Buzet
Buzet - Pinguente (ital.; Pinquentium, lat.) je grad koji se nalazi u unutrašnjosti, na sjeveru Istre, a gradsko područje (Buzeština) obuhvaća 165 km2. Administrativno pripada Istarskoj županiji
| Buzet - Pinguente | |
|---|---|
|
| |
| Osnovni podaci | |
| Županija | Istarska |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo () | 6.059 |
| Geografija | |
| Koordinate | 45°25′00″N 13°58′00″E / 45.416667°N 13.966667°E |
  Buzet - Pinguente Buzet - Pinguente na karti Hrvatske | |
| Ostali podaci | |
Koordinate: 45° 25′ 00" SGŠ, 13° 58′ 00" IGD
GeografijaUredi
PoložajUredi
Star Buzet se nalazi na brežuljku (150 m n/v) dok je novo naselje Fontana izgrađeno u podnožju u dolini rijeke Mirne. Buzeština se nalazi na prostoru između tri velika gradska središta: Rijeke, Trsta i Pule. Prema sjeverozapadu graniči s Gradskom općinom Kopar, prema zapadu s općinom Oprtalj, jugozapadu Motovunom, prema jugu s Gradom Pazinom i općinom Cerovlje (Pazinština), prema istoku s općinom Lupoglav, a prema sjeveru s Lanišćem.
Prema sjeveroapadu nalazi se granični prelaz Požane (Posane) koji vodi za Sočergu-Gračišče (San Quirico.Gracishie), a prema sjeveru ide Ćićarijska transverzala Buzet-Brest-Dane-Vodice-Golac-Obrov. Prema istoku preko Lupoglava povezan je s tunelom Učka, a prema jugozapadu preko Istarskih Toplica i Livada s Motovunom i Oprtljem.
Kroz Buzeštinu ide pruga Istarske željeznice (izgrađena 1876.) koja od Rakitovca kroz Ćićariju te podnožjem Ćićarije prolazi sjeverno od Buzeta i Roča do Lupoglava gdje skreće prema jugozapadu.
Geomorfološke karakteristikeUredi
Područje Buzeštine je vrlo raznoliko, od vapnenačkog gorja Ćićarije do većinskog dijela brdovitog fliša. Istarske stijene, tj. kraški rub, karakterizira u sjevernom dijelu taj prelaz iz Bijele (vapnenačke) u Sivu (flišnu) Istru.
Na Buzeštini (kraj Huma) izvire najduža istarska rijeka Mirna, a rječica Botonigla sa
mnogobrojnim pritocima karakterizira reljef južnog dijela Buzeštine, dik je za sjeverozaoadnu Buzeštinu to dolina Bračane..
Nadmorska se visina kreće od 10 do preko 1000 m te je stoga i klimatska raznolikost velika, od mediteranske klime u dolini rijeke Mirne i Bertonoge do kontinentalne klime u planinskom dijelu Ćićarije.
Administrativna podjelaUredi
Buzeština se sastoji od 71 naselja, od kojih možemo izdvojiti: Kotli (Cottole), Vrh (Vetta). Roč (Rozzo), Hum (Colmo), Marčenegla (Marcenigla), Sovinjak (Sovignacco), Sveti Ivan, Šterped, Roč, Čiritež, Žonti...
