Železnička stanica Beograd–glavna
Železnička stanica Beograd–glavna je glavna beogradska železnička stanica. Građena je između 1882. i 1885. po planovima arhitekte Dragutina Milutinovića, ima status spomenika kulture od velikog značaja i tu okreću 46 (Glavna železnička stanica–Mirijevo), 51 (Glavna železnička stanica–Bele vode), 91 (Glavna železnička stanica–Ostružnica /Novo naselje/), 92 (Glavna železnička stanica–Ostružnica /Karaula/) 511 (Glavna železnička stanica–Sremčica), 551 (Glavna železnička stanica–Velika Moštanica), 552 (Glavna železnička stanica–Umka), 553 (Glavna železnička stanica–Rucka), 601 (Glavna železnička stanica–Surčin) i noćna linija 601 (Glavna železnička stanica–Dobanovci).[1]
| Železnička stanica Beograd–glavna | |
|---|---|
| |
| Glavni stanični ulaz. | |
| Zemlja | Srbija |
| Mesto | Beograd |
| Adresa | Savski trg 2 |
| Koordinate | |
| Koridor | 10 |
| Železničke linije | Beograd—Subotica Beograd—Niš Beograd—Bar Pruga Beograd—Šid |
| Druge linije | autobus (9 dnevnih linija: 46, 51, 91, 92, 511, 551, 552, 553, 601; 2 noćne linije: 51, 601) tramvaj (9 linija: 2, 3, 7, 7L, 9, 9L, 12, 12L, 13) |
| Struktura | u nivou |
| Perona | 6 |
| Koloseka | 10 |
| Pristup biciklima | da |
| Otvorena | 1. septembra 1884. |
| Elektrifikovana | 1970. |
| Pristup invalidima | 
|
| Vlasnik | Železnice Srbije |
Istorijat
urediPovezana je neposredno sa izgradnjom prve srpske železničke pruge Beograd—Niš, dovršene 1884. godine. Zgrada je izgrađena po uzoru na železničke stanice velikih evropskih zemalja i stoji kao monumentalno zdanje. Mesto gde je stanica izgrađena zvalo se Ciganska bara i kasnije Bara Venecija. Prvi voz sa ove stanice krenuo je ka Zemunu uz dvorske počasti, 20. avgusta (1. septembra) 1884. godine u 15 časova.[2] Prvi putnici bili su kralj Milan, kraljica Natalija i prestolonaslednik Aleksandar Obrenović, na putu ka Beču. Svečanom otvaranju stanice prisustvovalo je više od 200 inostranih zvanica i više hiljada građana.[3] Prva kompozicija ka Nišu krenula je tri dana kasnije, dok je prva redovna linija krenula je prema Nišu 3./15. septembra u 6 časova. Istog dana, otvorena je i linija do Pešte, a u početku su na ovim linijama saobraćala po dva voza dnevno.[4] Od 1980. do 2009. godine, pored ulaza u stanicu stajala je lokomotiva Plavog voza koji je prevozio maršala Tita.[3]
Spomenik kulture
urediU vreme građenja zgrada je predstavljala jedno od najmonumentalnijih zdanja i simbola tadašnje kraljevske prestonice. Jedna je od prvih železničkih stanica u Srbiji, čiji je projekat obuhvatao specifičan arhitektonski program i sadržaje prilagođene evropskim tehničkim dostignućima. Oblikovana je u duhu akademizma kao reprezentativno zdanje, razuđene osnove. Arhitektonskom kompozicijom dominira središnji klasicistički rizalit glavnog ulaza, nadvišen trougaonim timpanonom. Svojim specifičnim rešenjem zgrada predstavlja svedočanstvo tehničkog i arhitektonskog razvoja Srbije u poslednjim decenijama 19. veka.
Reference
uredi- ↑ Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda
- ↑ Srpske novine, 21.8.1884.
- ↑ 3,0 3,1 „24 sata“ – „Na mestu železničke stanice pre dva veka bila je bara“ Arhivirano 2013-12-24 na Wayback Machine-u, 5.3.2012.
- ↑ Srpske novine, 2.9.1884.
