George Birimisa

George Birimisa (Santa Cruz, 1924.[1]San Francisco, 2012.[2]), je bio američki dramski pisac, glumac i redatelj koji je pridonio eksploziji gay pozorišta sredinom 1960-ih u ​​ranim godinama Off-Off-Broadway-a. Njegova djela sadrže seksualno eksplicitne, emotivno nabijene opise homoseksualnih muškaraca iz radničke klase, najčešće onih koji prikrivaju svoju seksualnost, a u godinama prije Stounvolske revolucije iz 1969, događaja koji je označio rođenje američkog i međunarodnog pokreta za gay prava.[3] Savremeni autori navode da "Birmisine drame opisuju teme ljudske izolacije, frustriranog idealizma, i bijesa protiv nepotrebnih patnji, i obično su usredotočene oko homoseksualnih likova".[4] Prema kritičaru i dramskom piscu Michaelu Smithu, Birimisino pisanje "povezuje bol ljudske izolacije sa ekonomskim i socijalnim korijenima".[5] Birimisa je i danas aktivan dramski pisac, autor, urednik, i učitelj.

George Birimisa
George Birimisa
Rođenje21. februara 1924.
Santa Cruz, Kalifornija,  SAD
Smrt10. maja 2012.
San Francisco, Kalifornija,  SAD
Zanimanjedramski pisac, glumac i reditelj

Rani život i karijera

uredi

George Birimisa je rođen u Santa Cruzu u Kaliforniji, kao jedno od petoro djece hrvatskih imigranata.[6] Dok je George još bio dijete, njegov otac je umro od posljedica povreda koje je dobio u zatvoru nakon što je uhapšen jer je govorio u ime Komunističke partije SAD-a na jednom skupu radnika. Birimisina majka se preudala, ali je njegov očuh odbio da primi njega i njegova dva starija brata.

George je proveo većinu svog djetinjstva u katoličkom sirotištu (Katolička škola za dječake Sv. Franje, eng. St. Francis Catholic School for Boys)[7] a zatim u nizu udomiteljskih porodica. Njegovo obrazovanje se završilo u devetom razredu. Kratko je bio u braku sa Nancy Linden (razveli su se 1961).[8]

Nakon što je tijekom Drugog svjetskog rata služio kao rezervista američke mornarice, Birimisa se ​​izdržavao radeći niz poslova kao što su tvornički radnik, konobar, disk džokej, menadžer zdravstvenog studija, žigolo, a radio je i u restoranu iz lanca Howard Johnson. Na ovom poslednjem radnom mjestu, jednom je odbio da usluži Winchella Waltera, koji je stigao nakon završetka radnog vremena. U znak odmazde, uticajni kolumnista je napisao tekst u kojem je nazvao restoran u Šestoj aveniji u Greenwich Villageu, svratištem za "razvratne" (odnosno homoseksualce). Winchellova odmazda je imala kontraefekat: publicitet je pretvorio ovaj ogranak Howard Johnsona u magnet za gej muškarce.[9]

Incident je uvjerio Birimisu da počne iskreno pisati o svojoj seksualnosti. U 41. godini, dok je studirao glumu s Utom Hagen u Herbert Berghof studiju u New Yorku, odlučio je da piše drame.

Dramski pisac

uredi

New York

uredi

Birimisina prva drama Degrees[10] (Stupnjevi) (februar 1966)[1], koja prikazuje gay vezu, premijerno je prikazana u Theater Genesis u East Villageu. U to vrijeme, gay predstave obično nisu privlačile ozbiljnu pozornost umjetnika ili kritičara. Sam Birimisa se prisjeća da su ga godinama čak i gay ljudi pitali "Kada ćete napisati svoju prvu pravu predstavu?"[11] Degrees je sadržavala i autobiografske elemente, koji su jači i prisutniji u Birimisinim kasnijim djelima. Iznad svega, on piše iz potrebe da kaže istinu o svom životu. "Ne slažem se da postoje nijanse istine", kaže. "Mi svi znamo istinu, duboko u sebi. Kao umjetnici, imamo odgovornost da otkrijemo tko smo mi doista, a ne da stvaramo u sivim nijansama. Ta istina uključuje i naša seksualna bića".[12]

