Carigradski bedemi
Koordinate: 41° 00' 08" SG Š; 28° 55' 15" IGD
Carigradski bedemi predstavljaju jedan od najmonumentalnijih i najboljih primera fortifikacione arhitekture na svetu. Smatra se da su praktično neosvojivi u slučaju kada u gradu ima dovoljno branilaca da ih opsluže, a tokom svoje milenijumske uloge u zaštiti Carigrada poklekli su samo dva puta:
- pred krstašima IV krstaškog pohoda tokom 1203. odnosno 1204. godine(vidi:Pad Carigrada (1204))
- i, konačno, pred Turcima koji su 1453. godine zauzeli grad i uništili Vizantijsko carstvo. (vidi: Pad Carigrada (1453))
Zbog njihovog značaja UNESKO je kopneni deo bedema uvrstio na svoju listu svetske baštine 1980. godine.
Delovi Carigradskih bedema
urediCarigradske bedeme formira 5 zasebnih celina:
- Bedem Akropolja - Bedemi antičkog Vizantiona
- Unutrašnji bedem - Konstantinov bedem
- Morski bedem
- Kopneni bedemi - Dvostruki bedemi Teodosija II i Vlahernski bedem
- Bedemi gradskih četvrti - Bedemi koji su opasivali gradska naselja:Fanar, Petrion i Psamatiju
- Bedemi Pere - Bedemi koji su opasivali Peru (Galatu) koja se nalazila na drugoj obali Zlatnog roga.
- Dugi bedem Trakije - Anastasijev bedem koji je Anastasije I podigao na udaljenosti od oko 65km od grada i koji su se prostirali od Crnog do Mramornog mora u dužini od oko 50km.
Materijali korišćeni u gradnji Carigradskih bedema
uredi
Za izgradnju bedema korišćena je kombinacija kamenih blokova sa ciglama, dok je kao vezivo korišćen krečni malter. Pored toga, dosta često je u gradnji korišćen mermer koji je uziman sa ruševina iz doba antike kojih je bilo po gradu ili iz kamenoloma sa obala Mramornog mora koji su njime, očigledno, bili bogati.
Kameni blokovi su rađeni od tercijarnog krečnjaka vađenog u kamenolomima, koji su se nalazili oko 5km zapadno od Zlatne kapije. Cigle su pečene u blizini grada, iako do danas nisu pronađeni ostaci ciglana iz doba Vizantije. Dužina cigala je varirala od 30cm do 36cm sa oko 6cm u širinu. Na njima se ponekad moglo videti ime njihovog ktitora, proizvođača ili trenutnog cara. Malter je pravljen mešanjem kreča sa komadićima ili prašinom nastalim od cigala. Sam malter je nakon sušenja, postajao je veoma tvrd.
Sam zid je građen od spoljašnjeg i unutrašnjeg dela. Sa spoljnih strana se nalazi deset redova materijala:
- 9 redova kamenih blokova
- 1 red u kome se nalazi 5 redova cigala.
Unutrašnjost zida je ispunjena delovima cigala i kamenih blokova povezanih malterom.
Hronologija najznačajnijih događaja
uredi- 324. Konstantin Veliki osniva Carigrad kao Novi Rim
- 325. Okončana gradnja zaštitnog bedema novog grada, znanog kao Konstantinov bedem
- 378. Bitka kod Hadrijanopolja
- 405. Antemije, pretorijanski prefekt Istoka, otpočinje gradnju novih bedema radi proširivanja površine grada
- 408. Teodosije II stupa na vlast
- 413. Završena je gradnja novih spoljašnjih bedema, znanih kao Dvostruki bedemi Teodosija II
- 447. Veliki zemljotres razara bedeme, nakon čega su popravljeni i pojačani trećom linijom uz šanac
- 626. Velika opsada Carigrada od strane Avara i Persijanaca
- 627. Iraklije proširuje bedeme na Vlahernu, podigavši tzv. Iraklijev bedem
- 674-678. Prva arapska opsada Carigrada
- 714. Druga arapska opsada Carigrada
- 813. Lav V Jermenin ojačava Vlahernski bedem
- 860. Ruska opsada Carigrada
- 1043. Georgije Maniakis napada Carigrad
- 1047. Lav Tornikis opseda Carigrad
- 1071. Bitka kod Mancikerta
- 1081. Aleksije I Komnin ulazi u Carigrad i preuzima vlast
- 1097. Prvi krstaški pohod prolazi kroz Carigrad
- 1143-1180. Manojlo Komnin dovršava Vlahernski bedem
- 1203-1204. Krstaši IV krstaškog pohoda osvajaju Carigrad
- 1261. Mihajlo VIII Paleolog oslobađa Carigrad i obnavlja Vizantiju
- 1345. Značajna obnova kopnenih bedema
- 1351. Obnova morskih bedema
- 1389. Bitka na Kosovu polju
- 1390. Jovan VII uz pomoć Bajazita zauzima Carigrad i vlast, koristeći po prvi put barut u borbama oko Carigrada
- 1396. Prva turska opsada Carigrada pod Bajazitom
- 1422. Druga turska opsada Carigrada pod Muratom II
- 1444. Bitka kod Varne
- 1453. Turci osvajaju Carigrad
Carigradski bedemi danas
urediDanas je kopneni deo bedema jedini ostao u svom približnom stanju i sporadično se radi na njegovoj restauraciji i konzervaciji kao dela svetske kulturne baštine. Morski bedem na Zlatnom rogu praktično ne postoji. Tu i tamo ima ostataka morskih bedema na obali Mramornog mora.
