Vahida Maglajlić

Vahida Maglajlić (Banja Luka, 17. april 1907. – Mala Krupska Rujiška, kod Bosanskog Novog, 11. april 1943), učesnica Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.

Vahida Maglajlić
Vahida Maglajlić
Mesto rođenja	Banja Luka Austrougarska
Datum smrti	1. 4. 1943. (35 godina)
Mesto smrti	Mala Krupska Rujiška, kod Bosanskog Novog ND Hrvatska
Profesija	aktivistica, ilegalka
Članica KPJ od	maja 1941.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
U toku NOB-a	član Centralnog odbora AFŽ Jugoslavije
Narodni heroj od	20. decembra 1951.

Biografija

Rođena je 17. aprila 1907. godine u Banjaluci. Potiče iz ugledne muslimanske porodice – njen otac Muhamed, koji je bio predsednik Šerijatskog suda i majka Ćamila imali su desetoro dece (Vahida je bila najstarija). Posle osnovne škole završila je Žensku stručnu školu u Banjaluci i do početka Drugog svetskog rata se bavila domaćinstvom. Iako je imala veliku želju da nastavi dalje školovanje, njen otac joj to nije dozvoljavao, jer je to bilo u suprotnosti sa tadašnjim važećim verskim običajima.

Iako nije nastavila dalje školovanje, preko svoje braće, koji su se školavali u Sarajevu i Zagrebu, upoznala se sa radničkim pokretom i marksizmom. Bila je jedna od prvih žena-muslimanki, koje su učestvovale u akcijama radničkog pokreta - radničkim priredbama, izletima i predavanjima. Bila je angažovana i u organizaciji „Ženski pokret“ u Banjaluci, gde je najpre bila sekretar, a potom i predsednik. Učestvovala je i u sakupljanju sredstava za organizaciju „Crvena pomoć“. U članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) primljena je maja 1941. godine.

Posle okupacije Kraljevine Jugoslavije i uspostavljanja ustaške Nezavisne Države Hrvatske, u čiji je sastav ušla i Bosna i Hercegovina, 1941. godine, Vahida je aktivno učestvovala u pripremama za organizovanje oružanog ustanka. Skrivala je i smeštala komuniste u svojoj kući (kuća njenog oca u prvo vreme nije bila sumnjiva policiji jer je bio kadija), učestvovala u njihovom prebacivanju na oslobođenu teritoriju, sakupljala je lekove i drugi sanitetski materijal, odeću i obuću, oružje i municiju, kao i drugi potrebni materijal. Bila je jedna od najsigurnijih partizanskih veza u Banjaluci. Njeno učešće u Narodnooslobodilačkom pokretu (NOP), kao pripadnice jedne od uglednijih muslimanskih porodica, imala je dosta uticaja i na druge banjalučke muslimane da pristupe partizanima.

Ustaška policija u Banjaluci je uspela da dozna za Vahidinu povezanost s partizanima, ali je u početku prezala od hapšenja, zbog mogućeg revolta muslimanskog stanovništva. Oktobra 1941. godine je bila pozvana da se javi u ustaško redarstvo na razgovor. Tada je bila uhapšena i puna dva meseca zadržana u pritvoru. U banjalučkom zatvoru, poznatom kao „Crna kuća“, bila je mučena i maltretirana u nadi da će odati i ostale saradnike Narodnooslobodilačkog pokreta. Pošto je pred islednicima uporno ćutala, oni su odlučili da je pošalju na Preki sud u Zagreb. Na dan transporta u Zagreb, 20. decembra 1941. godine, zajedno sa svojom drugaricom Danicom Marić, uspela je skokom kroz prozor da pobegne iz zatvora. Njih dve su se nekoliko dana skrivale u kući Vahidinog oca, a po potom su uz pomoć banjalučke partijske organizacije prešle na oslobođenu teritoriju na planini Čemernici. Tamo su uoči Nove 1942. godine stupile u partizanski odred.

Ubrzo po dolasku na oslobođenu teritoriju, počela je se baviti političkim radom. Delovala je među narodom, uglavnom ženama, Kozare, Grmeča i Cazinske krajine. Njen uticaj je bio posebno značajan među muslimanskim ženama u tada zaostaloj Cazinskoj krajini. Aktivno je radila na osnivanju prvih odbora Antifašističkog fronta žena u Podgrmeču. Na Prvoj konferenciji Antifašističkog fronta žena Jugoslavije, održanoj 6. decembra 1942. godine u Bosanskom Petrovcu, izabrana je u članstvo Centralnog odbora.

Kao član Sreskog komiteta KPJ za Sanski Most i Bosanski Novi, delovala je u Cazinskoj krajini, sve do januara 1943. godine, kada se zbog otpočinjanja Četvrte neprijateljske ofanzive, zajedno sa izbeglicama i vojskom, morala povući, preko planne Šator u Glamoč i Livno. Ubrzo potom, po Partijskom zadatku, bila je upućena u Bosanski Novi, gde je ostala do svoje smrti.

Poginula je 1. aprila 1943. godine u selu Mala Krupska Rujiška, kod Bosanskog Novog, prilikom iznenadnog nemačkog napada na jedinice Dvanaeste krajiške udarne brigade, koje su se tada nalazile u tom mestu. Prvobitno je bila sahranjena, nedaleko od mesta pogibije, u zaseoku Stupari, kod Male Krupske Rujiške, zajedno sa ostalim palim borcima i žrtvama fašističkog terora, koji su tog dana poginuli. Posle oslobođenja, njeni posmrtni ostaci su preneseni i sahranjeni na Partizansko spomen-groblje u Banjaluci.

Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine Federativne Narodne Republike Jugoslavije, 20. decembra 1951. godine, proglašena je za narodnog heroja.

Čitava njena porodica je učestvovala u Narodnooslobodilačkom pokretu. Njen brat Munib Maglajlić je poginuo 1943. godine kao zamenik političkog komesara Druge krajiške udarne brigade, a brat Ekrem Maglajlić je bio doktor veterine i profesor na Veterinarskom fakultetu u Sarajevu. Njena sestra Muniba bila je udata za Fadila Šerića, koji je takođe proglašen za narodnog heroja.

Literatura

• „Narodni heroji Jugoslavije”. Beograd: Mladost. 1975. 
• Heroine Jugoslavije. „Spektar“, Zagreb 1980. godina.
• Aleksandar Tadić „Majke heroja pričaju“. „Iskra“, Vinkovci 1985. godina.