Seljačka buna (film)
Seljačka buna 1573. je jugoslavenski povijesni film snimljen 1975. u režiji Vatroslava Mimice. U njemu se prikazuje znameniti Hrvatsko-slovenski seljački ustanak 1573. godine, odnosno kako su se seljaci na sjeveru današnje Hrvatske i susjednim područjima današnje Slovenija, izmučeni iskorištavanjem i zlostavljanjem od strane lokalnih feudalaca poput okrutnog Franje Tahija (koga glumi Pavle Vuisić), odlučili oružjem svrgnuti njihovu vlast pod vodstvom karizmatičnog Matije Gupca (koga glumi Fabijan Šovagović). Nominalni protagonist je mladi seljak po imenu Petar, koga tumači Mimičin sin Sergio.
| Seljačka buna 1573. Anno Domini 1573 | |
|---|---|
.jpg) | |
| Režija | Vatroslav Mimica |
| Producent | Sulejman Kapić (izvršni producent) Branko Lustig (direktor produkcije) |
| Scenario | Vatroslav Mimica |
| Uloge | Srđan Mimica Fabijan Šovagović Bata Živojinović Pavle Vuisić Franjo Majetić |
| Muzika | Alfi Kabiljo |
| Fotografija | Branko Blažina |
| Montaža | Vuksan Lukovac |
| Studio | Jadran Film Croatia Film Filmska radna zajednica |
| Datum(i) premijere | 14. 11. 1975
|
| Trajanje | 161 min. (originalna kino-verzija) 125 min. (televizijska verzija) 110 min. (DVD izdanje) |
| Zemlja |  SFR Jugoslavija |
| Jezik | kajkavski |
Iako se često pogrešno navodi kako je predložak poslužio istoimeni roman Augusta Šenoe, scenarij Vatroslava Mimice je daleko više inspiriran Krležinim Baladama Petrice Kerempuha, odnosno Mimičinim vlastitim marksističkim svjetonazorom, odnosno povijesnim tumačenjima u skladu s ideologijom tada vladajućeg Saveza komunista, koji je u Gupcu i njegovim ustanicima vidio svojevrsnu preteču i uzor za Tita i njegove partizane u Drugom svjetskom ratu. Film se, dijelom i zbog toga, snimao pune dvije godine, odnosno dobio proračun i materijalne resurse koje su inače mogli očekivati tek tvorci najspektakularnijih partizanskih filmova. Sa druge strane se inzistiralo na što je moguće većoj autentičnosti, pa se u filmu koristi kajkavski dijalekt, zbog koga je film morao biti titlovan prilikom prikazivanja u drugim dijelovima tadašnje Jugoslavije i Hrvatske.
Seljačka buna je zbog raskošne produkcije postigla relativno veliki uspjeh u kino-dvoranama, kao i nekoliko nagrada na Pulskom filmskom festivalu. Izuzetno je zapažena bio i glazbeni soundtrack Alfija Kabilja, koji je poslije izdan kao LP, odnosno postao prvo diskografsko izdanje originalnog filmskog soudntracka u Hrvatskoj.[1]
Mimica je nakon kino-distribucije nadosnimio nekoliko scena, odnosno stvorio verziju filma u obliku četverodijelne televizijske miniserije pod naslovom Anno Domini 1573, koja je sadržavala za tu svrhu posebno izdrađene ilustracije u stilu renesansnog umjetnika Pietera Breughela, odnosno naraciju u stilu Bertolta Brechta koja povlači dodatne paralele između ustanka i komunističkih revolucija u 20. stoljeću. Ta je verzija prvi put prikazana na programu tadašnje Televizijse Zagreb 1979. godine.[2]
Uloge
uredi| Glumac | Uloga |
|---|---|
| Fabijan Šovagović | Matija Gubec |
| Velimir Bata Živojinović | Ilija Gregorić - Prebeg |
| Pavle Vuisić | Franjo Tahi |
| Sergio Mimica | Petar |
| Franjo Majetić | gladni glumac |
| Zdenka Hersak | Kata Palondra |
| Boris Festini | Guska |
| Marina Nemet | Regica |
| Čarls Milot | Juraj Drašković |
| Lojze Rozman | Gašpar Alapić |
| Zvonimir Crnko | Van Hovig |
| Đuro Utješanović | Gabro Tahi |
| Mate Ergović | Dvorski |
| Zdenka Trah | Petriva majka |
| Petar Dobrić | Martin |
| Aco Jovanovski | Petrov otac |
| Adem Čejvan | trgovac Mikula |
| Stole Aranđelović | Petrov stric |
| Zaim Muzaferija | Kovačev šegrt |
| Vladimir Medar | Kovač |
| Sabrija Biser | seoska luda |
| Miodrag Krivokapić | |
| Minja Nikolić | |
| Ivica Kunej | |
| Ivica Pajer | |
| Ilija Ivezić | |
| Edo Peročević | |
| Jovan Stefanović | |
| Zvonko Štrmac | |
| Nataša Maričić | |
| Zvonimir Torjanac | |
| Josip Grozaj | |
| Fahro Konjhodžić | |
| Emil Glad | |
| Branko Lustig | |
| Ana Hercigonja | |
| Rikard Brzeska | |
| Zlatko Omerbegović | |
| Josip Maroti | |
| Siniša Starešina |
Festivali
urediFilm „Seljačka buna 1573.“ na Filmskom festivalu u Puli 1976. godine nagrađen je:[3]
- Zlatna arena za kameru (Branko Blažina)
- Muzika (Alfi Kabiljo)
- Diploma žirija za masku Berti Meglič
- Diploma žirija za montažu
- Niš 1976 — Nagrada Narodnih novina Fabijanu Šovagoviću za kulturu govora.
- Kan 1976 — program petnaest dana autora.
- Sao Paulo 1977 — treća nagrada žirija.
- Lojze Rozman - Gašpar Alapić
Izvori
uredi- ↑ „'Prvi hrvatski soundtrack odsad i na CD-u'”. 10. V 2006. Arhivirano iz originala na datum 2016-09-17. Pristupljeno 7. IX 2016.
- ↑ „'Seljačka buna vraća se na male ekrane'”. 16. I 2002. Pristupljeno 7. IX 2016.
- ↑ Seljačka buna 1573. (filmski-programi.hr), Pristupljeno 25. 4. 2013.
Vanjske veze
uredi- Seljačka buna na sajtu IMDb
- Anno Domini 1573 at English version of HR film database