Srpski pravoslavni manastir Svetog Save u Libertivilu
Srpski pravoslavni manastir Svetog Save[1] je manastir Srpske Pravoslavne crkve koji se nalazi u Libertivilu (Ilinois, SAD). Posvećen je Svetom Savi. Manastir je tokom 20. vijeka bio sjedište Eparhije američko-kanadske (1927–1963), Mitropolije srednjezapadnoameričke (1963–1991), Mitropolije libertivilsko-čikaške (2009–2011).[2] Odlukom Svetog arhijerejskog sabora Srpske pravoslavne crkve od maja 2011, manastir je zbog svog duhovnog, istorijskog i kulturnog značaja dobio status stavropigijalnog manastira (pod direktnom upravom patrijarha srpskog).[3]
Istorija
urediManastir je sagradio prvi srpski episkop u Americi Mardarije Uskoković.[4] Sagrađen je u doba velike depresije krajem 20-ih i početkom 30-ih godina 20. vijeka.[4] Episkop Mardarije je pravio velika odricanja te je u to doba nastala izreka „Crkvu gradi umire od gladi“.[5] Izgradnju je novčano pomogao i Mihajlo Pupin.[5] U vrijeme kada je sagrađen, manastir je bio sjedište tek osnovane Eparhije američko-kanadske.[5] Zemljište na kome je manastir sagrađen kupio je episkop Mardarije Uskoković. Episkop Dionisije Milivojević je 1942. kupio osam i 1943. pet hektara zemlje koji su pripali manastiru.[5] Prvi Srpski crkveno-narodni sabor u manastiru održan je od 1. do 5. septembra 1927.[5] U Libertivilu je 1935. održana konvencija SNS (Srpski narodni savez), na kojoj je jedan delegat u duhu tadašnje politike i u vezi sa promjenom naziva Kraljevine SHS u Kraljevina Jugoslavija, predložio: „da se srpski manastir u Libertivilu pretvori u jugoslovenski, a na njemu istakne mesto srpske jugoslovenska zastava“.[5]
Sahranjeni u manastirskoj crkvi
urediTijelo episkopa Mardarija Uskokovića sahranjeno je 18. decembra 1935. u manastirskoj crkvi.[5] Na sahrani episkopa Mardarija prisustvovalo je 200 lica, 40 pravoslavnih sveštenika, od čega 12 srpskih, a njegovo tijelo je obnošeno oko crkve.[5] Posmrtni ostaci Jovana Dučića su nakon njegove smrti 1943. iste godine preneseni u manastirsku crkvu. Dučićevo tijelo je ekshumirano 2000. i preneseno u Trebinje.[6] U crkvi Svetog Save je 14. novembra 1970. sahranjen i kralj Petar II Karađorđević, na čijoj sahrani je prisustvovalo preko 25.000 Srba, više od 400 američkih pilota i predstavnici SAD.[7] Mitropolit libertivilsko-čikaški Hristofor Kovačević sahranjen je 24. avgusta 2010. u ovom manastiru. U manastirskoj crkvi su sahranjeni i episkopi Firmilijan Ocokoljić i Dionisije Milivojević.[8]
Groblje Svetog Save
urediPored manastira je osnovano groblje na kome je prva sahrana održana 1932.[5] Na manastirskom groblju se nalazi oko 2.000 grobova.[8] U njemu je sahranjeno pola srpskih članova i veliki broj ministara Vlade Kraljevine Jugoslavije.[7] Na groblju se nalazi i spomenik generalu Dragoljubu Mihailoviću koji je podigla OS „Ravna Gora“.[9][8] Pored spomenika Dragoljubu Mihailoviću, nalaze se i spomenici vojvodi Momčilu Đujiću i Pavlu Đurišiću.[10] Spomenik Pavlu Đurišiću je uz odobrenje njegove porodice premješten 2007. sa drugog dijela groblja u novoosnovanu „Aleju srpskih velikana“ (Spomen park srpskih velikana) pored spomenika Dragoljubu Mihailoviću, a zatim je pored postavljen spomenik Momčilu Đujiću.[11] Aleja srpskih velikana je zajedno sa sva tri spomenika osveštana 20. maja 2007. u prisustvu članova srpskih nacionalnih organizacija i crkvenih starješina.[11]
Sahranjeni na manastirskom groblju
uredi- Nikolaj Velimirović je 27. marta 1956. sahranjen u manastirskom groblju.