Naselja Buzeštine (po abecedi):
- Baredine (tal. Baredine); Bartolići (Sovischine); Barušići (Barussici);Benčići (Bencici); Blatna Vas (Blàtina); Brnobići (Bernobici); Buzet (Pinguente)
- Cunj (Zugni); Čiritež (Cirités); Črnica (Cernizza Pinguentina)
- Duričići (Duricici); Erkovčići (Ercaucici); Forčići (Forsici)
- Gornja Nugla (Nugla di sopra); Hum (Colmo)
- Juradi (Giuradi); Juričići (Iuricici)
- Kajini (Caini); Klarići (Clarici); Kompanj (Compagni); Kosoriga (Cossoriga); Kotli (Cottole); Kras (Carse); Krbavčići (Carbocici); Krkuž (Chercus); Kerti (Cherti); Krušvari (Crusvari);
- Mala Huba (Malacuba); Mali Mlun (Milino Piccolo); Marčenegla (Marcenigla); Marinci (Marinzi); Martinci (Martinzi); Medveje (Medea);
- Negnar (Negnari);
- Paladini (Paladini); Pengari (Pengari); Peničići (Penicici); Perci (Perzi); Počekaji (Pocecai); Podrebar (Sotto la Rupe); Podkuk (Piedicucco); Pračana (Brazzana); Prodani (Prodani di Pinguente);
- Račice (Racizze); Račički Breg (Castel Racizze); Rim (Roma); Rimnjak (Rimignacco); Roč (Rozzo); Ročko Polje (Poglie di Rozzo);
- Salež (Salise); Selca (Selsa); Seljaci (Segliazzi); Senj (Segnacco); Sirotići (Sirotici); Sovinjak (Sovignacco); Sovinjska Brda (Berda di Sovignacco); Sovinjsko Polje (Poglie di Sovignacco); Stanica Roč (Stazione Rozzo); Strana (Strana); Sušići (Sussici); Sveti Donat (Casa San Donato); Sveti Ivan (San Giovanni); Sveti Martin (San Martino Pinguentino);
- Šćulci (Schiulzi); Škuljari (Scuiari); Štrped (Sterpeto);
- Ugrini (Ugrini); Veli Mlun (Mulino Grande); Vrh (Vetta);
- Žonti (Zonti)
HistorijaUredi
Buzet je bio nastanjen još od prahistorije. U Buzeštini se nalaze mnoga nalazišta iz neoliika - kašteljerska kultura. Buzet je bio histarski kašteljer. U taj dio Istre u IV. st.pr.n.e. prodiru Kelti tako da govorimo o miješanoj histarsko-keltskoj kulturi. U rimsko doba je na mjestu prijašnjeg kašteljera grade utvrđenu naseobinu Pinquentium. U srednjem vijeku je bio pod Bizantom i akvilejskim patrijarhom.
1421. je došao pod vlast Mlečana, a ranije je, 1394. Venecija je u Ćićariji formirala Rašporski pazenatik (seoska vojna kapitanerija). U Ratu Cambraiske lige 1507–17. rašporski kaštel su zauzeli i opljačkali snage koje je vodio Kristofor Frankopan, te vojnici koje je predvodio tršćanski kapetan Nicolò Rauber. Tako je 1511. iz sigurnosnih razloga mletački rektor iz Rašpora premješten u Buzet, zadržavši, međutim, titulu rašporskoga kapetana. Međutim 1520. i Buzet razara i pljačka Kristof Frankopan i u okolici naselio uskoke. Sve do propasti Venecije Buzet je bio je jedan od najvažnijih rektora njezine uprave u Istri.
1797. je došao pod vlast Austrije, 1805. pod Francuze, a od 1813. je opet pod Austrijom. 1918. dolazi pod vlast Italije, a 1945., kao i veći dio Julije, dolazi pod vlast Hrvatske u sastavu SFRJ.
PrivredaUredi
U socijalizmu se dosta ulagalo u industriju kao što je pivovara, proizvodnja auta Cimos
StanovništvoUredi
Prema popisu stanovništva iz 1910. u Buzeštini je živio 20.371 stanovnik, od čega 17,294 Hrvata, 2.151 Slovenac i 874 Talijana, dok je sam grad imao 516 stanovnika od čega 397 Talijana, 70 Hrvata i 35 Slovenaca. Nakon dolaska pod Hrvatsku 1945. etnička se slika uvelike mijenja zbog egodusa pa je čitav stari Buzet gotovo potpuno opustio.
Slavni ljudiUredi
- Ivan Đani Šverko, automobilista
- Aljoša Vučković, glumac
Spomenici i znamenitostiUredi
KulturaUredi
Na Buzeštini se govori posebnim čakaviziranim slovenskim dijalektom (v. Buzetski dijalekt)
SportUredi
Tradicionana brdska auto-utrka
