Sigismund III Vasa
Sigismund III Vasa poljski: Zygmunt III Waza (Gripsholm, 20. jun 1566. - Varšava, 30. april 1632.), bio je poljski kralj od 1587. do 1632 i švedski kralj od 1592. do 1599.[1]
| Sigismund III Vasa | |
|---|---|
| |
| Portret Sigismunda III | |
| Kralj Poljske | |
| Vladavina | 18. septembar 1587. - 19. april 1632. |
| Krunidba | 27. decembar 1587. |
| Prethodnik | Stefan Batory |
| Nasljednik | Vladislav IV |
| Kralj Švedske | |
| Vladavina | 17. novembar 1592. - 24. jul 1599.. |
| Krunidba | 19. februar 1594. |
| Prethodnik | Johan III |
| Nasljednik | Karl IX |
| Supruge | Anna Austrijska Constanza Austrijska |
| Djeca | Vladislav IV Jan II Kazimir Vasa Jan Albert Vasa Karl Ferdinand Vasa Aleksander Karol Vasa Anna Katarina Vasa |
| Dinastija | Vasa |
| Otac | Johan III |
| Majka | Katerina Jagelović |
| Rođenje | 20. jun 1566. Gripsholm |
| Smrt | 30. april 1632. Varšava |
| Vjera | katolik |
Sigismund je za svoje vladavine želio postići trajni savez između Poljske i Švedske, ali je umjesto toga stvorio vrlo antagonističku atmosferu između te dvije zemlje, koja je rezultirala ratovima koji su se protegli do 1660.[1]
Biografija uredi
Sigismund je bio najstariji sin kralja Johana III i Katerine Jagelović, kćeri Sigismunda I. Po ocu je dakle pripadao švedskoj Dinastiji Vasa, a preko majke koja ga je odgojila u katoličkom duhu pripadao je poljskim Jagelovićima.[1]
Za poljskog kralja izabran je u augustu 1587., naslijedivši na tronu svoga strica Stefana Batorya, ali je da bi to postao morao pristati na smanjenje svojih ovlasti na račun tadašnjeg Sejma (on je tad bio Dieta).[1]
Nakon tog se 1592. oženio sa austrijskom nadvojvotkinjom Annom, a nakon očeve smrti iste godine, dobio je odobrenje Sejma da prihvati i švedski tron. Za švedskog monarha je okrunjen 1594., ali tek nakon što je obećao da će podržati široko rasprostranjeni luteranizam.[1]
Napuštajući svog suviše paternalistički nastrojenog ujaka Karla (kasniji kralj Karl IX) koji je tad vladao Švedskom kao regent, Sigismund se vratio u Poljsku u julu 1594. U međuvremenu je Karl, podigao bunu protiv njega, pa se Sigismund vratio u Švedsku sa vojskom, i pobijedio Karla u Bitci kod Stangebroa - 1598., a nakon tog ga i svrgnuo s trona 1599.[1] Nakon tog je Sigismundova vanjska politika bila usmjerena na to da povrati pravo na švedski tron, zbog tog su Poljska i Švedska povremeno ratovale počevši od 1600.[1] Sigismund je također pokušao održavati savezništvo sa austrijskim habsburgovcima. Kad mu je umrla prva žena nadvojvotkinja Anna - 1598., oženio je njenu sestru Constanzu 1605.[1]
Na unutrašnem poljskom planu, uspio je naljutiti svoje protivnike, svojim zahtjevom da se uvede pravilo većinskog odlučavanja u Sejmu, umjesto dotadašnjeg pravila da se zakonske promjene moraju usvojiti jednoglasno. Zbog tog je u Poljskoj izbio građanski rat koji je trajao od 1606. do 1608.[1]
Izvori uredi
Vanjske veze uredi
| Prethodnik: | Kralj Švedske | Nasljednik: |
| Johan III | Karl IX |