Marš na Drinu (film)
Marš na Drinu je jugoslovenski ratni film snimljena 1964. godine u režiji Živorada Žike Mitrovića, koji se smatra najpoznatijim ostvarenjem na temu Prvog svetskog rata snimljenom u bivšoj Jugoslaviji.
| Marš na Drinu | |
|---|---|
 | |
| Žanr | ratni istorijski |
| Režija | Živorad Žika Mitrović |
| Producent | Avala film |
| Scenario | Arsen Diklić Živorad Žika Mitrović |
| Uloge | Aleksandar Gavrić Ljuba Tadić Nikola Jovanović Vladimir Popović Husein Čokić Branko Pleša Dragomir Gidra Bojanić Zoran Radmilović Ljubiša Jovanović |
| Muzika | Vasilije Mokranjac |
| Fotografija | Milorad Marković |
| Montaža | Katarina Stojanović |
| Studio | Avala film |
| Datum(i) premijere | 17. 7. 1964
|
| Trajanje | 107 min. |
| Zemlja |  SFR Jugoslavija |
| Jezik | srpskohrvatski |
Radnja filma prikazuje Cersku bitku, koja se odigrala na samom početku rata. Protagonisti su pripadnici artiljerijske baterije Kombinovane divizije srpske vojske, koje čine različiti slojevi srpskog društva na početku 20. veka. Kao jedan od predložaka za scenario je korišćena i pripovetka „Proboj“ Radoja Jankovića (1879-1943) iz 1926. godine.[1]
Film, koji je snimljen na 50. godišnjicu bitke, napravljen je velikim delom uz pomoć preživelih učesnika. Autori su insistirali na realizmu, a što se posebno moglo videti i kroz crni humor i vulgarne reči koje koriste protagonisti. To je na kraju kulminiralo završnom scenom u kojoj major Kursula (čiji lik tumači Ljuba Tadić) izgovara eksplicitnu psovku koja se dotada nije mogla zamisliti u jugoslovenskoj (ili uopšte svetskoj) kinematografiji. Tadić je, prema kasnijem svedočenju, scenu snimio "iz šale", da bi je, kasnije, na njegovo veliko izenađenje Mitrović stavio u film. Na još veće iznenađenje Tadić je za svoj nastup dobio Zlatnu arenu za najboljeg glumca.
Radnja
urediFilm počinje objavljivanjem opšte mobilizacije u Srbiji. Artiljerijski stariji vodnik Veca, koji potiče iz bogate bankarske porodice, raspoređen je u artiljerijskoj bateriji. U prošlom ratu, bio je član jedne komisije, koja je nabavljala topove. Njegova porodica i sada želi da ga postavi u tu komisiju, ali on želi da se priključi bateriji, i krene u rat.
Artiljerijska baterija se spremila za pokret (u kojoj je raspoređen Veca). Nalaze se u Aranđelovcu, dok njihovi komandanti imaju sastanak. Na sastanku, pešadijski major Kursula, iznosi svoje mišljenje o tome, da će glavni napad Austrougarska na Srbiju izvršiti preko reke Drine, a ne preko reke Save, kako je bilo očekivano.
- 10. avgust 1914. artiljerijsku bateriju zatiče u Aranđelovcu, gde očekuje naređenja svojih zapovednika, koji se nalaze na sastanku.
- 14. avgust 1914. artiljerijska beterija ulazi u Lazarevac, gde kratko boravi, i kreće dalje. U nastavku istog dana, divizija se prikuplja u mestu Ub, gde očekuje dalja naređenja. Vrhovna komanda srpske vojske odbacuje ideju da će glavni napad Austrougarska izvesti preko reke Save, i zato diviziju upućuje prema zapadu (na Drinu).
- 15. avgusta 1914. baterija je već u podnožju Cera.
- 16. avgust 1914. kombinovana divizija otpočinje borbu. Neprijatelji ih napadaju iznenada, što ih primorava na povlačenje sa položaja. U povlačenju, jedan top se zaglavio u blatu, a stariji vodnik Veca naređuje da se top ostavi na Ceru, da bi vojnici spasili živote. Jedan narednik iz baterije, brzo razmontira top, tako da ako padne u ruke neprijatelju, ne može biti korišćen u borbi. Po povlačenju, major Kursula odlazi u selo Tekeriš, gde boravi vrhovna komanda srpske vojske, a Kursula podnosi izveštaj komandantu generalu Stepi Stepanoviću. Po podne vojska kreće u protiv-napad, uspeva da odbije neprijatelja, i goni ga sve do Drine.
Uloge
uredi| Glumac | Uloga |
|---|---|
| Aleksandar Gavrić | kapetan Kosta Kole Hadživuković |
| Ljuba Tadić | major Kursula - Badža |
| Nikola Jovanović | poručnik Veselin Veca Hadživuković |
| Vladimir Popović | potporučnik Miloje |
| Husein Čokić | narednik |
| Dragomir Bojanić Gidra | kaplar Janićije |
| Zoran Radmilović | kockar Bogi Petrović |
| Branislav Ciga Jerinić | Aleksa |
| Branko Pleša | pukovnik Zdravko Lukić |
| Ljubiša Jovanović | đeneral Stepa Stepanović |
| Petre Prličko | kuvar Trajko |
| Božidar Drnić | Trifun Hadživuković |
| Strahinja Petrović | teča Laza |
| Ružica Sokić | žena na prozoru |
| Predrag Tasovac | Novotni, austrijski oficir |
| Predrag Milinković | bolničar |
| Ljubica Golubović | Kostina žena |
| Rastko Tadić | seljak na kolima |
| Božidar Pavićević Longa | Kursulin ađutant |
| Pavle Bogatinčević | |
| Bogdan Mihailović | mladoženja Rumeni |
| Miomir Radević Pigi | |
| Milorad Miša Volić | |
| Dragomir Stanojević |