Palata Ješue D. Saloma
Palata Ješue D. Saloma nalazi se u općini Centar u Sarajevu, Bosna i Hercegovina. Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika, na sjednici održanoj od 4. do 11. novembra 2008. godine, donijela je odluku da se palata proglasi za nacionalni spomenik BiH.[1] Ovu odluku Komisija je donijela u sljedećem sastavu: Zeynep Ahunbay, Martin Cherry, Amra Hadžimuhamedović, Dubravko Lovrenović (predsjedavajući) i Ljiljana Ševo.
Lokacija uredi
Nalazi se desnoj obali rijeke Miljacke, na Obali Kulina bana broj 20 u nizu između objekata građenih tokom austrougarskog perioda, a sa suprotne obale Miljacke pozicioniran je objekat Aškenaskog hrama.[2]
Historija uredi
Palata Ješue D. Saloma izgrađena je 1901. godine. Autor projekta je arhitekt Josip Vancaš. Gradnja ovog objekta predstavlja jedan od najranijih primjera reprezentativne gradnje u stilu secesije floralnih motiva, a za potrebe porodičnog stanovanja.[3]
U vrijeme građenja ove palate na snazi je bio novi Građevinski red za „Zemaljski glavni grad Sarajevo“, objavljen 5. augusta 1893. godine. Ovim građevinskim redom vodi se računa o budućem izgledu grada, pa su u pogledu građenja i primjene građevinskog materijala postavljeni novi standardi.[4]
Godine 1922. objekat je prodat Simi Krstiću, a 1931. godine palatu preuzima Zemaljska banka za Bosnu i Hercegovinu, koja iste godine prodaje zgradu Jacques-u Salomu, direktoru prve bosanske fabrike šibica Dolac.
Od 1962. godine objekat postaje društvena svojina, i u njega je smješteno sjedište Društvo inženjera i tehničara Bosne i Hercegovine. Nakon završetka rata pristupilo se sanaciji enterijera i u objekat je smješten kantonalni odbor političke stranke SDA. Godine 2008. godine Kantonalni zavod za zaštitu kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa Sarajevo obnovio je palaču.
Opis uredi
Dimenzije iznose 27,70 x 16,55 m. Spratnost iznosi Podrum+P+1+Atika, a ukupna visina 18,20 m.
Južno pročelje usmjereno ka rijeci Miljacki predstavlja primjer reprezentativne gradske fasade riješene u duhu secesije. Dekoracija pročelja razvija se odozdo prema gore, a glavni akcenat je dat na centralno postavljeni široki ispust u obliku lože iznad kojeg se nalazi balkon i kupola.
Ulaz u objekat predstavlja dvokrilni drveni portal dimenzija 2,15 m x 3,30 m, od kvalitetnog hrastovog drveta premazanog smeđom zaštitnom farbom. Gornji dio portala je ustakljen i zaštićen je originalnom kovanom bravarijom sa elementima u secesijskom stilu. Na bočnim dijelovima atike je dekorisani pojas širine od 110 cm, sa motivom naizmjeničnog nizanja većeg kruga prečnika 50 cm i manjeg kruga prečnika 25 cm. Na uglovima atike su stupci, na kojima se nalaze likovi flore. Ovi stubovi su završeni stilizovanim motivom globusa. Slični elementi se nalaze i na uglovima doksata.[5].
Kompletna kompozicija je završena dvovodnim krovom iz kojeg izrasta jajolika kupola prečnika od oko 3,70 m i visine od 5,10 m.
Literatura uredi
- Krzović, Ibrahim (2004). Arhitektura secesije u Bosni i Hercegovini. Kulturno naslijeđe, Sarajevo.
- Nedžad Kurto - Sarajevo 1492-1992, Oko, Sarajevo.
Reference uredi
- ↑ „Palata Ješue D. Saloma u Sarajevu”. kons.gov.ba. Pristupljeno 13. 9. 2016.[mrtav link]
- ↑ „Alija Bejtić: Ulice i trgovi Sarajeva – Topografija, geneza, topinimi”. Muzej grada Sarajeva, Sarajevo, 1973. Arhivirano iz originala na datum 2019-05-02. Pristupljeno 13. 9. 2016.
- ↑ „Nedžad Kurto: ARHITEKTURA BIH- Razvoj bosanskog stila”. Kulturno naslijeđe, Sarajevo. Pristupljeno 9. 2. 2017.
- ↑ „Spasojević Arhitektura stambenih palata austrougarskog perioda u Sarajevu-”. RABIC Sarajevo, 1999. Pristupljeno 9. 2. 2017.
- ↑ „Gorčin Dizdar: Secesija i ‘bosanski slog’ – bosanski stil u arhitekturi”. Fondacija Mak Dizdar, objavljeno 07/12/2008.. Pristupljeno 9. 2. 2017.
