Gama-hidroksibuterna kiselina
Gama-hidroksibuterna kiselina (GHB, 1,4 butanediol) je supstanca koja se prirodno javlja u centralnom nervnom sistemu, vinu, govedini, i skoro svim životinjama u manjim količinama.[5] Takođe je neurozaštitni terapeutski nutrijent koji je u mnogim državama kategorisan kao ilegalna droga.[6] U SAD je njena upotreba trenutno regulisana, a prodaje je Jazz Pharmaceuticals pod imenom Xyrem[7], za tretiranje katalepsije i preterane dnevne pospanosti kod pacijenata koji pate od narkolepsije.
| |||
| |||
| (IUPAC) ime | |||
|---|---|---|---|
| 4-Hydroxybutanoic acid | |||
| Klinički podaci | |||
| Identifikatori | |||
| CAS broj | 591-81-1 | ||
| ATC kod | N01AX11 N07XX04 | ||
| PubChem[1][2] | 3037032 | ||
| DrugBank | DB01440 | ||
| ChemSpider[3] | 9984 | ||
| UNII | 30IW36W5B2 
| ||
| KEGG[4] | C00989
| ||
| Hemijski podaci | |||
| Formula | C4H8O3 | ||
| Mol. masa | 104.10 g/mol (GHB) 126.09 g/mol (so natrijuma) 142.19 g/mol (so kalijuma) | ||
| SMILES | eMolekuli & PubHem | ||
| |||
| Sinonimi | γ-hidroksibuterna kiselina γ-hidroksibuterat GHB | ||
| Farmakokinetički podaci | |||
| Bioraspoloživost | 25% (oralno) | ||
| Metabolizam | 95%, uglavnom hepatički | ||
| Poluvreme eliminacije | 30–60 minuta | ||
| Izlučivanje | 5%, renalno | ||
| Farmakoinformacioni podaci | |||
| Trudnoća | ? | ||
| Pravni status | Zabranjena supstanca (S9) (AU) Schedule III (CA) ? (UK) Klasa B (NZ), kontrolisana supstanca (SAD) | ||
| Način primene | Obično oralno; intravenozno | ||
Istorijski, GHB je korišćen kao anestetik opšte namene, za tretiranje slučajeva insomnije, kliničke depresije, narkolepsije i alkoholizma, kao i za poboljšanje sportskih rezultata.[8] Takođe, ilegalno se koristi kao intoksikant i kao droga za silovanje. GHB se prirodno proizvodi u ljudskim ćelijama i strukturalno je srodan sa ketonskim telom beta-hidroksibutiratom. Kao suplement tj. lek, najčešće se koristi u obliku soli. GHB takođe nastaje i kao proizvod fermentacije, i u malim količinama se nalazi u nekim pivima i vinima.
Povezano
urediReference
uredi- ↑ Li Q, Cheng T, Wang Y, Bryant SH (2010). „PubChem as a public resource for drug discovery.”. Drug Discov Today 15 (23-24): 1052-7. DOI:10.1016/j.drudis.2010.10.003. PMID 20970519.
- ↑ Evan E. Bolton, Yanli Wang, Paul A. Thiessen, Stephen H. Bryant (2008). „Chapter 12 PubChem: Integrated Platform of Small Molecules and Biological Activities”. Annual Reports in Computational Chemistry 4: 217-241. DOI:10.1016/S1574-1400(08)00012-1.
- ↑ Hettne KM, Williams AJ, van Mulligen EM, Kleinjans J, Tkachenko V, Kors JA. (2010). „Automatic vs. manual curation of a multi-source chemical dictionary: the impact on text mining”. J Cheminform 2 (1): 3. DOI:10.1186/1758-2946-2-3. PMID 20331846.
- ↑ Joanne Wixon, Douglas Kell (2000). „Website Review: The Kyoto Encyclopedia of Genes and Genomes — KEGG”. Yeast 17 (1): 48–55. DOI:10.1002/(SICI)1097-0061(200004)17:1<48::AID-YEA2>3.0.CO;2-H.
- ↑ Weil, Andrew; Winifred Rosen (1993). „Depressants”. From Chocolate to Morphine (2nd izd.). Boston/New York: Houghton Mifflin Company. str. 77. ISBN 0-395-66079-3.(en)
- ↑ Erowid GHB Vault : Legal Status, Pristupljeno 28. 3. 2013.(en)
- ↑ Jazz Pharmaceuticals Inc (JAZZ.O) Full Description | Stocks | Reuters.com Arhivirano 2008-05-22 na Wayback Machine-u, Pristupljeno 28. 3. 2013. (en)
- ↑ Theodore I Benzer (8. 1. 2007.). „Toxicity, Gamma-Hydroxybutyrate”. eMedicine. (en)
Literatura
uredi- Weil, Andrew; Winifred Rosen (1993). „Depressants”. From Chocolate to Morphine (2nd izd.). Boston/New York: Houghton Mifflin Company. str. 77. ISBN 0-395-66079-3.(en)
