Car Taiwu od Sjevernog Weija
Car Taiwu od Sjevernog Weija ((北)魏太武帝) (408–452), osobno ime Tuoba Tao (拓拔燾), nadimak Foli (佛貍),[4] bio je car Kine, odnosno vladar kineske/Xianbei države Sjeverni Wei. Bio je sin cara Mingyuana, a na prijestolje došao 424. Pokazao se kao vojnički sposobni vladar, koji se uspješno odupro napadima suparničke južnokineske dinastije Liu Song pod carem Wenom, te pokorio države Xia, Sjeverni Yan, i, konačno, Sjeverni Liang čime je 439. konačno ujedinjena sjeverna Kina, okončan period Šesnaest Kraljevstava i započeo period Sjevernih dinastija. Pod uticajem svog premijera Cui Haoa je bio pobožni taoist te je budizam, koji se u njegovo vrijeme širio sjevernom Kinom, smatrao opasnošću pod državu. Godine 444. je tako pod Cui Haovim uticajem pokrenuo veliku kampanju istrebljenja budista na područjima pod svojom vlašću, koju će kineski budisti kasnije nazvati prvom od Tri katastrofe Wua. Pred kraj vladavine je narod postao iscrpljen njegovim ratovima sa Liu Songom, a nezadovoljstvo se prenijelo i na dvor. Tamo je godine 452. ubio dvorski eunuh Zong Ai organizirao puč u kome je car Taiwu ubijen. Zong Ai je nakratko na vlast doveo njegovog sina Tuoba Yua, ali je i on ubrzo ubijen. Tek nakon Zong Aijevog ubistva je na prijestolje došao legitimni vladar u obliku Taiwujevog unuka Tuoba Juna koji će vladati kao car Wencheng.
| Car Taiwu od Sjevernog Weija | |
|---|---|
| Rođenje i smrt: | 408–11. mart 452[1][2] |
| Ime porodice: | Tuòbá (拓拔) |
| Osobno ime: | Táo (燾) |
| Datumi vladavine: | 16. januar 424[1][3]–11. mart 452 |
| Dinastija: | Sjeverni Wei |
| Hramsko ime: | Shìzǔ (世祖) |
| Posthumno ime: (puno) |
Car Tàiwǔ (太武皇帝) ("veliki i ratnički car") |
| Kraljevske titule | ||
|---|---|---|
| Prethodi: car Mingyuan od Sjevernog Weija |
car Sjevernog Weija 424–452 |
Slijedi: Tuoba Yu |
| car Kine (sjeverna) 424–452 | ||
| Prethodi: Helian Chang od Xije |
car Kine (sjeverni Shaanxi) 427–452 | |
| Prethodi: Helian Ding od Xije |
car Kine (Centralni Shaanxi/Istočni Gansu) 430–452 | |
| Prethodi: Feng Hong od Sjevernog Yana |
car Kine (Liaoning) 436–452 | |
| Prethodi: Juqu Mujian od Sjevernog Lianga |
car Kine (Centralni/Zapadni Gansu) 439–452 | |
| Prethodi: Murong Muliyan od Tuyuhuna |
car Kine (Južni Gansu/Istočni Qinghai) 444–452 | |
Izvori
uredi- ↑ 1,0 1,1 Academia Sinica Chinese-Western Calendar Converter.
- ↑ Zizhi Tongjian, vol. 126.
- ↑ Zizhi Tongjian, vol. 119.
- ↑ Članak Wikipedije na japanskom jeziku sugerira da bi se to ime trebalo izgovarati Büri, što znači "vuk" na Xianbei jeziku, ali ne citira izvor za tu tvrdnju.
- Knjiga Weija, vol. 4, part 1, part 2.
- Historija Sjevernih dinastija, vol. 2.[1] Arhivirano 2008-02-26 na Wayback Machine-u
- Zizhi Tongjian, vols. 119, 120, 121, 122, 123, 124, 125, 126.