Ahmedi (pjesnik)
Ibrahim Tadžedin (Anadolija, oko 1334 – Amasya, 1413) poznatiji pod pseudonimom Ahmedî, bio je turski pjesnik iz ranog osmanskog doba. Smatra se jednim od najvećih pjesnika u Anadoliji u 14. stoljeća.[1]
| Ahmedî | |
|---|---|
| Biografske informacije | |
| Rođenje | 1334. Anadolija |
| Smrt | 1413. Amasya |
| Opus | |
| Jezik | turski |
| Znamenita djela | |
| |
Život uredi
Rođen je u Anadoliji. Najpoznatiji je kao Ahmedî (ar. أحمدي), ali spominje se i kao Taceddin Ibrahim ili Taj ad-Dīn İbrahim ibn Hizr Ahmedi. Njegovo pravo ime je Tâceddîn İbrâhîm bin Hızîr.[1] Kao mladić otišao je studirati u Kairo, gdje je postao učenik šejha Ekmeledina[α 1], te se sprijateljio sa Hadži-pašom Ajdinlijom[α 2] i sa Mula Fenârîjem[α 3] Nakon povratka u Anadoliju, nastanio se u Ajdinskom, Germijanskom i Osmanskom begluku, iako su točni datumi nisu poznati.[1] Znamo da je napisao udžbenike za Hamzu, sina Isâ-bega Ajdinskog; da je poklonio pjesme Germiyanoğlu je poklonio pjesme šahu Süleymanu Germijanskom i da je stupio u službu emira Süleymana, jednog od sinova sultana Bajezida.
Još u mladim danima, posjetio je dvor sultana Bajezida, i prisustvovao bici kod Angore, gdje je upoznao i napisao kasidu Timuru.
Nakon Bajezidove smrti, vratio je se u Anadoliju i ponovo ga je primio Sulejman Čelebija, koji je na svom dvoru okupio mnoge pjesnike, među kojima i Ahmedîjin brat Hamzevi.[α 4] Ovo je djelo napisano u prozi, slobodno prošaranoj poezijom. Ahmedi je pjesmu “Iskender-name” ili “Knjiga o Aleksandru” posvetio Sulejmanu Čelebiju. Ahmedî je svoje djelo „Iskendername” ili „Knjiga o Aleksandru” posvetio je Sulejmanu Čelebiji. Po uzoru na djela Nezamija, u 8.000 dvostiha Ahmedî koristi nacrt osvajanja Aleksandra Velikog kako bi ponudio diskurs o filozofiji, teologiji i historiji. I svoj divan od kasida i gazala je posvetio svome meceni. Bio je vjerojatno utjecajan dvorjanin. Naime, sačuvan je ugovor između Sulejmana Čelebije i poznog Bizanta, koji je Ahmedî potpisao kao svjedok.[2] Ahmedîjev odnos sa Sulejmanovim velikim vezirom, Čandarli Ali-pašom, bio je napet – u svome dastanu je pjesnik govorio o Ali-paši kao čovjeku „malog znanja”.[2]
Nakon smrti svog zaštitnika (1411), bio je u službi sultana Mehmeda sve do svoje smrti u 1413. godini.[3]
Djela uredi
- Ahmedi Divanı (Ahmedîjev divan)
- Cemşîd ü Hurşid (mesnevi o ljubavnoj priči između Cemşîda i Hurşîde)
- İskendernâme (mesnevi)
- Tervîhu’l-ervâh (mesnevi o medicini)
- Bedâyi'u’s-siĥr fî śanâyi'i’ş-şi'r (Perzijski književni traktat sa primjerima na arapskom, perzijskom i turskom)
- Mi’yârü’l-edeb (perzijski udžbenik u stilu kaside)
- Mîzânü’l-edeb (perzijski udžbenik u stilu kaside)
- Mirķātü’l-edeb (arapsko-perzijski rječnik stihova)
Bilješke uredi
- ↑ Akmal al-Din al-Babarti (1310-1384), hanefijski učenjak, pravnik, skolastički maturidi teolog, haditski učenjak, gramatičar, plodan autor sa više od 40 djela na svoje ime.
- ↑ Aydınlı Hacı Paşa (1339-1413), doktor i vjerski učenjak.
- ↑ Molla Fenârî (Maveraünnehir, 1350 – Bursa, 1430), vjerski učenjak i prvi šejhulislam Osmanskog carstva.
- ↑ Hamzewi je uglavnom poznat po tome što je u dvadeset i četiri toma sakupio legendarnu povijest Hamze (Ḥamza ibn ʿAbd al-Muṭṭalib حَمْزَة إبْن عَبْد ٱلْمُطَّلِب ; oko 568-625), strica proroka Muhameda.
Izvori uredi
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Acıduman, Ahmet (2013). „Şair ve Hekim Ahmedî’nin Tervîhü’l-Ervâh adlı tıbbî mesnevîsinde çocukların sağlığının korunması üzerine”. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 56: 218-227.
- ↑ 2,0 2,1 İnalcık, Halil (2008). „The Origins of Classical Ottoman Literature: Persian Tradition, Court Entertainments, and Court Poets”. Journal of Turkish Literature (5): 5-76.
- ↑ „Taceddin Ahmedi | Turkish author” (en). Encyclopedia Britannica. Pristupljeno 2020-05-18.