Birimisa je režirao i igrao u svojoj najpoznatijoj Off-Off-Broadway predstavi, Daddy Violet,[13] iz 1967. U pitanju je polu-improvizirana osuda rata u Vijetnamu. Daddy Violet je prvi put izvedena u Troupe Theatre Club,[1] a u junu 1967. premijerno je izvedena u poznatom bifeu Caffe Cino u Greenwich Villageu, koji se smatra rodnim mjestom Off-Off-Broadwaya.[14] Predstava je naknadno izvođena u okviru turneje po koledžima u Sjedinjenim Američkim Državama i Kanadi, a pojavila se i na Međunarodnom pozorišnom festivalu u Vancouveru 1968. Danas, Birimisa priznaje da je napisao Daddy Violet kao parodiju na apstraktno, improvizovano pozorište, i da je pokušao da, u avangardnom smislu, nadmaši sve ostale.[15] Predstava je 2006. izvedena u Bostonskom konzervatoriju, a Birimisa je izmenio scenario kako bi se odnosio na rat u Iraku.[16]

 

Godine 1969, Birimisa je postao prvi otvoreno gej dramski pisac koji je dobio finansijsku potporu od fondacije Rockefeller. To mu je omogućilo da prisustvuje probama za londonsku produkciju njegove prve predstave u dva čina, Mr. Jello.[17] (april 1968).[1] U predstavi se pojavljuju likovi kao što su drag queen, oženjen gay muškarac, i hastler.

Predstava Georgie Porgie[18] (20. novembar[1] 1968), ilustruje razornu snagu samomržnje kod gay muškaraca. Village Voice je o ovoj predstavi pisao: "Birimisin dijalog je graziozan i usmeren, njegova karakterizacija je brza i prodorna, i zapanjujuće, njegove najbolnije scene su često i najsmješnije, kao da je u mogućnosti da dođe do višeg nivoa boli i smijeha oslanjajući ove osjećaje jedan na drugi....Birimisin značajan talent je tako fluidan kao što je sirov, i tako strastven kao što je brutalan."[19] U Best Plays of 1968–1969, Georgie Porgie je navedena kao vrhunac Off-Off-Broadway sezone.[20] Contemporary Authors citira kritiku iz časopisa Variety u kojoj se Georgie Porgie opisuje kao "'napredak u svom polju, kojoj za razliku od mnogih njenih scenskih prethodnika (kao što su Boys in the Band i Foreplay), nedostaje svega nekoliko slika ili riječi u opisu nevolja njenih likova. Grubi jezik i golotinja se koriste kako bi se postigao psihološki efekat dok se likovi suočavaju sa melodramatičnim situacijama", nastavlja Variety, "dok Birimisa dopušta da se radnja razvija do logičnih a ponekad i iznenađujućih zaključaka."[21] Međutim, muška golotinja i simulirani seks u predstavi sprečili su planirani prenos na Off-Broadway, iako je kasnije, tokom 1971, Georgie Porgie imala 107 Off-Broadway izvođenja.[22]

U isto vrijeme, ponovno izvođenje je pokazalo da mainstream kritika i dalje ima otpornost prema djelima sa gay tematikom, čak i nakon Off-Broadway uspjeha The Boys in the Band (1968) dramaturga Marta Crowleya. U jednom radijskom pregledu je objavljeno: "Georgie Porgie u Fortune pozorištu Greenwich Village-a je drama koju je napisao homoseksualac, o homoseksualcima, s posebnim interesom za homoseksualce. To ne znači da nije u pitanju ozbiljan rad. Zaista, to je dobro izveden pokušaj da se tačno prikaže ukupnost iskustava homoseksualaca ...ismijavanje u djetinjstvu, odbojnost prema heteroseksualnim odnosima roditelja, brutalnost i premlaćivanja usmjerena protiv homoseksualaca, falsifikovano svjedočenje policajaca, muška prostitucija, crna i bijela homoseksualna privlačnost, obožavanje bicepsa, brak između homoseksualaca i žena, sve je to dotaknuto...Georgie Porgie je, dakle, predstava namijenjena ograničenom broju gledalaca, jer mnogi smatraju cijelu temu nepopularnom i neukusnom".[23]

