Metadon
Metadon je sintetski opioid, snažan analgetik koji je još u II svjetskom ratu, u Njemačkoj, sintetisan za potrebe vojne medicine i hirurgije, te korišten kao sredstvo za uklanjanje bolova svih vrsta. Po svom sastavu je hidroklorid i uspješno djeluje na morfinske receptore u mozgu gdje 1 mg metadona zamjenjuje i postiže učinak 4 mg morfina. Godine 1964. bračni par Dole i Nyswander prvi počinju eksperimente sa metadonom i koriste ga u praksi kod narkomanskih (heroinskih) apstinencijalnih kriza.
| |||
| (IUPAC) ime | |||
|---|---|---|---|
| (RS)-6-(Dimetilamino)-4,4-difenilheptan-3-on | |||
| Klinički podaci | |||
| Identifikatori | |||
| CAS broj | 76-99-3 | ||
| ATC kod | N02AC52 N07BC02, R05DA06 | ||
| PubChem[1][2] | 4095 | ||
| DrugBank | DB00333 | ||
| ChemSpider[3] | 3953 | ||
| Hemijski podaci | |||
| Formula | C21H27NO | ||
| Mol. masa | 309.445 g/mol | ||
| SMILES | eMolekuli & PubHem | ||
| |||
| Farmakokinetički podaci | |||
| Bioraspoloživost | 40-90% (oralno) | ||
| Metabolizam | Hepatički | ||
| Poluvreme eliminacije | 24-36 h | ||
| Izlučivanje | Urin, Test putem specifične gravitacije i bilirubina | ||
| Farmakoinformacioni podaci | |||
| Trudnoća | ? | ||
| Pravni status | ? (UK) Schedule II (SAD) | ||
| Opojna droga | Veoma visoka | ||
| Način primene | oralno, intravenozno, insuflaciono, sublingualno, rektalno | ||
Metadonska terapija
urediMetadonom se ne liječi narkomanija, već se putem tzv. supstitucione metadonske terapije otklanjaju znaci apstinencijalne krize. Zavisnik, pod nadzorom medicinskog osoblja, svakodnevno dobija dozu "Heptanona" (ime leka koji u sebi sadrži Metadon) koja održava normalno stanje i metabolički balans. Postoje stroga pravila o uzimanju ove sintetske droge.
Glavni efekat metadona
uredi- oslobađanje žudnje za narkotikom
- suzbijanje apstinencijalnog sindroma
- blokiranje euforičnog efekta povezanog sa heroinom
Da li je terapija metadonom bezbedna i efikasna
urediVeći broj studija je pokazao da je terapija održavanja metadonom bezbedna i da ne deluje smirujuće. Terapija metadonom je bezbedna čak i za trudnice. Kod većine osoba koje su duže vreme koristile opijate, potrebne su veće doze metadona i terapija na neodređeno vreme. Dugoročna terapija metadonom se pokazala efikasnijom od kratkoročne terapije detoksikacijom.
Zašto terapija metadonom treba da bude dugoročna
urediHronična upotreba heroina izaziva promene u hemiji i biologiji mozga kod određenog broja zavisnika. Kod pojedinih osoba, može se dogoditi da se funkcija mozga nikada ne povrati u prvobitno stanje. Zavisnost od opijata se smatra hroničnim stanjem zbog čega i lečenje treba da bude kontinuirano, baš kao i kod drugih hroničnih stanja (npr. šećerna bolest, povišen krvni pritisak).
Održavanje ili spuštanje
urediIako kod manjeg broja pacijenata/zavisnika vremenom prestaje potreba za supstitucionim lekom, najveći broj pacijenata zavisnika ima potrebu da bude na terapiji tokom dužeg vremenskog perioda. Ustanovljeno je da prinudno smanjenje doze leka, bez pristanka zavisnika, ne daje dovoljno dobre rezultate. Drugim rečima, od osoba koje su na metadonskoj terapiji ne bi trebalo zahtevati da se odreknu leka (Metadon) koji im poboljšava kvalitet života.
Optimalna doza metadona
urediMetadonska terapija podrazumeva lek, koji kao i kod drugih lekova, podrazumeva određenu dozu. Ta doza se kod svih lekova, pa i kod metadona određuje individualno za svaku osobu, a na osnovu odnosa pacijenta/zavisnika i lekara, pri čemu lekar uzima u obzir procenu pacijentovog stanja, individualnih (metaboličkih) potreba i drugih medicinskih stanja i terapija. Manje doze metadona mogu biti nedovoljno efikasne ili može izostati blokirajući efekat (uzimanje nekog drugog opijata, preko metadona, ne daje euforičan efekat).
