Siena

Historijski centar grada Siane
Historijski centar grada Siane
<img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_UNESCO.svg/25px-Flag_of_UNESCO.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" data-file-width="900" data-file-height="600"> Svjetska baština – UNESCO
	<img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Siena5.jpg/200px-Siena5.jpg" decoding="async" width="200" height="118" class="mw-file-element" data-file-width="844" data-file-height="500">
	<img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/22px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" data-file-width="1500" data-file-height="1000"> Italija
Registriran:	1995. (19. zasjedanje)
Vrsta:	kulturno dobro
Mjerilo:	i, iii, iv
Ugroženost:	no
Referenca:	UNESCO

Siena; Città di Siena
	Panorama SienePanorama Siene
; Zastava	; Grb
	Koordinate: 43°19′N 11°19′E / 43.317°N 11.317°E
Država	Italija
Regija	Toskana
Provincija	Siena (SI)
Frazioni	Costalpino, Isola d'Arbia, Taverne d'Arbia, San Miniato, Vignano, Ruffolo
	Vlast
- Gradonačelnik	Luigi De Mossi
	Površina
- Ukupna	118 km²
Visina	322
	Stanovništvo (30. sep. 2010)
- Grad	54.526
- Gustoća	462.1 km²
Poštanski broj	53100, 53010
Pozivni broj	0577
	Službene stranice; www.comune.siena
Karta
	Siena

Siena je grad od 54.526 stanovnika^[1] i sjedište istoimene Sienske provincije u Toskani u središnjoj Italiji. Siena je grad neobično bogate kulturne prošlosti, zbog čega je pod zaštitom UNESCO-a, kao kulturno dobro čovječanstva.

Geografija

Grad Sijena nalazi se u središnjem delu Italije, 50 km južno od Firence, sedišta pokrajine. Grad se nalazi u tipično toskanskom brežuljkastom krajoliku, danas zaštićenom kao kulturno dobro (tzv. kulturni pejzaž). Oko grada pružaju se bezbrojni vinogradi.

Historija

Kao i ostale toskanske gradove na brdima Etrurci su prvi naselili Sienu (od 900. pne. do 400. pne.). Pleme koje je nastanjivalo Sijenu zvalo se Saina. Etrurci su naprednim tehnikama navodnjavanja bitno izmenili središnju Italiju i počeli su sa korištenjem prethodno neobrađivane zemlje. Običaj im je bio da se naseljavaju na jake tvrđave na brdima.

Glavni trg Piazza del Campo

Rimljani su osnovali grad Saenna Julia na mestu etrurskog naselja i na tome mestu je nastala moderna Siena. Moguće da je Siena bila pod kontrolom Gala, koji su opljačkali Rim 390. pne. Dio arheologa tvrdi da je jedno galsko pleme jedno vreme kontroliralo Sienu. Prema legendi, Sienu je osnovao Senius, sin Rema, jednoga od braće osnivača Rima. Siena nije napredovala pod Rimom, jer se nije nalazila na bitnom saobraćajnom pravcu. Zbog lošeg položaja hrišćanstvo se nije pojavljivalo do 4. vijeka.

Tek kad su Langobardi osvojili Sienu i okolno područje započeo je period njenog napretka. Stari rimski putevi prolazili su kroz područja izložena bizantskim napadima, pa su Langobardi zbog toga premestili svoje pravce kretanja, tako da su putevi između Rima i severa Italije počeli prolaziti kroz Sienu. Zbog toga je Sijena počela napredovati kao trgovačko mjesto. Osim toga veliki broj hodočasnika na putu za Rim predstavljao je značajan izvor prihoda vijekovima posle toga. Najstarije aristokratske porodice Siene povezane su sa lombardskim porazom od strane Karla Velikog 774. g. Tada su grad preplavili Franci, koji su se poženili sijenskim plemstvom. Osnovali su niz samostana na teritoriji Siene. Kada je umrla grofica Matilda 1115. g. nastalo je nekoliko nezavisnih područja. Siena je napredovala i postala je veliko središte bankarstva i trgovine vunom. Isprva je Sienom vladao samostalno lokalni biskup, ali je njegova moć slabila tokom 12. vijeka. Biskup Siene bio je primoran da sa plemstvom podjeli vlast u zamjenu za pomoć prilikom graničnog spora sa susjednim Arezzom.

