Bosutska kultura
Bosutska kultura je termin koji se odnosi na kulturu Starijeg gvozdenog doba, na prostoru današnje Srbije, koja je tako nazvana po arheološkom nalazištu na Bosutu.[1] Bosutska kulturna grupa izdvojena je kao posebna pojava na teritoriji Vojvodine i zapadne Srbije. Bosutskoj kulturi je bila srodna Basarabi kultura. Prema jednom mišljenju, nosioci Bosutske kulture su bili Tribali, a prema drugom mišljenju Dako-Geti.
| Bosutska kultura | |||
|---|---|---|---|
| Geografija | |||
| Kontinent | Evropa | ||
| Regija | Srednja Evropa, Balkan | ||
| Zemlja | Srbija | ||
| Glavni lokalitet | Bosut | ||
| Društvo | |||
| Jezik | indoevropski | ||
| Religija | indoevropska | ||
| Društveno uređenje | složeno socijalno izdiferencirano društvo | ||
| Period | |||
| Istorijsko doba | gvozdeno doba | ||
| Nastanak | 10. vek pne | ||
| Prestanak | 4. vek pne | ||
| Prethodnici i naslednici | |||
| Prethodile su: | Nasledile su: | ||
|
| ||
| Portal:Arheologija | |||
Iskopavanja
urediNalazište je otkriveno 1880. godine, a prva iskopavanja započeta su 1964. godine u organizaciji Muzeja Srema iz Sremske Mitrovice, gde su i deponovani pronađeni predmeti. Rezultati iskopavanja pokazali su da je reč o višeslojnom istorijskom naselju.
Ovo nalazište je postalo eponim za identifikaciju srodnih kulturnih pojava šireg balkanskog prostora za period starijeg gvozdenog doba. Godine 1975. nastavljeni su radovi na lokalitetu i trajali su do 1988.
Lokalitet Gradina
uredi- Glavni članak: Gradina na Bosutu.
Lokalitet Gradina nalazi se u ataru sela Vašice kod Šida, na levoj obali reke Bosut. Rezultati dosadašnjih istraživanja pokazali su da se radi o višeslojnom praistorijskom naselju sledeće hronološko-stratigrafske slike:
- neolit - naselje sopotsko-lenđelske kulture
- eneolit - kultura Boleras-Černavoda III
- rano i srednje bronzano doba - vinkovačka i vatinska kultura
- starije gvozdeno doba - materijal bosutske kulture sa tri razvojne faze
- mlađe gvozdeno doba - naselje Skordiska
Ostali lokaliteti
urediDrugi značajni lokaliteti Bosutske kulture su Gomolava, Židovar, Feudvar i Kalakača.
Periodizacija
urediBosutska kultura se razvijala tokom gotovo celog Ranog gvozdenog doba, od 9. veka p.n.e. do velikih migracija u srednjoj Evropi i južnoj Panonskoj niziji, koje su završene invazijom keltskih plemena u Podunavlju oko 4. veka p.n.e.
Ova kultura se deli na tri faze:
- Kalakača-Bosut
- Basarabi
- Bosut III
Najranija naselja Bosutske kulture vuku direktne korene iz kasnog bronzanog doba Belegiške kulture.
Izvori
uredi- ↑ Praistorija, Kulture mlađeg kamenog doba — neolit, Gradski muzej Sombor
Literatura
uredi- Dr Predrag Medović, Praistorija na tlu Vojvodine, Novi Sad, 2001.
- Dragoslav Srejović, Iliri i Tračani, Beograd, 2002.