Albanci u Crnoj Gori

Crnogorski Albanci ; Shqiptarët e Malit të Zi
Ukupna populacija
	30.439
Regioni sa značajnim brojem pripadnika
Jezik/ci
	albanski, crnogorski
Religija
	muslimani i katolici

Albanci su najbrojnija neslavenska manjina u Crnoj Gori. Ukupni broj Albanaca u Crnoj Gori je 30.439, a što predstavlja oko 5% populacije. Albanska manjina živi uglavnom u jugoistočnim i istočnim djelovima Crne Gore, odnosno u opštinama Ulcinj (71%), Plav (19%), Bar (6%), Podgorica (5%) i Rožaje (5%).^[2]

Najveći albanski grad u Crnoj Gori je Ulcinj, sjedište Nacionalnog Savjeta Albanaca, najveće samoupravne institucije Albanaca u toj državi.

Historija uredi

Albanci na Cetinje, 1906. godine

Broj Albanaca u Crnoj Gori od 1900. godine do 2011. godine

Albanci u Crnoj Gori su autohtonsko stanovništvo. Nakon teritorijalne ekspanzije Crne Gore prema teritorijama nastanjene od strane Albanaca 1878. godine, Albanci su po prvi put postali građani te države. Albanci koji su uzeli crnogorsko državljanstvo su bili muslimani i katolici, a živjeli su u gradovima Bar i Ulcinj sa okuženjom, na obali rijeke Bojane i Skadarskoga jezera, kao i u Zatrijebači.^[3]

Poslije Balkanskih ratova, u sastav Crne Gore su ušle nove teritorije nastanjene Albancima. Crna Gora je tada dobila deo Malesije, uključujući Hot i Grudu, odnosno grad Tuzi kao sjedište, Ana e Malit, Plav, Gusinje, Krajinu, Rugovu, Peć i Đakovicu. Na području Plava, Gusinja i Peći, lokalne crnogorske vlasti su u prvim mjesecima 1913. godine izvršile zločine nad muslimanima tih gradova.^[3]

Sa stvaranjem Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenca, nakon Prvog svjetskog rata, Albanci u Crnoj Gori su bili diskriminirani i oduzeta su im njhova prava. Položaj Albanca će se poboljšati u vrijeme Titove Jugoslavije. Sredinom XX vijeak, u Crnoj Gori je živjelo oko 20.000 Albanaca i njihov broj će rasti sve do kraja tog vijeka. Od kraja XX vijek broj Albanaca je počeo da opada kao rezultat migracija.^[3]

Kultura uredi

Albanska narodna nošnja sa teritorije općne Rožaje.

Jezik uredi

Albanci u Crnoj Gori govore gegijski dijalekat albanskog jezik, dok po Popisu stanovništva u Crnoj Gori 2011. godine 32.671 govornika se izjasnolo da im je albanski jezik maternji (5,27% populacije).^[2]

Albanski jezik (zajedno sa srpskim, bosanskim i hrvatskim jezikom) je jezik u službenoj upotrebi, službeno priznat kao manjinski jezik.^[4]

Vjera uredi

Po vjerskoj pripadnosti, Albanci u Crnoj Gori su većina muslimani (73,13%), dok su ostali katolici (26,13%).^[2]

opština	Albanci
opština	Ukupno	Muslimani	Katolici
Ulcinj	14,076	12,313	1,704
Podgorica	9,538	3,521	5,929
Bar	2,515	2,451	46
Plav	2,475	2,344	108
Rožaje	1,158	1,157	1

Obrazovanje uredi

Vlada Crne Gore obezbjeđuje obrazovanje na albanskom jeziku na osnovnom i srednjom obrazaovanju, dok od 2004. godine postoji samostalni studijski program za obrazovanje učitelja na albanskom jeziku na Univerzitetu Crne Gore.^[3]

Osnovo obrazovanje na albanskom jeziku se realizira u 12 osnovnih škola. Srednje obrazovanje na albanskom jeziku se realizira u gimnazij u Tuzima, srednju mješovitu školu "Beqo Bašić" u Plavu i srednju mješovitu školu "Bratstvo-jedinstvo" u Ulcinju, kao i u privatnu gimnaziju "Drita" u Ulcinju.^[5]

Poznati crnogorski Albanci uredi

Mujo Ulqinaku
Rexhep Qosja
Adnan Čirgić, lingvista
Senad Dresheviq, kompozitor
Baca Kurti Gjokaj, nacionalista
Enver Gjokaj, glumac
Sherif Kajosheviq, partizan
Qazim Lekiq, partizan
Mahmut Lekiq, partizan
Ded Gjo Luli, pobunjenik
Nikollë Nikprelaj, pjevač
Ardian Gjokaj, nogometaš
Hajro Ulqinaku, pisac
Roko Gojčaj (Poslanik SFRJ)

Veze uredi

Velika Albanija

Reference uredi

↑ Stanovništvo Crne Gore prema polu, tipu naselja, nacionalnoj, odnosno etničkoj pripadnosti, vjeroispovijesti i maternjem jeziku po opštinama u Crnoj Gori
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Stanovništvo Crne Gore prema polu, tipu naselja, nacionalnoj, odnosno etničkoj pripadnosti, vjeroispovijesti i maternjem jeziku po opštinama u Crnoj Gori – monstat.org
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 Istorijski Leksikon Crne Gore, Grup autorësh, Daily press: Podgoricë, 2006 ISBN 86-7706-169-X
↑ KUSHETUTA E MALIT TË ZI Arhivirano 2016-03-05 na Wayback Machine-u – minmanj.gov.me
↑ DRUGI IZVJEŠTAJ CRNE GORE O SPROVOĐENJU EVROPSKE POVELJE O REGIONALNIM I MANJINSKIM JEZICIMA Arhivirano 2017-01-31 na Wayback Machine-u – mmp.gov.me

[1] Stanovništvo Crne Gore prema polu, tipu naselja, nacionalnoj, odnosno etničkoj pripadnosti, vjeroispovijesti i maternjem jeziku po opštinama u Crnoj Gori

[:2-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Stanovništvo Crne Gore prema polu, tipu naselja, nacionalnoj, odnosno etničkoj pripadnosti, vjeroispovijesti i maternjem jeziku po opštinama u Crnoj Gori – monstat.org

[:0-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 Istorijski Leksikon Crne Gore, Grup autorësh, Daily press: Podgoricë, 2006 ISBN 86-7706-169-X

[4] KUSHETUTA E MALIT TË ZI Arhivirano 2016-03-05 na Wayback Machine-u – minmanj.gov.me

[5] DRUGI IZVJEŠTAJ CRNE GORE O SPROVOĐENJU EVROPSKE POVELJE O REGIONALNIM I MANJINSKIM JEZICIMA Arhivirano 2017-01-31 na Wayback Machine-u – mmp.gov.me

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]