Proces jačanja svetovnih vlasti je završen 1167. g. kada je Siena postala nezavisna od crkvene vlasti. Do 1179 g. Siena je imala ustav. To razdoblje je bilo jako značajno za Sienu, jer tada je izgrađena Sienska katedrala. Tada je nastao Trg na poljani (Piazza del Campo ) u Sieni. Izgrađene su nove ulice, koje su vodile ka trgu. Trg je služio i kao pijaca, a tu su se odigravali i viteški susreti.

U ranom 12. vijeku samoupravna komuna zamenila je aristokratsku vladu. Vremenom su sve više obični ljudi postajali konzuli, a komuna se sve više područno širila. Okolni feudalci u utvrđenjima oko grada priznavali su gradsku vlast. Republika Siena obično je u 13. vijeku bila rival susednoj Republici Firenci, tako da je bila gibelinska, kada je Firenca bila gvelfska. Sienski gibelini su uz pomoć kralja Manfreda Sicilijanskog 4. septembra 1260 g. u Bitci kod Montapertija pobedili gvelfe iz Firence. Tada se Siena suočavala sa nadmoćnom armijom Firence. Pre bitke su izveli veliku procesiju posvećenu Bogorodici i predali su joj simbolički grad. U ovo vreme Univerzitet u Sieni osnovan je 1203. g., poznat je po fakultetima prava i medicine i još uvek je među najpoznatijim italijanskim univerzitetima. Sijena je bila takmac Firenci i u umetnosti u 13. i 14. vijeku. Siena je opustošena kugom 1348. g. i nikad nije povratila nekadašnju slavu.

Historijski centar Siene

Palio u Sieni

Ulice starog dela grada

Otada je Sijena bila zasenjena Republikom Firencom. Ostala je nezavisna do 16. vijeka. Cosimo I. de' Medici je 1554. g. sakupio veliku carsku vojsku u Firenci i opsedao je Sienu, koja je obranu poverila Pieru Strozziju. Kada je Piero poražen u bici kod Marciane 1554 g. Siena se više nije mogla nadati pomoći. Sijena se predala 17. aprila 1555. g. posle 18 meseci otpora. Time je završena era Republike Sijene.

Kasnija istorija grada vezana je za istoriju Firence, a od 1860 g. Italije.

Stanovništvo

Sijena danas ima preko 54.000 stanovnika,^[1] mahom Italijana. To je svega 15ak hiljada više nego pre jednog vijeka. Tokom proteklih decenija u grad se doselilo mnogo doseljenika iz inostranstva.

Gradske znamenitosti

Ceo stari deo Siene, kao veoma očuvana urbana sredina sa brojnim umetničkim i kulturnim vrednostima, predstavlja veliku znamenitost i prvorazredno turističko odredište.

Sienska katedrala je lijepi primjer romaničke arhitekture. Njena gradnja otpočela je u 12. vijeku, fasada je završena 1380. Jedinstvena je među katedralama jer joj os ide u smjeru sjever-jug, to je zbog prostora jer je namjera tadašnjih graditelja bila da ona bude najveća katedrala na svijetu. Ali je završen samo jedan dio od zamišljene katedrale, zbog nedostatka novca, pa su završili katedralu sa izmenjenom osi. Ispod katedrale je krstionica sa reljefima od Donatela i ostalih kipara 15. vijeka.
Trg na poljani (Piazza del Campo) je gradski trg na kome se nalazi gradska većnica ( Palazzo Pubblico)
Trg Salimbeni ( Piazza Salimbeni) na kome se nalazi palata Salimbeni, koja je bila srednjevekovno sedište jedne od najstarijih banaka
Palača Cigi je gotička građevina u kojoj se danas nalazi Muzička akademija Siena
Medičejska tvrđava

Palio

Kroz grad se dva puta godišnje (2. jula i 16. avgusta) održava tradicionalna konjička trka Palio. Tome događaju prisustvuju brojni turisti, a prenosi ga i televizija. Trka je vrlo opasna po konje i jahače, jer se trči na relativno uskoj stazi na Piazza del Campo (Trg na poljani) i česti su sudari konja i jahača (pa i smrtonosni padovi).

Kultura

Univerzitet u Sieni osnovan je 1203. i slavan je po studijima prava i medicine, a danas ima značajnu ulogu među talijanskim univerzitetima.

Rivalstvo Sienne i Firence bilo je vrlo snažno tokom XIII I XIV vijeka., ogledalo se i u umjetnosti. Slavni srednjovjekovni slikar Duccio di Buoninsegna (1253. – 1319.) bio je iz Siene.