Los Angeles

uredi

Godine 1976, Birimisa se preselio u Los Angeles. Odbacuje tri predstave koje je tamo napisao, A Dress Made of Diamonds (1976), Pogey Bait[24] (1976), i A Rainbow in the Night (1978) kao inferiorne u odnosu na njegove ranije radove. Međutim, A Rainbow in the Night, autobiografski portret dva gay muškarca koji žive u New Yorku 1953, osvojila je 1978. Drama-Logue Award, dok je Pogey Bait, komedija koja se temelji na Birimisinim ratnim iskustvima u američkoj mornarici, naknadno izvođena u Minneapolisu, San Franciscu, New Yorku i Los Angelesu.

San Francisco

uredi

Birimisa se preselio u San Francisco 1980. i nije napisao nijednu predstavu tokom skoro 10 godina. Tada je započeo rad na revidiranoj verziji A Rainbow in the Night, pod nazivom The Man With Straight Hair[25] (1994), koja je premijerno izvedena u Theatre Rhinoceros.

Predstava sa jednim likom, Looking for Mr. America[26] (1995), debitovala je u Josie’s Cabaret i Juice Joint a kasnije je izvođena u New Yorku u La MaMa Experimental Theatre Club. Birimisa, koji je tada imao 71 godinu, nastupao je sam na pozornici, igrajući čovjeka koji opisuje svoju seksualnu zavisnost koja traje cijeli život. Dean Goodman je u svojoj kritici primijetio da predstava pruža "rječit i dirljiv portret putovanja jednog gay muškarca kroz drugu polovinu 20. stoljeća".[27]

Viagra Falls[28] (2005) je imala koncertno izvođenje u La MaMa Experimental Theatre Club, 17. septembra 2007. Predstava portretiše dugoročni sadomazohistički odnos mladog gay muškarca sa oftalmologom koji krije svoju seksualnost.

Steve Susoyev i Birimisa su zajedno uredili Return to Caffe Cino (2007), zbornik eseja i drama pisaca povezanih sa Caffe Cinom.[29] Knjiga je 2007. osvojila Lambda književnu nagradu za pozorište i dramu.

Birimisa: Portraits, Plays, Perversions (2009), antologija prikupljenih radova i eseja o Birimisinom ličnom životu i karijeri, uključuje neproducirani scenario The Kewpie-Doll Kiss,[30] koji govori o Birimisinom gubitku oca u djetinjstvu, napuštanju od strane njegove majke, i otkriću njegove seksualnosti, temama koje su istraživane i ranije na sceni u A Dress Made of Diamonds.

George Birmisa je predavao kreativno pisanje od 1983, pod pokroviteljstvom New Leaf Services. Godine 2004, dobio je Harry Hay nagradu kao priznanje za svoje pisanje i rad. Trenutno piše autobiografiju pod nazivom Wildflowers.[6] Njegovi neobjavljeni rukopisi čuvaju se u Joe Cino Memorial Library u New Yorku.

