelna cesta 39 račva se sjeverno od Andimeška i preklapajući se s cestom 41 od Šahrak-e Kalulija proteže se 30-ak km prema jugoistoku do Šuštara, a također vodi do Ahvaza odnosno lučkih gradova Horamšahera i Abadana. Treća važna prometnica je autocesta Dezful – Šuš na jugozapadu, dok ostale sporedne međugradske prometnice uključuju Šahjunsku cestu prema sjeveroistoku, cestu do Salanda prema istoku, te dvije manje ceste prema satelitskim naseljima na jugu. Rijeka Dez plovna je samo za manje ribarske i rekreacijske brodove i to gradskim tokom približne duljine od 6,0 km s obzirom da je zapriječena dvama branama na zapadu i sjeveru grada. Kroz Dezful prolazi i željeznica spajajući grad preko Araka s Teheranom, dok na jugu vodi do Ahvaza odakle se nadalje račva do Horamšahera i Bandar-e Homeinija. Dezful ne raspolaže s civilnim gradskim aerodromom i dva najbliža su mu Aerodrom Ahvaz i Šahid Asijae kod Masdžid-Sulejmana (oba udaljenosti od oko 100 km), no sjeverno od grada nalazi se velika avijacijska baza kojom se koriste oružane snage Irana.
Veze uredi
Reference uredi
- ↑ 1,0 1,1 1,2 (fa)(en) Statistical Centre of Iran (2006.). 2.8. Citis with a population of 100,000 and more. Teheran: Iranian ministry of the Interior.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 (en) Kheirabadi, Massoud; MacKinnon, Colin [15. 12. 1995.] (22. 11. 2011.). Dezfūl, Encyclopædia Iranica. New York: Columbia University.
- ↑ Streck, M.; Bosworth, Clifford Edmund (1997). "Susa", Encyclopaedia of Islam, San-Sze IX. Leiden: Brill, str. 898.–899., ISBN 9789004104228.
Vanjske veze uredi
- Ostali projekti
 | U Wikimedijinoj ostavi ima još materijala vezanih za: Dezful |