Rapanui
Rapanui (ili Rapa nui kako im se zove otok) su autoktoni narod čileanskog Uskršnjeg otoka u Pacifiku. [2] Po čileanskom Popisu stanovništva, - 2017. bilo ih je 9.399.[1]
| Rapanui | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| Grupa otočana krajem 19. vijeka | |||
| Ukupna populacija | |||
|
9.399 [1] | |||
| Regioni sa značajnim brojem pripadnika | |||
| |||
| Jezik/ci | |||
| Rapanui | |||
| Religija | |||
| Kršćanstvo | |||
| Srodne etničke grupe | |||
| Polinežani |
Oko 60% današnjih stanovnika Uskršnjeg otoka su potomci Rapanua. Jedan dio njih želi da Uskršnji otok postane nezavisan, pa demonstracije i sukobi sa čileanskom policijom nisu rijetkost.[2]
Karakteristike i historija uredi
Rapanui su danas najpoznatiji po kolosalnim skulpturama Moai, kojih ima oko 900 razbacanih po čitavom otoku.[2]
Kult ptica još je jedan fascinantan aspekt Rapanua, i njihove izumrle religije u kojoj je ptica imala centralnu ulogu. Svake godine održavalo bi se natjecanje na kojem bi proroci izabrali četvoricu plemića koji su imali čast da odu na obližnju hrid i donesu prvo jaje iz gnijezda sa strmih liticama, što je samo po sebi bilo smrtonosno. Još je smrtonosniji bio povratak preko tjesnaca punog morskih pasa kog su trebali preplivati. Zbog tog su izabrani plemići, na taj zadatak slali svoje mlade sluge (od kojih bi mnogi poginuli). Onaj koji je doplivao sa jajem - osigurao je svom gazdi titulu Tangata Manu (ptica), svetost i privilegiju na specijalnu kolibu i plandovanje čitavu godinu uz obilje hrane koju bi mu donosili.[2]
Rapanui su najvjerojatnije migrirali na Uskršnji otok sa polinežanskog Markizovog arhipelaga, koji je udaljen oko 3.600 km. Zbog tog se naučnici nikako nemogu složiti kad je to bilo, pa se procjene kreću od 400. do 1250. godine. I sam razlog za njihovu migraciju je misterij, naročito ako se uzme u obzir opasnost koja tako duga plovidba sa sobom nosi. Po vlastitoj legendi na otok je prvi doplovio neki Hotu Matua, u velikom kanuu sa nekoliko pratioca i ženom.[2]
Običaji Rapanua su vrlo slični ostalim Polinežanima, od nošnje, alata do muzike (instrumenti od školjaka) i plesa.[2]
Rapanui su iz Polinezije prenjeli svoje ratarske vještine. Po cijelom su otoku posadili krumpir, batat i banane i izgradili složen sistem navodnjavanja uz suhozide za zaštite svoje male oranice od snažnih vjetrova. Ali su zbog sve većih potreba za obradivim površinama jako ogolili svoj otok.
Prvi evropljanin koji je doplovio do otoka 1722. bio je Nizozemac Jakob Roggeveen. Tokom slijedećeg vijeka još je nekoliko evropskih ekspedicija posjetilo otok, i život otočana tekao je uobičajeno. Nesreća je došla u drugoj polovici 19. vijeka kad su na otok nagrnuli trgovci robljem, pa je otok od približno 10.000 stanovnika spao na nekoliko hiljada, što zbog otimanja ljudi, ali i zbog donešenih bolest.[2]
