Ruska pravoslavna crkva
Ruska pravoslavna crkva (rus. Русская православная церковь) ili Moskovski patrijarhat (rus. Московский патриархат), je pomjesna autokefalna crkva. Nalazi se na 5. mjestu u diptihu pravoslavnih crkava. Ima rang patrijaršije.
Ruska pravoslavna crkva
Русская православная церковь | |
Osnovne informacije | |
---|---|
Osnivač | - apostol Andrija Prvozvani (po predanju) - veliki knez Vladimir I Veliki |
Autokefalnost | de jure — 1589. de fakto — 1448. |
Kanonsko priznanje | kanonski priznata |
Predstojatelj | Patrijarh moskovski i sve Rusije Kiril |
Sjedište | Moskva |
Rezidencija predstojatelja | Moskva |
Kanonska jurisdikcija | Rusija Ukrajina Bjelorusija Moldavija (sporno) Azerbejdžan Kazahstan Kirgistan Letonija Litvanija Tadžikistan Turkmenistan Uzbekistan Estonija (sporno) |
Autonomne crkve | Kineska pravoslavna crkva Japanska pravoslavna crkva |
Bogoslužbeni jezik | Crkvenoslovenski jezik |
Kalendar | julijanski kalendar |
Broj | |
Episkopa | 217 |
Eparhija | 164 |
Manastira | 805 (398 muških, 407 ženskih) |
Parohija | 30.675 |
Sveštenika | 29.324 (i 3.850 đakona) |
Zvanična stranica | www.patriarchia.ru |
Ustrojstvo
urediUstrojstvo Ruske pravoslavne crkve je propisano Ustavom Ruske pravoslavne crkve.
Ustav definiše Rusku pravoslavnu crkvu kao „mnogonacionalnu pomjesnu autokefalnu crkvu koja se nalazi u vjerskom jedinstvu i molitveno-kanonskom zajednicom sa drugim pomjesnim pravoslavnim crkvama“.
Od 17. maja 2007, nakon potpisivanja Akta o kanonskoj zajednici između Ruske pravoslavne crkve i Ruske pravoslavne zagranične crkve, Ruska pravoslavna zagranična crkva je postala samoupravna jedinica Ruske pravoslavne crkve.
Samoupravne crkve, egzarhati, eparhije, sinodalne ustanove, parohije, manastiri, bratstva, sestrinstva, duhovni naučni zavodi i predstavništva koji se nalaze u sastavu Ruske pravoslavne crkve čine Moskovski patrijarhat.
U kanonskoj zavisnosti od Ruske pravoslavne crkve se nalazi autonomna Japanska pravoslavna crkva i Kineska pravoslavna crkva (faktički je prekinula postojanje krajem 1960-ih godina).
Prema Ustavu Ruske pravoslavne crkve, najviši organi crkvene vlasti su Pomjesni sabor, Arhijerejski sabor i Sveti sinod na čelu sa patrijarhom, koji vrše zakonodavnu, izvršnu i sudsku vlast u okviru svojih nadležnosti.
Pomjesni sabor može sazvati Arhijerejski sabor ili u izuzetnim slučajevima patrijarh i Sveti sinod. Pomjesni sabor se sastoji iz svih arhijereja, klirika, monaha i laika. On odlučuje o svim pitanjima koji se tiču unutrašnje i spoljne djelatnosti Ruske pravoslavne crkve i bira patrijarha. Poslednji put je održan je u januaru 2009. godine.
Arhijerejski sabor čine svi eparhijski arhijereji, a takođe i vikarni arhijereji koji se nalaze na čelu sinodalnih ustanova i duhovnih akademija. Prema Ustavu, saziva se jedanput u četiri godine. Arhijerejski sabor je najviši crkveni sud; sud prve i poslednje instance pri dogmatskim i kanonskim odstupanjima u radu patrijarha moskovskog i sve Rusije.
Patrijarh je poglavar Ruske pravoslavne crkve i ima titulu „Njegova svetost patrijarh moskovski i sve Rusije“. On je prvi među episkopima Ruske pravoslavne crkve, i njegovo ime se spominje na svim bogosluženjima u hramovima Ruske pravoslavne crkve.
On je neposredni eparhijski episkop grada Moskve (Moskovska oblast se nalazi pod neposrednom upravom patrijarhovog namjesnika — mitropolita krutickog i kolomenskog). Patrijarh ima opštecrkvene upravne nadležnosti: zajedno sa Svetim sinodom saziva Arhijerejski sabor, a u izuzetnim slučajevima i Pomjesni sabor, i predsjedava na njima. On snosi odgovornost za izvršavanje odluka sabora i Svetog sinoda, izdaje ukaze o imenovanju eparhijskih arhijereja, rukovodilaca sinodalnih ustanova, vikarnih arhijereja, rektora duhovnih škola i drugih lica koja imenuje Sveti sinod. Patrijarh nagrađuje arhijereje titulama i najvišim crkvenim odličjima, nagrađuje klirike i laike crkvenim priznanjima. On je arhimandrit (nastojatelj) Trojice Sergijeve lavre i mnogih drugih manastira.
Patrijarh predstavlja i zastupa Rusku pravoslavnu crkvu pred drugim poglavarima pomjesnih pravoslavnih crkava izvršavajući odluke sabora ili Svetog sinoda, a može predstavljati Crkvu u svoje ime. On takođe predstavlja i zastupa Rusku pravoslavnu crkvu pred najvišim organima državne vlasti i drugim svetovnim vlastima.
Moskovska patrijaršija je organ Ruske pravoslavne crkve koji objedinjuje sve strukture kojima neposredno rukovodi patrijarh.
Sveti sinod se sastoji iz predsjednika — patrijarha, sedam stalnih i pet privremenih članova — eparhijskih arhijereja.
Osnovna teritorijalna jedinica je eparhija na čelu koje stoji eparhijski arhijerej i koja objedinjuje sve parohije i manastire na njenoj teritoriji. Granice eparhija određuje Sveti sinod. Organi eparhijske uprave su eparhijski sabor i eparhijski savjet, pomoću kojih arhijerej upravlja eparhijom.
Osnovna organizaciona jedinica crkvenog ustrojstva je parohija koja se sastoji iz klira i laika (parohijana) objedinjenih u jedan hram. Na čelu parohije stoji nastojatelj hrama koga postavlja eparhijski arhijerej. Organi parohijske uprave su: parohijski sabor na čijem čelu stoji nastojatelj hrama, parohijski savjet (izvršni organ, potčinjen parohijskom saboru i sastoji se iz predsjednika — crkvenog starca, njegovog pomoćnika i blagajnika) i revizorska komisija.
Literatura
uredi- А. В. Карташев, Очерки по истории Русской церкви. Париж, 1959;
- Митр. Макарий (Булгаков), История Русской церкви, т. I-XII. Санкт-Петербург, 1864-1886. (переизд. Москва, 1996);
- Русская Православная Церковь 988-1988: Очерки истории, т. I-II. Москва, 1988;
- Н. Д. Тальберг, История Русской церкви. Jordanville 1959; М. В. Толстой, История Русской церкви. Москва, 1991;
- Г. Фло-ровский, Пути русскаго богословия. Париж, 1937.