Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu

Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu Jugoslovenskih naroda (skraćeno Zbornik NOR) predstavlja kapitalan izdavački poduhvat Vojnoistorijskog instituta JNA u Beogradu u 174 knjige.

Parcijalna zbirka Zbornika dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu, u vlasništvu biblioteke Znaci.

Na prikupljanju i prevođenju dokumentacije za ovaj zbornik radio je tim stručnjaka četiri decenije. U Zborniku je objavljena većina poznatih dokumenata svih zaraćenih strana u Jugoslaviji tokom Drugog svetskog rata. Edicija se sastoji od 174 knjige i podeljena je u petnaest tomova. Prva knjiga, Borbe u Srbiji 1941, izdata je u Beogradu 1949, a poslednja, tom XV, knjiga 1, O učešću hortijevske Mađarske u napadu i okupaciji Jugoslavije 1941-1945, izdata je 1986. godine u Beogradu i Budimpešti. Knjige objavljene 1973. i kasnije nose nešto izmenjen naslov koji glasi Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu naroda Jugoslavije.

Edicija sadrži bibliografske reference, podatke o nastanku dokumenata i o mestu njihovog čuvanja, indekse, kao i fotokopije pojedinih dokumenata. Dokumenti slovenačkih, makedonskih, nemačkih, italijanskih, mađarskih, bugarskih, britanskih i američkih jedinica i ustanova prevedeni su na srpskohrvatski jezik. Osim dokumenata iz zbirke Vojnoistorijskog instituta u Beogradu (danas Vojni arhiv Srbije), zbirka sadrži i jedan broj dokumenata u dokumente u posedu Nacionalnog arhiva u Vašingtonu od kojeg je Institut dobio njihove snimke na mikrofilmu.

Knjige Zbornika

Korice prvog izdanja iz edicije Zbornika, tom I - borbe u Srbiji, knjiga 1, godina 1941, izdato u Beogradu 1949.

Knjige su po tomovima klasifikovane na sledeći način:

• tom I, knjige 1-21. Borbe u Srbiji 1941-1945
• tom II, knjige 1-15. Dokumenta Vrhovnog štaba Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije 1941-1945
• tom III, knjige 1-10, Borbe u Crnoj Gori 1941-1945
• tom IV, knjige 1-35, Borbe u Bosni i Hercegovini 1941-1945
• tom V, knjige 1-39, Borbe u Hrvatskoj 1941-1945
• tom VI, knjige 1-19, Borbe u Sloveniji 1941-1945
• tom VII, knjige 1-4, Borbe u Makedoniji 1941-1944
• tom VIII, knjige 1-3, Dejstva na Jadranu 1942-1945
• tom IX, knjige 1-9, Partijsko-politička dokumenta 1941-1945
• tom X, knjige 1-2, Jugoslovensko ratno vazduhoplovstvo u narodnooslobodilačkom ratu Jugoslavije 1942-1945
• tom XI, knjige 1-4, Operacije Jugoslovenske armije
• tom XII, knjige 1-4, Dokumenti Nemačkog Rajha 1941-1945
• tom XIII, knjige 1-3, Dokumenti Kraljevine Italije 1941-1943
• tom XIV, knjige 1-4, Dokumenti četničkog pokreta Draže Mihailovića 1941-1945
• tom XV, knjiga 1, O učešć́u hortijevske Mađarske u napadu i okupaciji Jugoslavije 1941-1945.

Ocene

Američki istoričar George Lepre ovako ocenjuje Zbornik dokumenata NOR:

Nesumnjivo najvredniji izvor sa partizanske strane je neverovatan serijal Zbornika dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu jugoslovenskih naroda, koji je objavio jugoslovenski Vojnoistorijski institut u više od desetak tomova, koji ukupno sadrže preko stotinu knjiga. U ovim knjigama je reprodukovana cela sačuvana arhiva jugoslovenskih partizana, kao i znatan broj zarobljenih nemačkih, italijanskih, hrvatskih i četničkih dokumenata. Zbirku jednostavno morate videti da biste poverovali.

– George Lepre

Nasuprot njemu, ravnogorski autor Aleksandar Dinčić tvrdi da su "ovi zbornici lažni", posebno kada su podaci o četnicima u pitanju. Svoju tvrdnju zasniva na poređenju jednog nemačkog dokumenta od 20. februara 1943. sa drugim nemačkim dokumentom od 15. novembra 1943. godine, u kojima su gubici neprijatelja različito klasifikovani.

Spoljašnje veze

• Zbornici dokumenata NOR-a dostupni na internetu