- Sergije Živanović (1909–1966), pukovnik
- Dragiša Kašiković (1932–1977)
- Dimitrije Najdanović (1897–1986), protojerej i profesor (sahranjen 28. marta 1986)[8]
- Ilija Brašić, general, komandant Armije niške oblasti[8]
- Zaharije Milekić (Zdravko Milekić), iguman manastira Rača[8]
- Gvozden Petrović, protojerej iz Mrčajevaca[8]
- Milan Šijački (1903–1985)
- Konstantin Fotić
- Milan Gavrilović
- Živan Knežević (1906–1984)
- Žarko Mirković (–2011), protojerej stavrofor
- Nedeljko Grgurević (Foča, 1934 – SAD, 23. juli 2009), protojerej stavrofor, dekan i profesor Bogoslovskog fakulteta Sveti Sava i zamjenik episkopa Eparhije istočnoameričke
Znamenite ličnosti
urediOsobe koje su vezane za manastir i bogosloviju:
- Nikolaj Velimirović (1881–1956), predavao u Bogosloviji Svetog Save i sahranjen u crkvi
- Irinej Đorđević (1894–1952), episkop američko-kanadski (1935–1938) i profesor Bogoslovije Svetog Save
- Mardarije Uskoković (1889–1935), osnivač manastira i prvi srpski episkop u Americi
- Dionisije Milivojević (1898–1979), episkop američko-kanadski (1939–1964)
- Slavko Stoković (1909), finansijski sekretar eparhije
- Dimitrije Balać (1913–1979), upravnik manastira (1940)
- Danilo Krstić (1927–2002), monah u manastiru
- Hristofor Kovačević (1928–2010), učenik bogoslovije a kasnije profesor Bogoslovskog fakulteta
- Mitrofan Kodić (1951), profesor Bogoslovskog fakulteta
- Milutin Knežević (1949), učenik Bogoslovskog fakulteta
Izvori
uredi- ↑ „Pogledi: Vojvoda Dobroslav Jevđević i vojvoda Momčilo Đujić na ulazu u manastir Sveti Sava u Libertivilu kod Čikaga, pedesetih godina”. Arhivirano iz originala na datum 2012-10-03. Pristupljeno 2012-10-07.
- ↑ „Letnji dečji kamp u manastiru Svetog Save u Libertivilu, str. 8” (sr). Staza Pravoslavlja. 2009. Pristupljeno 22. 3. 2012.
- ↑ „Patrijarh srpski Irinej u poseti Sjedinjenim Američkim Državama” (sr). Srpska pravoslavna crkva. 28. 11. 2011. Arhivirano iz originala na datum 2012-07-12. Pristupljeno 23. 3. 2012.
- ↑ 4,0 4,1 „Letnji dečji kamp u manastiru Svetog Save u Libertivilu, str. 12” (sr). Staza Pravoslavlja. 2010. Pristupljeno 22. 3. 2012.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 Istorija Srpske pravoslavne crkve III (Za vreme Drugog svetskog rata i posle njega), Đoko Slijepčević, Minhen-Keln 1962-1986 (Beograd 1991, 2002) (sh)
- ↑ „Neispunjena želja Jovana Dučića” (sr). Politika. 10. 4. 2011. Pristupljeno 23. 3. 2012.
- ↑ 7,0 7,1 „Raskol u Libertivilu, pomirenje na Oplencu” (sr). Politika. 10. 3. 2007. Pristupljeno 23. 3. 2012.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 „Život Srba u Americi (Pravoslavlje br. 911)” (sr). Pravoslavlje (novine srpske patrijaršije). Arhivirano iz originala na datum 2012-01-07. Pristupljeno 22. 3. 2012.
- ↑ „Pogledi: Četnici u emigraciji: Nikica Kosanović i Đoko Marijan polažu venac na spomenik generalu Draži Mihailoviću u Libertivilu, SAD. Spomenik je podigla OS: „Ravna Gora“”. Arhivirano iz originala na datum 2012-07-25. Pristupljeno 2012-10-07.
- ↑ „Na grobu kralja Petra” (sr). Politika. 13. 3. 2007. Pristupljeno 23. 3. 2012.
- ↑ 11,0 11,1 „Velika nacionalna manifestacija u manastiru Sv. Save u Libertivilu: Otvoren i osvećen Spomen park srpskih velikana, str. 8” (sr). Staza Pravoslavlja. 2007. Pristupljeno 23. 3. 2012.
Literatura
uredi- Istorija Srpske pravoslavne crkve III (Za vreme Drugog svetskog rata i posle njega), Đoko Slijepčević, Minhen-Keln 1962-1986 (Beograd 1991, 2002) (sh)
- Crkveno zakonodavstvo SPC, knj. I, Beograd (1926)
Spoljašnje veze
uredi- Groblje Sveti Sava, Libertivil (sh)
- Spomen ploča u manastirskoj crkvi Arhivirano 2013-09-21 na Wayback Machine-u (sh)
- Orthphoto: Manastir Svetog Save u Libertvilu Arhivirano 2013-09-21 na Wayback Machine-u (sh)