Izvori

uredi
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Smith, Michael Townsend, ur. (1972). More plays from Off-Off Broadway. Indianapolis: Bobbs-Merrill Co. str. 35. »GEORGE BIRIMISA was born in Santa Cruz, California, on February 21, 1924. His first play, Degrees, was produced at Theatre Genesis in New York in February, 1966. Daddy Violet opened at the Troupe Theatre Club, moved to the Caffe Cino, and then toured the United States and Canada. Mister Jello opened at the Playbox in April, 1968, and was subsequently produced in London; (...)« 
  2. Cynthia Laird (2012-05-17). „Gay playwright George Birimisa dies”. Bay Area Reporter (San Francisco) 42 (20). Arhivirano iz originala na datum 2013-01-01. 
  3. B.J. Harbin, K. Marta, R.A. Schanke, eds., The Gay and Lesbian Theatrical Legacy: A Biographical Dictionary of Major Figures in American Stage History in the Pre-Stonewall Era, Ann Arbor, University of Michigan Press, 2005, pp. 63–66
  4. Contemporary Authors, Volume 89-92, Detroit, Gale Research Company, 1980, p. 62
  5. D.L. Kirkpatrick, ed., Contemporary Dramatists, 4th ed., Chicago, 1988, p. 54
  6. 6,0 6,1 „Going to Watsonville with George”. The Blue Elephant. 29. 4. 2008.. Pristupljeno 25. 1. 2012. 
  7. Birimisa, George (1982). „Sissy!”. u: Leyland, Winston (ed.). Anthology of Fiction/Poetry/Prose. Gay Sunshine Journal, no. 47. San Francisco: Gay Sunshine Press. str. 75. ISBN 0917342003. »This is an excerpt from an autobiographical novel in progress. The time is the autumn of 1933. The place is the outskirts of Watsonville, California. Mr. Dardona, the social worker, is taking the three Birimisa boys to St. Francis Catholic School for Boys.« 
  8. Gareffa, Peter M., ur. (2003). Contemporary Authors New Revision Series: A Bio-Bibliographical Guide to Current Writers in Fiction, General Non-Fiction, Poetry, Journalism, Drama, Motion Pictures, Television, & Other Fields. Farmington Hills: Gale / Cengage Learning. str. 49-50. ISBN 9780787667146. 
  9. G. Birimisa, "Harriet Johnsons," in L. Baugniet, P. Sagan, eds., Birimisa: Portraits, Plays, Perversions, San Francisco, Sweetheart Press, 2009, pp. 295–297
  10. G. Birimisa, Degrees, in L. Baugniet, P. Sagan, eds., Birimisa: Portraits, Plays, Perversions, San Francisco, Sweetheart Press, 2009, pp. 27–41
  11. Harbin, Marta, Schanke, p. 63
  12. Baugniet & Sagan, front matter
  13. G. Birimisa, Daddy Violet (original version, 1967), Prism International (Vancouver), 7(3):1968; also in S. Susoyev, G. Birimisa, Return to the Caffe Cino, San Francisco, Moving Finger Press, 2007, pp. 195–210
  14. Susoyev & Birimisa, p. 195
  15. Baugniet & Sagan, p. 5
  16. G. Birimisa, Daddy Violet (revised 2006), in Baugniet & Sagan, pp. 50–64
  17. G. Birimisa, Mr. Jello, in Baugniet & Sagan, pp. 66–99
  18. G. Birimisa, Georgie Porgie, in Baugniet & Sagan, pp. 101–135
  19. R. Wetzsteon, “Theatre Journal,” Village Voice, Nov. 28, 1968, p. 46
  20. R.J. Schroeder, “The 1968–69 Off-Off Broadway Season,” in O.L. Guernsey, Jr., ed., The Best Plays of 1968–1969, New York, 1969, pp. 39–41
  21. Contemporary Authors, p. 62
  22. M.T. Smith, ed., More Plays from Off-Off Broadway, Indianapolis, Bobbs-Merrill Co., 1972, pp. 36–125
  23. R.J. Scholem, “Greater New York Radio Theatre Review,” WGSM Radio, August 11, 1971
  24. G. Birimisa, Pogey Bait, in Drummer 1977, 12:13 & 19; also in Baugniet & Sagan, pp. 137–174
  25. G. Birimisa, The Man With Straight Hair, in Baugniet & Sagan, pp. 176–216
  26. G. Birimisa, Looking for Mr. America, in Baugniet & Sagan, pp. 221–237
  27. D. Goodman, “San Francisco Scene,” Drama-Logue, Sept. 28, 1995, p. 24
  28. G. Birimisa, Viagra Falls, in Baugniet & Sagan, pp. 239–280
  29. Susoyev & Birimisa
  30. G. Birimisa, The Kewpie-Doll Kiss, in Baugniet & Sagan, pp. 315–357

Vanjske veze

uredi