Đorđe Andrejević Kun
Đorđe Andrejević Kun (Vroclav Poljska 31. mart 1904 — Beograd 17. januar 1964), srpski slikar i grafičar, učesnik španskog građanskog rata i Narodnooslobodilačke borbe i član Srpske akademije nauka i umetnosti.
| Đorđe Andrejević Kun | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| Supruga | Nada Andrejević Kun | ||
| Član KPJ od | 1939. | ||
| Učešće u ratovima | Španski građanski rat Narodnooslobodilačka borba | ||
| Služba | NOV i PO Jugoslavije | ||
| Odlikovanja |
| ||
BiografijaUredi
Rođen je u 31. marta 1904. godine u mestu Vroclav u Poljskoj tada Nemačko carstvo u porodici Veklja Andrejevića Kuna i žene mu Gertrude kao četvrto od ukupno petoro dece koje su imali Veljko i Getruda. Otac Veljko je bio grafički majstor i pre nego što je došao u Nemačku, a tu je izučio i graverski zanat. Postao graver u jednom od najboljih grafičkih preduzeća u Nemačkoj i tako uspeo da spoji zanat i veliku naklonost prema umetnosti. Ispostavilo se da je i jedno i drugo preneo na svoga sina Đorđa. Umetničku crtu u malom Đorđu prvi je otkrio njegov berlinski učitelj gospodin Štrajh. Đorđe je sa porodicom došao u Beograd 1914, gde je završio je štamparski zanat 1920., a zatim učio slikarstvo na Umetničkoj školi u Beogradu (1920—1925).
Zahvaljujući dobrotvoru beogradskom trgovcu Iliji Rankiću, Đorđe Andrejević Kun dobija od njega stipendiju za slikarsko usavršavanje u Italiji. Boravio je u Veneciji, tamo je učio, slikao, obilazio muzeje i galerije – a zatim isto to u Firenci, Milanu i Rimu. U Italiji je proveo dve godine pred platnima velikih majstora renesanse i baroka Mikelanđela, Ticijana, Veronezea, Tintoreta. Nakon Italije Đorđe je nastavio studije u Parizu gde je proučavao savremene umetnike Sezana, Modiljanija i bugarskog slikara Paskina, ali je i – našao sebe tj. svoj stil. U Parizu je tada prodao svoje prve slike koje se i danas čuvaju u privatnim zbirkama.
Prva samostalni izložbu Kun je imao krajem februara 1931. godine, na kojoj su preovladavale dve njegove glavne teme: mrtva priroda i autoportret. Te iste godine mladi Kun (imao je 27 godina) na anonimnom konkursu za grb grada Beograda, na kome je učestvovalo 56 umetnika iz Jugoslavije, dobija prvu nagradu. Taj grb je i danas zvanični grb Beograda. Prelom u Kunovom stvaralaštvu nastaje 1934. godine kad je održan svetski kongres pisaca u Moskvi na kome je izrečen pojam „socijalistički realizam”. Tim pojmom je označeno da tema umetničkog dela treba da budu svakodnevica radnika kako bi im umetnost pomogla u borbi protiv klasnog neprijatelja. S obzirom da je Kun po političkoj orijentaciji bio levičar, vratio se grafici kao najpogodnijem umetničkom mediju za ostvarenje tih zahteva. Kako sve to izgleda u životu, videlo se već iste te godine, na Prvoj grafičkoj izložbi pokrenutoj s namerom da javnost sazna mogućnosti grafičke veštine. U tom periodu sa tematikom iz radničkog života izdaje mapu grafika pod nazivom "Krvavo zlato". Iz Španije, kuda je otišao da se s tamošnjim patriotama bori protiv fašizma u Internacionalnim brigadama, doneo je mapu grafika „Za slobodu”.
U Drugom svetskom ratu bio je od početka do kraja. Posle oslobođenja objavio je mapu crteža „Partizani”. Poznat je po monumentalnim realističnim kompozicijama i grafičkim mapama u kojima je prikazao zločine okupatora u vreme Drugog svetskog rata i motive iz obnove i izgradnje zemlje. Tvorac je idejnih rešenja za ordenje i grb nove jugoslovenske države formirane 1943. godine na Drugom zasedanju AVNOJ-a u Jajcu. Profesor Akademije likovnih umetnosti u Beogradu i rektor Umetničke akademije[1][2][3].
Ilustrovao je i opremio brojna književna dela: (Žena u košulji, Kolona, Crvene ribe, Riba na belom...) Na njegov rad uticali su Georg Gros i Frans Maserel.
Umro je 17. januara 1964. godine u Beogradu.
PriznanjaUredi
U toku života i rada Đorđe Andrejević Kun je dobio mnoga priznanja najznačajnija su:
NagradeUredi
- 1931. Prva nagrada za grb Beograda,
- 1947. Prva nagrada za grafiku Komiteta za kulturu i umetnost vlade FNRJ,
- 1949. Prva nagrada za slikarstvo Predsedništva vlade FNRJ,
OdlikovanjaUredi
- Partizanska spomenica,
- Orden zasluga za narod prvog reda,
- Orden za hrabrost.
- Orden rada prvog reda
LiterturaUredi
- Vojna enciklopedija (knjiga prva), Beograd 1970. godina,
- Protić, Miodrag B. (1970.) ((sh)). Srpsko slikarstvo HH veka, Tom 1. - Biblioteka Sinteze. YU-Beograd: Nolit. str. 596 strana.
- Trifunović, Lazar (1973.) ((sh)). Srpsko slikarstvo 1900 - 1950. - Biblioteka Sinteze. YU-Beograd: Nolit. str. 533 strane.
PovezanoUredi
ReferenceUredi
- ↑ „Archive copy”. Arhivirano iz originala na datum 2013-12-17. Pristupljeno 2012-03-26.
- ↑ http://www.politikin-zabavnik.rs/2009/2999/04.php Arhivirano 2012-09-07 na Archive.is-u Sonja Ćirić: Ratničke boje duše
- ↑ http://www.arte.rs/sr/umetnici/djordje_andrejevic_kun-75/biografija/
Vanjske vezeUredi
- Biografija na sajtu SANU
- Sonja Ćirić: Ratničke boje duše Arhivirano 2012-09-07 na Archive.is-u
- Biografija Đorđa Andrejevića Kuna[mrtav link]
- Bora Baruh i Kun u Servantesu
- Đorđe Andrejević Kun (1904 - 1964)
- Predstavljamo umetnika - Đorđe Andrejević Kun Arhivirano 2012-03-01 na Wayback Machine-u
- Djordje Andrejević Kun
- Đorđe Andrejević Kun: sa Španijom u srcu