Despotovo

Despotovo, ranije Sentivan, je naselje u Srbiji u opštini Bačka Palanka u Južnobačkom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 1853 stanovnika.

Despotovo
Pravoslavna crkva
Osnovni podaci
Država	Srbija
Pokrajina	Vojvodina
Upravni okrug	Južnobački
Opština	Bačka Palanka
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	1853
Gustina stanovništva	48 st./km²
Geografija
Koordinate
Nadmorska visina	83 m
Površina	43,7 km²
Despotovo Despotovo (Srbije)
Ostali podaci
Poštanski kod	21468
Pozivni broj	021
Registarska oznaka	BP

Ovde se nalazi Srpska pravoslavna crkva u Despotovu.

Geografski položaj

Atar Despotova ima oblik relativno pravilnog osmougaonika, u kom je naselje smešteno u centralnom delu. Površina atara je 4,046 ha 96a 45 m² i po tome se nalazi na 6. mestu u opštini. Uz istočni rub naselja prolazi kanal Novi Sad-Savino Selo koji je deo hidrosistema DTD.

Atar Despotova se nalazi na Južnobačkoj lesnoj terasi, na njenom unutrašnjem delu, te se svrstava u grupu unutrašnjih naselja, ovog reljefnog oblika. Nadmorska visina atara kreće se od 83 do 88 m mada su dna udolina niža za oko 2 m.

Važan faktor geografskog položaja su i saobraćajne prilike. Despotovo se nalazi na regionalnom putu R-119 Bačka Palanka-Kula. Kod Silbaša se ovaj put ukršta sa putem Novi Sad-Bački Petrovac-Odžaci-Sombor. Kod Savinog Sela R-119 se ukršta sa putem Vrbas-Srbobran-Bečej.

Od Bačke Palanke je udaljeno 28 km, od Vrbasa 19 km, Kule 17 km, Odžaka 25 km, Bačkog Petrovca 21 km i od Novog Sada 46 km.

Istorija

Tokom svog postojanja naselje je često menjalo svoj naziv kao i broj žitelja što potvrđuje burnu istoriju ovog područja. U pisanim dokumentima naselje je prvi put pomenuto u 13. veku po nazivom „Sentivan“, verovatno po porodici čiji je posed bio Sentivanji. Tokom druge polovine 13. veka pominje se kao Senntivankesi (kesi - selo). Na samom početku 15. veka (1418. godina) pominje se kao Despot Sentivan, što znači da je bio posed nekog od srpskih despota. Kroz 15. vek pominje se kao Eđazašsentivan, ali i kao Kišsentivan 1559, te Sentivan u drugoj polovini 16. veka. I u 18. veku pominje se kao Despot Sentivan, a 1904. Mađari selu daju ime Ursentivan. Od kraja Prvog svetskog rata zove se Despot Sveti Ivan, a posle Drugog svetskog rata nosi ime Vasiljevo (po ruskom vojniku Vasilju, prvom oslobodiocu koji je ušao u selo). Posle toga dobija naziv Novo Vasiljevo, a svoje današnje ime Despotovo dobija maja 1952. godine.

Prvobitno naselje je imalo tri uzdužne ulice i tri poprečne, koje se, uz neznatna odstupanja, seku pod pravim uglom. Kasnije se selo širilo duž i oko ovih ulica, pa je do danas zadržalo približno isti (pravougaoni) oblik i izgled, a ima pet poprečnik i uzdužnih ulica. Starije kuće su građene uglavnom od čerpića, nove kuće uglavnom odstupaju i odudaraju od ranijeg izgleda, položaja i načina gradnje.

Despotovo je elektrificirano 1952. godine, a 1973. godine je izvršena rekonstrukcija električne mreže kada je i dovedena trofazna struja. Godine 1970. je asfaltiran put Silbaš-Pivnice, a 1972. godine put prema Savinom Selu. Te godine ugrađena i telefonska centrala sa 40 brojeva. Dana 20. decembra 1990. godine puštena je u rad analogna telefonska centrala sa preko 600 telefonskih priključaka, koja je 2004. goine zamenjena novom savremenom digitalnom centralom. Tokom 2004. i 2005. godine u selu je srušena i sazidana nova zgrada za potrebe mesne kancelarije i mesne zajdenice. Na samom početku 2006. godine izgrađena je i puštena u rad jedina eko česma u selu.

