Torontalsko-tamiška županija
Torontalsko-tamiška županija (ili Banatska županija) je bila županija, odnosno upravna jedinica pokrajine Banat, Bačka i Baranja u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca 1919-1922. godine.[1][2][3][4][5] Nekadašnji prostor ove županije danas je u sastavu Srbije i podeljen je između AP Vojvodine (veći deo) i Grada Beograda (manji deo). Upravno sedište županije bio je grad Veliki Bečkerek (danas u sastavu Srbije i autonomne pokrajine Vojvodine). Prema popisu iz 1921. godine, županija je imala 561.958 stanovnika.[5]
| Torontalsko-tamiška županija | |||||||
| |||||||
| Geografija | |||||||
| Kontinent | Evropa | ||||||
| Regija | Srednja Evropa | ||||||
| Zemlja | Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca - Banat, Bačka i Baranja | ||||||
| Prestonica | Veliki Bečkerek | ||||||
| Stanovništvo | 561.958 (1921.) | ||||||
| Društvo | |||||||
| Zvanični jezici | srpski | ||||||
| Religija | pravoslavlje, katolicizam, protestantizam | ||||||
| Vladavina | |||||||
| Titula vladara | Veliki župan | ||||||
| Osnivanje | 1919. | ||||||
| Prestanak | 1922. | ||||||
| Status | Bivša županija | ||||||
| Događaji | |||||||
| Prethodnici i naslednici | |||||||
| Prethodile su: | Nasledile su: | ||||||
.svg){kind=small}
|
| ||||||
|
|
| ||||||
| Portal:Istorija | |||||||
Geografski položaj
urediTorontalsko-tamiška županija bila je smeštena u severoistočnom delu Kraljevine SHS i obuhvatala je geografsku regiju Banat. Na zapadu joj je granica bila reka Tisa, a na jugu Dunav. Istočna, severoistočna i severna granica nisu bile prirodne, već su određene državnom granicom prema Rumuniji i Mađarskoj.
Susedne administrativne jedinice bile su Bačko-baranjska županija (u Bačkoj i Baranji, takođe deo pokrajine Banat, Bačka i Baranja) i Sremska županija (u Sremu) na zapadu, kao i Požarevački okrug, Smederevski okrug i Beogradski okrug na jugu.
Istorija
urediTorontalsko-tamiška županija formirana je od delova ranijih županija, Torontalske i Tamiške, koje su pre 1918. godine bile administrativne jedinice Kraljevine Ugarske u Austrougarskoj, a nakon 1918. administrativne jedinice pokrajine Banat, Bačka i Baranja u Kraljevstvu Srba, Hrvata i Slovenaca.
1919. godine, izvršeno je razgraničenje Kraljevstva SHS sa Rumunijom, čime su područja Torontalske i Tamiške županije podeljena između ove dve države, a od delova ovih županija koji su ostali u sastavu Kraljevstva SHS formirana je nova Torontalsko-tamiška županija.
Novom administrativnom podelom Kraljevine SHS 1922. godine, umesto dotadašnjih okruga i županija formirane su oblasti, a teritorija nekadašnje Torontalsko-tamiške županije je podeljena između Beogradske i Podunavske oblasti.
Stanovništvo
uredi
Prema popisu iz 1921. godine, županija je imala 561.958 stanovnika od čega:[5]
- 240.213 Srba i Hrvata
- 126.530 Nemaca
- 98.471 Mađara
- 67.897 Rumuna i Cincara
- 17.595 Čehoslovaka
- 2.321 Rusa
- 2.112 Slovenaca
Na lokalnom nivou, Srbi i Hrvati su činili dominantno stanovništvo u srezovima Velika Kikinda, Turski Bečej, Veliki Bečkerek, Kovačica, Alibunar, Bela Crkva i Kovin, kao i u gradovima Velika Kikinda, Veliki Bečkerek i Pančevo, Nemci su činili dominantno stanovništvo u srezovima Pančevo, Zičifalva i Itebej, kao i u gradovima Vršac i Bela Crkva, Mađari su činili dominantno stanovništvo u srezu Turska Kanjiža, dok su Rumuni činili dominantno stanovništvo u srezovima Vršac i Žombolj.
Po veroispovesti bilo je 1921. godine:
- 306.414 Pravoslavnih
- 209.370 Rimokatolika
- 39.226 Evangelista
- 4.642 Jevreja
Upravna podela
urediUpravna podela Torontalsko-tamiške županije bila je sledeća:
Izvori
urediLiteratura
uredi- Istorijski atlas, Geokarta, Beograd, 1999.