J. Edgar Hoover
John Edgar Hoover (1. januar 1895 – 2. maj 1972) bio je američki policajac i obavještajac, poznat kao prvi direktor Federalnog biroa za istrage (FBI), a na kome je mjestu (uključujući prethodni mandat na čelu Biroa za istrage Ministarstva pravde bio od 1924. do smrti, te tokom svoje gotovo poluvijekovne karijere izgradio reputaciju jednog od najsposobnijih i najefikasnijih državnih službenika, ali je kasnije postao i jedna od najkontroverznijih ličnosti SAD u 20. vijeku.
J. Edgar Hoover
| |
 J. Edgar Hoover godine 1961. | |
| Na dužnosti 23. mart 1935 – 2. maj 1972 | |
| Predsjednik | Franklin D. Roosevelt Harry S. Truman Dwight D. Eisenhower John F. Kennedy Lyndon B. Johnson Richard Nixon |
|---|---|
| Zamjenik | Clyde Tolson |
| Prethodnik | sam sebe (kao direktor Biroa za istrage) |
| Nasljednik | L. Patrick Gray |
6t. direktor Biroa za istrage
| |
| Na dužnosti 10. maj 1924 – 22. mart 1935 | |
| Predsjednik | Calvin Coolidge Herbert Hoover Franklin D. Roosevelt |
| Prethodnik | William J. Burns |
| Nasljednik | sam sebe (kao direktor FBI) |
| Rođen/a | 1. 1. 1895. Washington, D.C. SAD |
| Umro/la | 2. 5. 1972. (dob: 77) Washington, D.C. SAD |
| Ime po rođenju | John Edgar Hoover |
| Alma mater | George Washington University (LL.B. 1916) (LL.M. 1917) |
| Religija | prezbiterijanac |
| Potpis | 
|
Hoover je nakon studija prava karijeru zaposlivši se u Ministarstvu pravde nedugo nakon ulaska SAD u Prvi svjetski rat; dodijeljen je Birou za istrage, gdje se istakao prikupljanjem obavještajnih podataka o stranim državljanima, a nakon rata je, tokom tzv. Prve crvene panike provodio Palmerove racije protiv anarhista i drugih radikalnih ljevičara. Brzo je napredovao u službi, pa je već 1921. godine imenovan zamjenikom direktora, da bi 1924. godine postao direktor.
Biro je u vrijeme Hooverovog dolaska na njegovo čelo bio slabo financiran, vođen, neefikasan i notorno korumpiran. Mladi direktor je, pak, odmah počeo sa nizom administrativnih i drugih reformi koje su uključivale stvaranje bogate baze podataka, osnivanje kriminalističke laboratorije, korištenje pionirskih forenzičkih i drugih kriminalističkih tehnika, te inzistiranje na angažmanu isključivo fakultetski obrazovanih, odnosno u psihofizičkom smislu superiornih agenata. Javnost je za Hoovera doznala tek 1930-ih, kada je vješto iskoristio seriju pljački banaka na Srednjem zapadu i drugih zločina koje lokalne i državne policije nisu mogle riješiti kako bi ishodio nova sredstva i ovlasti za svoju službu. Tada je ostvario i bliske veze sa Hollywoodom i medijima, koji će tokom sljedećih nekoliko godina propagirati FBI kao najbolju policijsku agenciju u zemlji i svijetu. Tokom Drugog svjetskog rata je uspješno eliminirao njemačke i druge osovinske obavještajne i saboterske mreže na teritoriju SAD, a u suradnji sa britanskim obavještajnim službama je sudjelovao u projektu Venona kojim se suzbijala sovjetska špijunaža.
Hoover se nakon izbijanja Hladnog rataistakao kao jedan od najgorljivijih antikomunista, tvrdeći da komunisti i njegovi simpatizeri predstavljaju daleko veću opasnost po SAD od organiziranog kriminala i drugih radikalnih grupa. 1960-ih se taj stav proširio i na pokret za građanska prava američkih crnaca, a u praksi provođen kroz kontroverzni program COINTELPRO gdje su različite "subverzivne" organizacije bile podvgrnute sistematskom prisluškivanju, progonu i korištenju agenata provokatora, pri čemu su se koristile protuzakonite metode. Iako se sa Hooverom i njegovim metodama nije slagao veliki dio američkog političkog establishmenta, uključujući njegove nominalne pretpostavljene, Hoover je na mjestu direktora ostao do smrti, a što se tumači time da je kroz svoje obavještajne aktivnosti akumulirao toliko "prljavog rublja" o svim najvažnijim političarima da ga se nitko nije usudio smijeniti.
Hoover, koji se za vrijeme života slavio kao neupitni heroj, je nakon smrti, pak, postao predmetom špekulacija, glasina i nikada dokazanih tvrdnji o navodnoj homoseksualnosti, odnosno da je zbog ucjene ili strasti prema kocki bio na platnom popisu Mafije.
Vanjske veze
uredi
- StraightDope.com Arhivirano 2008-09-04 na Wayback Machine-u – 'The Straight Dope: Was J. Edgar Hoover a crossdresser?'
- FBI file on J. Edgar Hoover
- Time.com Arhivirano 2009-04-26 na Wayback Machine-u – 'The Truth about Hoover', December 22, 1975
- Wall Street Journal – 'Hoover's Institution', Laurence H. Silberman, July 20, 2005
- Assassination Records Review Board – Final Report: 1998
- Zpub.com Arhivirano 2009-04-22 na Wayback Machine-u – 'J. Edgar Hoover Biography'
- Yardley, Jonathan (June 26, 2004). „'No Left Turns': The G-Man's Tour de Force”. The Washington Post.
- „J. Edgar Hoover”. Find a Grave. Pristupljeno June 10, 2013.
- Djela čiji je autor J. Edgar Hoover na Projektu Gutenberg
- Works by or about J. Edgar Hoover at Internet Archive
| Vladine službe | ||
|---|---|---|
| Prethodi: William J. Burns |
direktor Federalnog biroa za istrage (Biro za istrage do 1935) 1924–1972 |
Slijedi: L. Patrick Gray Acting |
| Počasne titule | ||
| Prethodi: Everett Dirksen |
Ličnosti koje su ležale na odru u rotondi Kapitola SAD 3-4. maj 1972 |
Slijedi: Lyndon B. Johnson |