Signoria

Signoria (od talijanske riječi Signore - gospodin) je nadležno tijelo vlasti (vlada) koje se razvilo u 13. vijeku u sjevernoj i Centralnoj Italiji u gradovima - državama (komunama), na kraju feudalnog razdoblja.

Palazzo della Signoria palača firentinske signorije vlade Firence

Historijska podloga nastanka signorija

U ranom srednjem vijeku su organi vlasti u talijanskim gradovima - komunama, bili na neki način nastavak rimskih organa vlasti - kolektivni organi - vijeća, formirana na republikanskim osnovama. U njima su bili zastupljeni feudalci, trgovci i bogati zanatlije, koji su vladali zajednički (latinski: in commune). Vremenom su se trgovci i zanatlije uzdigli na račun svoje sve veće ekonomske moći, dok su feudalci gubili na ugledu. Pojedini njihovi predstavnici posebno su se isticali u nekoj od aktivnosti važnih za život grada (obrana, ekonomija) oni su postajali - signori. Njih su u upravu grada birali njihovi cehovi ili bratovštine ili upravni dijelovi komune.

Dok je snaga feudalaca počivala na njihovim kmetovima, koji nisu imali slobode izbora, - signori su podršku i snagu crpli iz podrške slobodnih ljudi, koji su se okupljali oko njih zbog svojih interesa. Tako je vremenom došlo do prirodne selekcije signora, jer su opstali samo oni koji su imali kakvu takvu - podršku građana zbog svoje pravičnosti i sposobnosti.

Normalno to je idealizirani pogled na nastanak signoria, one su u realnosti talijanskog srednjeg vijeka često nastajale kao rezultat krvavih borbi, brojnih spletki i mračnih ubistava.

Nastanak signorija

Sinjorije su nastajale na vrlo različne načine, zavisno od političkih i ekonomskih prilika u pojedinoj sredini, od kraja 13. vijeka, kad su se bivše komune počele pretvarati u signorije. U pojedinim sredinama se podesta komune ili kondotjer ili kapetan lokalnih snaga iz godine u godinu toliko dokazao, da bi ga na kraju proglasili doživotnim članom - signorije. Ponekad su pobjede u presudnim bitkama - bile dovoljan razlog da se komandanta takve akcije proglasi za doživotnog člana - signorije. U pojedinim slučajevima gdje se način rada uprave nije uopće mijenjao, jedan od članova signorije bi se toliko uzdigao svojom snagom i ugledom, nad ostalim članovima - da bi se svi ostali članovi jednostavno pokoravali njegovim odlukama, pa su ga na kraju izabrali za doživotnog člana - signorije. U današnje vrijeme bi se za to reklo - demokratično izabrani doživotni predsjednik, a u ta vremena je to značilo kralj u malom. U teškim kriznim vremenima (napad vanjskog neprijatellja, teško ekonomsko stanje), pojedine talijanske komune - odnosno njihove signorije, morale su odlučivati o sudbonosnoj odluci, da se »prodaju ili predaju«. U prvom slučaju, dali bi svoju suverenost u zamjenu za određenu svotu novaca, i kasnije slušali svog kupca. U drugom slučaju se je komuna rađe stavila pod okrilje kakvog moćnog signora, ili kakvog feudalnog gospodara, carskog predstavnika, kralja ili pape, koji je nadalje morao riješiti sve njezine probleme i uključiti je u svoj posjed.

Tako je postupio toskanski grad Pisa ponudivši svoju signoriju francuskom kralju Karlu VIII u nadi da će im on zaštiti nezavisnost od dugoročnih neprijatelja - Firence, slično je postupila i Siena ponudivši svoju signoriju Cesaru Borgi.

Kraj signorija

Nakon što su postali vlade svojih komuna, prve signorije - počele su institucionalizirati svoju vladavinu - izradom statuta (ustava), svojih komuna, u kojima su podijelili uloge i prava kolektivnog vladanja. Ta pravila su obično kreirana po željama najmoćnih članova signorije, koji su na taj način osigurali svoju prisutnost u signoriji i svojim potomcima, tako su nastale dinastije signora kao što su to bili Mediciji u Firenci. Pri kraju 14. vijeka, neke porodične dinastije uspjele su dobiti carska ili papinska imenovanja kojima su proglašeni nasljednjim vojvodama ili knezovima. Tako da su tokom 15. vijeka gotovo sve signorije postupno pretvorene u principate, i to je bio njihov kraj.

Vanjske veze

• Signoria, na portalu treccani.it (it)