Smatra se da su optimalne doze leka „Metadon“ u terapiji održavanja između 60 i 120 mg. Doze ispod 60 mg najčešče nisu delotvorne jer ne omogućavaju terapeutski efekat na moždane ćelije.
Korist od primene metadona u supstitucionoj terapiji:
- Korist za osobu
- osoba ostaje u životu, i smanjuje se mogućnost smrtnog ishoda usled zloupotrebe droga.
- postiže popunu apstinenciju ili bar u znatnoj meri smanjuje zloupotrebu droga
- prelazi sa „nečistih“ nelegalnih droga na lek „Metadon“, čije bi uzimanje trebalo biti kontrolisano od strane obližnjeg Metadonskog Centra
- menja način konzumiranja supstance (od intravenskog ka oralnom) čime se umanjuju i drugi zdravstveni problemi
- smanjuje se rizik od inficiranja najrazličitijim patogenim mikroorganizmima (uključujući i virusne infekcije - HIV, hepatitis B i hepatitis C)
- održavanje i stalni kontakt sa javnim službama
- korišćenje metadona kao sredstva stabilizacije svakodnevnog života
- smanjuje potrebu za upuštanjem u kriminalne aktivnosti
- osoba na metadoskoj terapiji ostaje ohrabrena da sama donosi odluke u pogledu svog života
- Korist za društvo
- smanjuje se broj smrtnih slučajeva usled predoziranja
- postiže se preventivni efekat u smislu suzbijanja širenja zaraznih bolesti koje se prenose putem krvi (HIV, hepatitis C)
- smanjuje se broj lečenih od predoziranja
- smanjuje se broj kriminalnih aktivnosti
- smanjuju se sudski i policijski troškovi
- povećava produktivnost u radu, a smanjuje broj nesreća na radu
- smanjuju se izdaci koje socijalne službe imaju u odnosu na korisnike/zavisnike od droga
- povećava se sveokupni kvalitet života, kako korisnika metadonske terapije tako i njegove/njene porodice, pa i čitavog njegovog/njenog okruženja.
Supstituciona terapija generalno ne eliminiše fizičku zavisnost, ali omogućava ljudima da žive zdrav život na legalnim i stabilizujućim lekovima umesto nelegalnim i opasnim drogama kakav je heroin.
Ulični nazivi
urediM, met, metaksa, heptos, flajka , t-me
Reference
uredi- ↑ Li Q, Cheng T, Wang Y, Bryant SH (2010). „PubChem as a public resource for drug discovery.”. Drug Discov Today 15 (23-24): 1052-7. DOI:10.1016/j.drudis.2010.10.003. PMID 20970519.
- ↑ Evan E. Bolton, Yanli Wang, Paul A. Thiessen, Stephen H. Bryant (2008). „Chapter 12 PubChem: Integrated Platform of Small Molecules and Biological Activities”. Annual Reports in Computational Chemistry 4: 217-241. DOI:10.1016/S1574-1400(08)00012-1.
- ↑ Hettne KM, Williams AJ, van Mulligen EM, Kleinjans J, Tkachenko V, Kors JA. (2010). „Automatic vs. manual curation of a multi-source chemical dictionary: the impact on text mining”. J Cheminform 2 (1): 3. DOI:10.1186/1758-2946-2-3. PMID 20331846.
Literatura
uredi- Metadonska terapija, jedinica za implementaciju projekta Jačanja nacionalnog odgovora na HIV/SIDU decentralizacijom ključnih zdravstvenih usluga.
- Metadonska terapija, flajer odštampan i odobren od strane Ministarstvo Zdravlja, Republika Srbija, flajer iz Metadonskog Centra Novi Sad.
Ovaj članak, ili jedan njegov segment, izvorno je preuzet iz knjige Ivan Vidanović "Rečnik socijalnog rada" uz odobrenje autora.
Spoljašnje veze
uredi
- Supstituciona terapija zavisnosti od opijata Arhivirano 2006-10-07 na Wayback Machine-u
- Dispanzer Zavoda za lečenje bolesti zavisnosti Arhivirano 2006-10-01 na Wayback Machine-u
- Metadon paket
- Tretman[mrtav link]
- SUZA (Srpsko Udruženje Zavisnika) Forum o Narkomaniji i Zavisnosti
- Informacija o leku
- Prvi veb-portal za prevenciju u BiH Arhivirano 2011-02-08 na Wayback Machine-u