Despotovo u današnje vreme

U centralnom delu naselja nalaze se svi važniji objekti. Tu je osnovna škola (prva škola u Despotovu počela je sa radom krajem 60-ih godina 18. veka), pravoslavna crkva, dom kulture, zdravstvena stanica, zadružni dom, vatrogasni i lovački dom, čitaonica, mesna zajednica, mesna kancelarija, pošta i dr. Prema poslednjem popisu organizovanom 2002. godine u Despotovu je bilo 676 domaćinstava.

U Despotovu nema industrijskih pogona. Značaj zanatske delatnosti i broj zaposlenih u njoj iz godine u godinu opada, broj trgovinskih radnji se povećava, a nekoliko ugostiteljskih objekata tipa kafane podmiruju najosnovnije potrebe stanovništva. U naselju, inače, funkcioniše zemljoradnička zadruga OZZ „Despotovo“ koja gazduje sa oko 17% poljoprivredno obradivog zemljišta i sa ribnjakom koga čini sedam jezera ukupne površine 210 ha. U ovoj zadruzi zaposleno je osamdesetak žitelja Despotova. Što se tiče kulturnog razvoja sela, bitno je pomenuti KUD „Logovac“ iz Despotova, koje čuva folklorne i tradicionalne vrednosti. Svake godine održavaju se „Ivanjdanski susreti“, svečanost koja traje tri dana i okuplja ljubitelje folklora i dobre stare pesme.

Na periferiji Despotova postoji hala-industrijski objekat koji je „pušten u pogon“ od jeseni 2007. godine, otvorena je firma „Nova Italija“, koja se bavi proizvodnjom papirnih i plastificiranih kesa, te su tu mnogi žitelji Despotova našli svoje radno mesto.

Demografija

U naselju Despotovo živi 1654 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,3 godina (39,4 kod muškaraca i 41,1 kod žena). U naselju ima 676 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,10.

Ovo naselje je uglavnom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija Godina Stanovnika 1948. 2425 1953. 2346 1961. 2396 1971. 2402 1981. 2150 1991. 2081 2071 2002. 2120 2096

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi			1863	88.88%
Slovaci			46	2.19%
Hrvati			43	2.05%
Jugosloveni			31	1.47%
Mađari			19	0.90%
Romi			17	0.81%
Rusini			12	0.57%
Muslimani			10	0.47%
Crnogorci			8	0.38%
Česi			7	0.33%
Bunjevci			7	0.33%
Albanci			6	0.28%
Ukrajinci			4	0.19%
Nemci			4	0.19%
Slovenci			2	0.09%
Makedonci			2	0.09%
Rumuni			1	0.04%
nepoznato			3	0.14%

Stanovništvo prema polu i starosti

	m			ž
?	3			2
80+	17			35
75-79	23			36
70-74	45			61
65-69	72			75
60-64	53			81
55-59	43			52
50-54	80			61
45-49	92			82
40-44	90			84
35-39	68			68
30-34	57			52
25-29	82			58
20-24	57			71
15-19	79			79
10-14	61			69
5-9	42			60
0-4	55			51
prosek	39.4			41.1

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 633 652 708 744 697 669 676

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 129 166 120 120 83 40 10 5 1 2 3.10

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 861 235 551 39 35 1 897

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 144 552 169 31 1

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	449	287	10	-	47	1	4	24	3	13
Ženski	239	141	-	-	31	-	2	21	5	2
Oba	688	428	10	-	78	1	6	45	8	15
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	3	3	17	4	4	6	-	-	23
Ženski	3	2	4	6	17	1	-	-	4
Oba	6	5	21	10	21	7	-	-	27

Spoljašnje veze

U Wikimedijinoj ostavi nalazi se članak na temu: Despotovo

• Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
• Satelitska mapa (Wikimapia)
• Gugl satelitska mapa (Maplandia)
• Plan naselja na mapi (Mapquest)